نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

۸۲ مطلب با موضوع «صنایع دستی» ثبت شده است

پته دوزی / هنر اصیل کرمان

تاریخ نشر : دوشنبه / ۲ شهریور ۱۳۹۴

در نمایشگاه صنایع‌دستی اردیبهشت ماه امسال، غرفه‌ای از استان کرمان بسیار جلب توجه می‌کرد. این غرفه با استفاده از هنر سنتی این شهر محصولاتی جذاب ارائه داده بود. این هنر که در نگاه اول شبیه به گل‌دوزی با نخ‌های کلفت به نظر می‌آید، پته‌دوزی نام دارد که یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین سوزن‌دوزی‌های سنتی ایران است که در تاریخ گذشته فرهنگی کرمان ریشه عمیقی دارد. طرح‌های که بر روی پارچه به‌ وسیله‌ی زنان و دختران این خطه نقش می‌بندد، طرح‌های فی البداهه و ذهنی است که با نخ‌های پشمی رنگین تمام سطح پارچه را می‌پوشانند. از آنجا که طرحهای پته نه شلوغ است و نه هندسی، رنگ‌های روشن چندان جاذبه‌ای به محصول نمی‌دهد و تیره بودن رنگ‌ها ارتباط نقوش را منطقی‌تر و قابل‌قبول‌تر می‌سازد.
نام این هنر یادآور این ضرب‌المثل قدیمی "پته روی آب ریختن" است که در واقع کاری است که برای تشخیص اصل بودن نخ ها و کیفیت رنگ آن‌ها انجام می‌شود. هنرمندان این شهر با بهره‌گیری از این هنر به تزیین لباس، کیف و کفش پرداخته‌اند که در نوع خود می‌تواند باعث استفاده‌ی روزمره و بیشتر هم‌وطنانمان از این هنر گردد. علاوه بر این محصولات، انواع رومیزی و روتختی و دیگر محصولات مشابه کاربردی نیز از این هنر گران‌بها تهیه می‌شود. هنری که وقت و زحمت بسیاری می‌برد و آثار تهیه شده با این تکنیک هنری، از جمله محصولات گران قیمت محسوب می‌شود که این نکته باعث شده است، کمتر مورد استقبال خریداران قرار گیرد. درگذشته، بسیاری از نوعروسان کرمانی، انواع رومیزی، جای قرآن و سجاده و دیگر محصولاتی که روی آن‌ها پته‌دوزی داشت را به عنوان قسمتی از جهیزیه خود تهیه می‌کردند. این امر با تمایل دوباره نسل جدید به هنرهای سنتی، در حال احیا شدن است.

۰ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۰۲ شهریور ۹۴ ، ۱۳:۱۰
مینا مختارزاده

چهارسوی فرش ایرانی / خانواده حیدریان

تاریخ نشر : شنبه / ۲۴ مرداد ۱۳۹۴

قالیبافی در ایران پیش از این‌که یک صنعت باشد، یک سنت است، که در قالب میراث فرهنگی از نسلی به نسل بعد انتقال یافته است. خانواده‌هایی که روزگاری علاوه بر بافت قالی به تجارت قالی نیز اشتغال داشتند اکنون نیز این هنر قومی و ملی را به صورت یک هنر- صنعت اصیل ایرانی حفظ کرده و به دنیا عرضه می‌دارند.

خانواده حیدریان با ۱۲۰ سال پشتوانه یکی از همین خانواده های قدیمی، در تجارت قالی ایران است. هرچند خاستگاه اصلی آنان منطقه چهار محال و بختیاری است، اما در دنیای تجارت، نیاز بازار و سلیقه خریدار مهم است. از همین رو خانواده حیدریان نیز به سایر مناطق قالیبافی ایران ورود پیدا کرده‌اند تا قالی‌هایی مطابق با سلایق مختلف عرضه نماید. 

وجه هنری قالی ایران، نسبت به سایر وجوه آن مغفول مانده، به طوری‌که در نظر عامه جنبه کاربردی آن مهم است و برای اهل فن نیز تجارت و صادرات قالی الویت تعیین کننده است. با این همه قالی و قالیبافی هنری کاربردی است و این به معنی آن است که بُعد هنری قالی به اندازه کاربرد آن اهمیت دارد؛ در واقع این هنرمندی استادان طراح و چیردستی استادان بافنده است که باعث شده تا قالی ایرانی در طول صدها سال ارزش و اعتبار جهانی خود را همچنان حفظ نماید.

در این میان توجه خانواده حیدریان به وجوه مختلف هنر -‌ صنعت قالی ایران به گونه‌ای است که طیف های متعدد و متنوع سلایق و علایق را شامل می‌شود. از باز‌بافی قالی‌های مشهور و آنتیک تاریخ قالیبافی ایران، ویژه خاص پسندها، تا بافت قالی‌های مدرن برای سلیقه‌های جدید و البته تولید قالی‌های معمول و رایج مناطق مختلف قالی بافی ایران، همه را می‌توان در مجموعه قالی‌های خانواده حیدریان مشاهده کرد. خانواده حیدریان را می‌توان یکی از برندهای مطرح قالی ایرانی در سطح بین المللی به‌ شمار آورد، به‌طوری‌که در نمایشگاه‌های معتبری چون دموتکس آلمان حضوری پر رنگ داشته و  در سال ۲۰۰۸ نیز جایزه بهترین طراحی قالی شهر را از آن خود کرده است.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۴ مرداد ۹۴ ، ۱۵:۴۰
زهرا اردکانی

زیورآلات ایرانی / گروه جانان

تاریخ نشر : دوشنبه / ۱۹ مرداد ۱۳۹۴

هنر قلم‌زنی ، به عنوان یک هنر کهن ایرانی، کمتر در دستان هنرمندان جوان  به کار گرفته می‌شود و با توجه به پرزحمت بودن آن، آثار تولید شده با این تکنیک، در حد انگشتر و دیگر زیورآلات سنتی باقی‌مانده است.
در مطالب گذشته، هنرمندانی که با رویکرد هنرهای سنتی و ایرانی دست به خلق آثار هنری می‌زنند، معرفی شدند. یکی دیگر از این گروه‌های هنری، گروه جانان است که هنرمندان آن اصرار دارند، هنرشان نمایانگر فرهنگ بومی و ملی‌شان باشد. گروه هنری جانان، باهدف استفاده از هنرهای سنتی در قالب و طرح‌های نو، توسط  مهسا امساکی فارغ‌التحصیل رشته‌ی مجسمه سازی و مریم واعظ  فارغ‌التحصیل رشته‌ی طراحی صنعتی، تأسیس‌شده است.استفاده از قلم‌زنی به عنوان یک هنر ایرانی و تلفیق با میناکاری و سنگ‌های رنگارنگ، دست‌ساخته‌های این گروه را خاص و متنوع کرده. علاوه بر این، هنرمندان  خلاق این گروه از فرمهای ایرانی  نیز در آثار کم‌نظیر خود، خوب بهره برده‌اند.
یکی از نکات شاخص این گروه که در طراحی گوشواره‌های آن خودنمایی می‌کند، نگاهی متفاوت به این محصولات است. جابه‌جایی گوشواره و قسمت پشت آن، باهم و طراحی تلفیقی آن‌ها و طراحی گوشواره‌هایی که قابلیت تنوع و تغییر با توجه به سلیقه‌ی کاربر را دارند از خلاقیت‌های درخورتوجه این هنرمندان است. در کنار همه‌ی نکات مثبت تکنیکی و کیفیت بالای محصولات این گروه، احساسی که در مواجه با این آثار به انسان منتقل می‌شود، نشان از روح هنرمندانه‌ی این جوانان دارد که در کارهایشان تجلی پیداکرده است.
آثار این هنرمندان در نمایشگاه صنایع‌دستی امسال بسیار مورد توجه قرارگرفت و غرفه‌ی این گروه در کنار دیگر هنرمندان این مرزوبوم، از جذاب‌ترین قسمت‌های این نمایشگاه پرمخاطب بود.

۲ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۱۹ مرداد ۹۴ ، ۱۰:۲۷
مینا مختارزاده

هنر ممقان دوزی / هنری رو به رشد

تاریخ نشر : يكشنبه / ۱۱ مرداد ۱۳۹۴

یکی از مهم‌ترین تفاوت های هنرهای ایرانی را با دیگر نقاط جهان، تنوع و جذابیت بی‌اندازه ی آن هاست. هنرمندان این مرزو بوم با الهام از محیط طبیعی اطراف خود و وسایل ساده‌ای که در اختیار دارند، محصولاتی زیبا و کاربردی می‌سازند تا رنگ و طرح در همه جای زندگی‌شان خودنمایی کند. یکی از این هنرهای زیبا و بی‌بدیل سوزن‌دوزی‌ ممقان است. این هنر یکی از شعب رودوزی‌های ایرانی‌ است‌ که‌ طی آن زمینه‌ی اساسی‌ پارچه را بخیه می‌پوشاند و زمینه‌ی تازه‌ای‌ از نقش و رنگ‌ ایجاد می‌شود. این هنر خاص شهر ممقان در ۴۲ کیلومتری شهرستان تبریز، است.
این‌ هنر صنعت در انحصار زنان و دختران خانه‌دار است‌ و درگذشته تولیدات آن‌ها را ‌بیشتر نوعی‌ کلاه که‌ دارای مصرف محلی بود تشکیل می‌داد. ولی‌ در حال حاضر از این‌ هنر‌علاوه‌ بر کلاه، برای تهیه‌ی زیرلیوانی، کمربند، کفش، جلیقه و سالفت (نوعی‌ رومیزی که دارای ابعاد متفاوتی‌ است‌ و معمولاً در وسط‌ میزهای بزرگ‌ گسترده‌ می‌شود)، استفاده‌ به عمل می‌آید.
تفاوت سوزن‌دوزی ممقان با دیگر سوزن‌دوزی‌های ایران، بیشتر در انتخاب طرح و رنگ است. طرح‌های ممقان منحصر به این شهر است. در بیشتر آن‌ها که اکثراً ذهنی و بداهه هستند، نوعی ستاره یا گل چند پر که مشابه گل نیلوفر آبی (در آثار باستانی هخامنشی) است، نقش می‌بندد. در این هنر ماندگار، هم‌نشینی رنگ و طرح در کنار هم و بر تاروپود پارچه، به زیبایی خودنمایی می‌کند.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۱ مرداد ۹۴ ، ۱۱:۵۶
مینا مختارزاده

پیوند فرش و معماری / امیر یزدان

تاریخ نشر : پنجشنبه / ۸ مرداد ۱۳۹۴

امیر یزدان، استاد دانشگاه اصفهان، علاوه بر درس و فحص دانشگاهی، شعر می سرود و نقاشی هم می کرد. او اگرچه سال هایی از عمرش را مشغول تحصیل معماری در آمریکا بود، اما گویی یک دل مشغولی همیشگی داشت و دلش جای دیگری هم می تپید. آشنایی او با برادران صفدرزاده حقیقی، بر شگفتی او به طرح فرش دامن زد. او در واقع یک دل و دو دلبر داشت، معماری و فرش، فرش و معماری. دغدغه ای که این شاعر نقاش داشت، نوآوری در طرح و نقش قدیمی و تکراری فرش بود.
با همه نقدهایی که به این فکر نو وجود داشت و معتقد بود که فرش ایرانی با همین نقش ها و رنگ هاست که فرش ایرانی شده است و دگرگون کردن اصول موجود، یعنی از بین بردن ماهیت و هویت پدیده ای که آن را فرش ایرانی می نامیم؛ پس از گذشت ۱۵ سال، تصمیم خود را گرفت و ترسیم طرح هایی بر اساس نقش های معماری، برای بافتن در فرش را برگزید.
او به جای برگزیدن یکی از دو محبوب و رها کردن دیگری، آن دو را چنان به هم نزدیک کرده که گویی یک جان است در دو بدن. نقش معقلی، خط بنایی، کاشی هفت رنگ، معرق آجر و کاشی، باغ و حوض و آب، همه بر تار و پودی از نخ و کرک، همراه با معانی بیانی تازه از نقش و رنگ است. امیر یزدان با طراحی فرش هایش، در کار پدید آوردن درک و سلیقه ای تازه در فرهنگ و زیبایی شناسی معاصر ماست؛ درک و سلیقه ای که تازه است و اصیل.

برگرفته از نوشته محمد رحیم اخوت، در مجله معمار به شماره ۶۱.

۲ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۸ مرداد ۹۴ ، ۱۲:۱۵
محدثه آهنی امینه

شبکه سازی / کارگاه محک یزد

تاریخ نشر : سه شنبه / ۶ مرداد ۱۳۹۴

در گذشته درب و پنجره‌های ابنیه را استادکارانی می ساختند که به نقوش هندسی تسلط کافی داشتند . با گذشت زمان و افزایش سرعت تولید، رفته رفته آنان جای خود را به شرکت های تولیدکننده‌ی درب و پنجره دادند که به صورت انبوه و از روی الگویی آماده این محصولات را می‌ساختند و بدین ترتیب این هنر به فراموشی سپرده شد. با این حال، هنوز می‌توان ردپای این فن را در برخی شهرهای تاریخی ایران دید. یکی از این استادکاران در شهر یزد هنوز مشغول به ساخت درب و پنجره‌های چوبی به شیوه‌ی قدیمی است.
او اجزای درب و پنجره‌ها را بدون استفاده از میخ یا چسب و با شیوه‌ی فاق و زبانه به هم متصل می‌کند و با این روش دوام بیشتر آن‌ها را موجب می‌شود. هم‌چنین برای مقاوم شدن در برابر رطوبت، او از ماده‌ای به نام سریش استفاده می‌کند که آن را به صورت یک لایه رنگ روی چوب می‌زند تا رطوبت چوب را گرفته و منافذ آن بسته شود. این ماده از جوشاندن استخوان گاو و گوسفند به دست می‌آید.
استادکار یزدی تمام الگوهای گره چینی را در کارگاه خود ترسیم می‌کند. ترسیم این گره‌چینی‌ها یکی از سخت‌ترین مراحل کار است و برای ترسیم آن‌ها در مقیاس بزرگ وقت زیادی صرف می‌شود. در مرحله‌ی بعد این الگوها را روی چوب به کمک اره‌های دستی برش می‌زنند که به دلیل ابعاد کوچک فاق و زبانه‌ها این کار نیز وقت و حوصله‌ی زیادی را طلب می‌کند.
مرحله‌ی آخر مربوط به نصب شیشه‌هاست. برای قرار گرفتن شیشه در قاب پنجره در زمان طراحی درزی را در نظر می‌گیرند که شیشه در آن چفت می‌شود. شیشه ها معممولا رنگی هستند. این موضوع علاوه بر زیبایی‌ای که در انعکاس نور به داخل خانه ایجاد می‌کنند، باعث دور شدن حشرات نیز می‌شود. 
به گفته ی استادکار یزدی درب‌های گره‌چینی‌شده‌ی زیادی در بازار موجود است اما به دلیل استفاده‌ی آن‌‌ها از میخ و چسب و عدم رعایت بعضی نکات اصولی، از استحکام کافی برخوردار نیستند. با همه‌ی این توضیخات اما  استادکار یزدی به دلیل علاقه‌ به این شغل، هم‌چنان به کار خود ادامه می‌دهد و سعی دارد با آموزش این هنر آن را زنده نگاه دارد.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۶ مرداد ۹۴ ، ۱۱:۵۱
فرزین خاکی

قلمکار / هنر سنتی نقاشی روی پارچه

تاریخ نشر : سه شنبه / ۳۰ تیر ۱۳۹۴

قلمکار یکی از هنرهای سنتی ماست که امروزه می توان نزول کیفیت آن را در مواد و نقشمایه‌ها و همچنین نحوۀ اجرا مشاهده کرد. استادکاران قدیمی این هنر، طرح‌های خود را با رنگ‌های طبیعی بر روی پارچه‌هایی مرغوب با قلمو می‌کشیدند اما امروز این هنر تبدیل به هنر چاپ با مهرهای چوبی یا سنگی شده است. از سوی دیگر استفاده از ترکیبات رنگی جدیدی چون نارنجی، سبز، آبی، بنفش و ... نشان از تلاش برای جلب رضایت مشتری و ایجاد تنوع در محصول دارد، اما این رنگ‌های جدید که اغلب نیز رنگ‌های شیمیایی هستند، کیفیت کار قلمکار را از نظر زیبایی پایین آورده است. همچنین تنوع کاربرد قلمکار در انواع محصولات مانند گذشته نیست و به جز معدود کارهایی که در زمینه پوشاک و ساک دستی دیده می‌شوند، کار جدیدی در این زمینه انجام نشده.
در میان تحولات رخ داده، می‌توان گفت استفاده از مهرهای چاپ اگرچه در اجرای طرح ها در ابعاد گوناگون پارچه مشکل ساز است، اما به دلیل بالابردن سرعت کار و امکان عرضۀ محصول با قیمتی مناسب‌تر برای مشتریان، راهکاری منطقی به نظر می رسد. آنچه ضروری است ایجاد طرح هایی جدید و خلاقانه است که با حفظ حال و هوایی از طرح‌های سنتی بتوانند جان تازه‌ای به این هنر بدهند و با ایجاد تنوع در کاربرد و ابعاد و اندازه‌های آنها، نیاز مشتریان را بر اساس زندگی امروز درنظر بگیرد. در هر صورت باید از پایین آمدن کیفیت کار از نظر جنس پارچه و رنگ جلوگیری کرد تا در مجموع بتوان این هنر را به خط سیر رشد خود متناسب با نیازهای امروز بازگرداند.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۳۰ تیر ۹۴ ، ۱۲:۰۴
مرضیه اصلانی
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود