نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

۳۹ مطلب با موضوع «هنرهای مفهومی» ثبت شده است

هفت پیکر / هما دلورای

تاریخ نشر : جمعه / ۱۸ اسفند ۱۳۹۶

هما دلورای، متولد ۱۳۵۹ در شهر کرج، دارای مدرک کارشناسی ارتباطات تصویری از دانشکدۀ هنرهای زیبا دانشگاه تهران و از جمله طراحان نسل پنجم گرافیک ایران است. وی از سال ۱۳۸۴ تاکنون در تعداد بسیاری از نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های داخلی و خارجی شرکت داشته و جوایزی را نیز کسب نموده است؛ که از آن میان می‌توان به کسب مقام اول در بخش طراحی جشنوارۀ دانشجویی هنرهای تجسمی در کرمانشاه (۱۳۷۸)، مقام ممتاز بخش تایپوگرافی جشنواره تجسمی مقاومت در تهران (۱۳۸۵)، جایزۀ ویژۀ منتخب طراحان مستقل ایران در سومین نمایشگاه سالانۀ تایپوگرافی اسماء الحسنی در تهران (۱۳۸۶) و بسیاری دیگر اشاره کرد.  

دلورای اگر چه بیشتر در حوزه‌های طراحی حروف و طراحی پوستر فعالیت دارد، اما امسال با اثری متفاوت در گالری پروژه‌های آران حضور یافت. «هفت‌پیکر» عنوان تازه‌ترین نمایشگاه هما دلاوری است، که در آن چیدمان هنری اعداد بستری را برای  بیان حرف‌های هنرمند فراهم آورده است. این نمایشگاه هم‌چنان که از نامش پیدا است، با سنت‌ها، عقاید و رسوم ایرانی‌ گره خورده، به‌طوری‌که حتی عدد هفت نیز در وجه نمادین خود مطرح شده و تأکیدی مضاعف بر نقش اعداد دارد. 

دلورای هفت پیکر را بر پایه باورهای عامی، اعتقادات سنتی و آموزه‌های مذهبی و آیینی شکل داده و در این راه مطالعاتی نیز در حوزۀ علوم غریبه داشته است؛ چرا که اعداد و حروف نقش‌گسترده‌ای در شکل‌گیری این علم دارند و از این‌رو بستر مناسبی را برای پرداخت او محسو می‌شوند. از آن‌جا که در علوم غریبه، اذکار، ادعیه و تکرار اهمیت زیادی دارد و با تکثیر یک کلمه و عدد، به قدرت و کارآیی آن افزوده می‌شود، بر این اساس اعداد خاصی معنی پیدا می‌کنند. در این میان دلورای اعدادی را که دارای بیشترین کاربرد در باورها و اسطوره‌های ایرانی بودند، انتخاب نموده و با توجه به تقدس و تمامیت عدد هفت در فرهنگ عامه، ۷ عدد را از میان آنها برگزیده است. در واقع دلورای ۷ پیکر را در هیبت ۷ عَلَم ساخته که هرکدام راوی حکایتی از فرهنگ بومی و سنت‌های مذهبی گذشته‌گانمان می‌باشد. 

گفتنی است بخشی از این نمایشگاه نیز به کتاب «کلثوم ننه» اختصاص داشت. این کتاب در واقع برداشت هنرمند از کتاب معروفی به همین نام می‌باشد که سیصد سال پیش به قلم روحانی مترقی آقا جمال خوانساری، در تقابل با خرافات و بدآموزی برخی از روحانیون نوشته شده بود. دلورای این کتاب را در سال ۱۳۹۱ طراحی کرده و از میان ۱۶ باب آن که از زبان  ۵ زن مُسن روایت می‌شود، ۷ باب را انتخاب نموده، که از جملۀ آنها باب چهارم در بیان حمام رفتن، باب پنجم در بیان معاشرت زنان با شوهران و باب ششم در بیان اقسام محرم و نامحرم است. 

هما دلورای در ساخت پروژه «هفت پیکر» از مجموعه‌ای از هنرهای ایرانی-اسلامی هم‌چون خوشنویسی، کتاب‌سازی و کتاب‌آرایی، پرده‌نویسی، گلدوزی و رودوزی‌های سنتی ایرانی هم‌چون چهل‌تکه‌دوزی و آجیده دوزی استفاده نموده و هم‌چنین از  قاب‌ها، فرم‌ها و عناصر تزئینی به کار رفته در هنرهای طلسمی و سایر سنت‌های تصویری ایرانی - اسلامی نیز بهره گرفته است. در حقیقت دلورای با به ‌کارگیری پیشینۀ غنی فرهنگ و هنر ایرانی و ارائۀ آن در قالبی جدید، این میراث گران‌بها را از شکل موزه‌ای خود خارج کرده و با رویکردی معاصر، نگاه جدیدی را به مخاطبان خویش عرضه داشته، که هم در امتداد تاریخ و هم در تماس با جهان امروز می‌باشد.

۴ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ اسفند ۹۶ ، ۲۲:۲۴
زهرا اردکانی

آثار چیدمان دهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر

تاریخ نشر : جمعه / ۱۸ اسفند ۱۳۹۶

دهمین جشنواره بین المللی هنرهای تجسمی فجر با هدف معرفی ایده های اصیل و آفرینش های تعاملی و خلاقانه هنری، از سوم بهمن تا چهارم اسفند ماه امسال به همت مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر، ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها، مجامع هنری و نگارخانه‌ها برگزار گردید. 

از آن‌جا که رویکرد این دوره از جشنواره معرفی آثاری با قابلیت‌های نوین و تعامل‌گرا در قالب بهره مندی از یک یا چند رشته از ظرفیت‌های کلاسیک و جدید هنرهای تجسمی به جهت نمایش ایده‌ای اصیل و مفهومی هنرمندانه تعریف گردیده بود؛ فرصت مغتنمی برای دیده شدن آثار هنرمندان حوزه‌های جدید هنری هم‌چون هنر چیدمان فراهم آمد، تا بیش از پیش مورد توجه اهالی هنر و هنردوستان قرار گیرند. 

از جمله آثار چیدمان حاضر در دهمین دورۀ جشنواره بین المللی هنرهای تجسمی فجر می‌توان به «شعبده‌بازان» اثر نسیم ابوالقاسم قزوینی، «در گذر زمان» اثر فرناز دمنابی اصل، «حال ما خوب است اما تو باور نکن» یاسر قادر و شیدا فلاحی، «آب و زندگی» اثر سجاد صبور، «در ستایش زوال» اثر میترا سلطانی، «حکایت کن از بمب‌هایی که من خواب بودم و افتاد» اثر نگار مبارک‌زاده و «همین حوالی» اثر حسن کاکاوند اشاره داشت. 

هنر چیدمان یا اینستالیشن نه از جنبۀ کاربردی برخوردار است و نه جنبۀ تزئینی، بلکه کاملاَ در خدمت ایده و مفهوم قرار دارد و به همین جهت نیز می‌تواند در ارتباطات بینافرهنگی به عنوان یک رسانه مؤثر عمل نماید. اگر چه این هنر در غرب پیشینه‌ای نزدیک به صد سال دارد اما به طور رسمی از دهه ۱۹۷۰ مطرح شد؛ چرا که پیشروان آن متعلق به اوایل قرن بیستم بودند. با این حال در ایران هنر چیدمان هنوز توسعه نیافته و نتوانسته جایگاه واقعی خود را به عنوان یک هنر - رسانه بین المللی بیابد. از این رو توجه مضاعف جشنواره‌های تجسمی به حوزه‌های هنری جدید، نه تنها سبب شناخت و آشنایی بیشتر هنردوستان با این سبک‌ها می‌گردد، بلکه انگیزۀ هنرمندان این حوزه‌ها را نیز برای آفرینش آثار هنری بهتر و مؤثرتر بیش از پیش می‌افزاید.   

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ اسفند ۹۶ ، ۰۲:۰۰
زهرا اردکانی

درنگ/ دفتر معماری اشعری و همکاران

تاریخ نشر : سه شنبه / ۷ آذر ۱۳۹۶

این اثر یکی از آثار ارائه شده به مسابقۀ طرح و ساخت جدارۀ گذر قوام‌الدین‌شیرازی است که توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان فارس در سال 95 برگزار شده. اثر برگزیدۀ این مسابقۀ هنر مفهمومی که مکان اجرای آن در باغ عفیف آباد شیراز قرار دارد، طرحی بود که توسط دفتر معماری اشعری طراحی و اجرا شده‌است. چند نکته دربارۀ این اثر قابل توجه است. یکی معنایی است که اثر برای القای آن به مخاطب خلق شده ‌است. «درنگ» ایده‌ای است که قرار است امکانات معمارانه را به‌کارگیرد تا مخاطب را لحظه‌ای به فکر فرو برد . موضوع انتخاب شده توسط گروه برگزیده، موضوع مهمی است از این نظر که امروزه به دلیل افزایش مشغله‌ها و به تبع آن بالا رفتن تشویش و سرعت در انجام کارها، انسان‌ها زمان کمتری برای خلوت خودشان پیدا می‌کنند.

اما این اثر چقدر در انتقال مفهوم درنگ موفق بوده‌است؟ این پرسشی است که غالباً در مواجهه با کارهای مفهومی برای مخاطبان مطرح است. 

ایدۀ اجرا شده در این اثر به گونه‌ای است که آن را تبدیل به فضایی نوربان شده، کرده‌است که توجه مخاطب را به بالا جلب می‌کند تا برای لحظه‌ای از حرکت بازایستد و لذت حضور در فضایی متفاوت و تجربه‌ای بدیع را کسب کنند. شاید منظور از درنگ همین لحظه باشد که مخاطب را برای لحظه‌ای از روزمرگی‌اش باز دارد و به فکر فرو برد. فکر به آسمان و فکر به تک شعله‌هایی از نور که بر روی قسمت‌های تاریک دیوارهای آجری نمایان شده است. 

اما از نظر رسالتی که اثر در بیان معمارانۀ خود به دوش داشته، می‌توان گفت جذابیت اجرایی طرح قابل توجه است؛ به عنوان مثال انتخاب رنگ آجرها و نحوۀ چیدمان آنها و قرارگرفتن آینه بر روی آنها بر ایجاد تمرکز در فضا کمک کرده است. اما از نظر ظرافت‌های اجرایی و تمیزی کار، نقص‌هایی وجود دارد که نقاط قوت دیگر را متأثر از خود می‌کند.   

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ آذر ۹۶ ، ۰۰:۰۹
مرضیه اصلانی

نمایشگاه «مشهد دوست داشتنی»

تاریخ نشر : يكشنبه / ۳ ارديبهشت ۱۳۹۶

شهرداری مشهد در سال ۹۵ به مناسبت دهۀ فجر انقلاب اسلامی، در اقدامی بی‌سابقه نمایشگاهی را با عنوان «مشهد دوست داشتنی» در فضایی به وسعت بیش از 8 هزار متر مربع برپا نمود؛ که با توجه به استقبال گستردۀ مردم، این نمایشگاه تا نوروز ۹۶ نیز ادامه یافت و میزبان خیل عظیمی از مسافران و زائران گردید.

نمایشگاه «مشهد دوست داشتنی» را می توان به دو بخش تقسیم کرد. بخش نخست که به هویت تاریخی مشهد، از زمان ورود امام رضا (ع) تا دورۀ مشروطه و انقلاب اسلامی پرداخته، و در این میان بازسازی میدان شهدا، زورخانه، مسجد گوهرشاد، ساواک، ژاندارمری، تماشاخانه و بازار قدیم که شامل چایخانه، بقالی، عکاس‌خانه و کتاب‌فروشی می‌شود، محیطی جذاب و تماشایی را برای بازدیدکنندگان فراهم آورده است. 

بخش دوم نیز مربوط به دستاوردهای مناطق مختلف شهرداری است، که به ترتیب مناطق یک تا 13 به موضوعات، سلامت، کارآفرینی و کتاب‌خوانی، ازدواج آسان، پشتیبانی جنگ، مدافعین حرم، فعالیت داوطلبانه و جهادی، جهاد خدمت به زائران، انقلاب اسلامی، وقف و خیریه، جوان انقلابی دیروز و امروز، فرهنگ شهروندی، سبک زندگی و رزق حلال و اسلامی پرداخته‌‌اند. 

یکی از ویژگی‌های این شهرک تاریخی، بازسازی صحنه‌های ترور شهید کامیاب و شهید هاشمی نژاد، سخنرانی‌های رهبر انقلاب در روزهای منتهی به انقلاب، دادگاه محاکمه شهید هاشمی نژاد و تظاهرات انقلابیون است، که توسط بیش از ۲۵۰ نفر از هنرمندان تئاتر مشهد اجرا گشته و همین امر بر جذابیت‌های این نمایشگاه افزوده است. 

گفتنی است نمایشگاه «مشهد دوست داشتنی» واقع در محل مجتمع فرهنگی کوثر، به سبب اقبال عمومی مردم تا نیمه اردیبهشت ماه امسال تمدید گردیده است.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ ارديبهشت ۹۶ ، ۱۴:۱۳
زهرا اردکانی

جهت‌گیری مجدد / شاکر گوکچه باء

تاریخ نشر : يكشنبه / ۲۰ فروردين ۱۳۹۶

شاکر گوکچه باء (Sakir Gökcebag) هنرمند ترک‌تبار عرصه تجسمی است، که این روزها به خاطر یکی از آثار اینستالیشن‌اش از مجموعۀ «جهت‌گیری مجدد»، که توسط هنرمند ایرانی کاظم خراسانی کپی گردیده (در عین ناباوری برگزیده نهمین جشنواره بین‌المللی تجسمی فجر شده و رسوایی‌های دیگری را نیز در عرصه جهانی  در پی داشته است)  مورد توجه هنرمندان و هنردوستان ایرانی قرار گرفته است. 

این هنرمند ۵۲ ساله متولد شهر دنیزلی ترکیه و ساکن هامبورگ آلمان است. گوکچه باء تمامی مدارج عالی هنری از دوره کارشناسی تا دکتری هنرهای زیبا را در دانشگاه مرمره استانبول که از جمله قدیمی‌ترین دانشگاه‌های کشور ترکیه می‌باشد گذرانده و تا کنون جوایز هنری متعددی را از جشنواره‌های جهانی و ترکیه‌ای به دست‌ آورده است. همچنین نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی بسیاری از آثار عکاسی و مجموعه چیدمان‌های او طی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۷ میلادی، در کشورهای مختلف هم‌چون ترکیه، آلمان، لهستان، پاریس، اتریش، سوئد و غیره بر پاگردیده است.  

از جمله نمایشگاه‌های متأخیر این هنرمند در سال ۲۰۱۵، می‌توان به نمایش دو مجموعه چیدمان به نام‌های «جهت‌گیری مجدد ۱ و ۲» (II & Reorientation I) اشاره کرد، که دربردارندۀ نگاهی مدرن به هنری سنتی هم‌چون قالی‌بافی هستند. در واقع اشیائی که در چیدمان‌های گوکچه‌ باء استفاده می‌شوند دارای وجهی جهانی‌اند، به طور نمونه استفاده از قالی که نمایندۀ قدرتمند هنر ایرانی و حتی ترکیه نیز در این زمینه از پشتوانۀ تاریخی محکمی برخوردار است، در چیدمان‌های او از قالب سنتی خود خارج می‌شوند و همچنان که از نام این دو مجموعه پیدا است، روایتگر تفکر مدرن و امروزی هنرمند می‌گردند. در واقع گوکچه باء، اشیائ معمول روزمره هم چون فرش را به شکلی غیر معمول به کار می‌برد و با توجه به زیبایی شناسی اشیاء، موجودیت جدیدی به آن‌ها می‌بخشد. 

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۰ فروردين ۹۶ ، ۱۲:۳۷
زهرا اردکانی

خیالات چندوجهی / نمایش‌گاه گروهی

تاریخ نشر : جمعه / ۲۹ بهمن ۱۳۹۵

خیالات ما چندین بعد دارند و ما هر بار در ابعاد گوناگونی خیا‌ل‌پردازی می‌کنیم؛ این را هنگام مطالعه‌ی یک داستان، تماشای یک تصویر و لمس یک مجسمه می‌توان دریافت و شاید بتوان گفت که هرچه سوژه‌ی ما دقیق‌تر شود خیال ما نیز محدودتر عمل خواهد کرد.
نمایش‌گاه خیالات چندوجهی تلاش سه هنرمند است که در آن، راوی داستان‌هایی چندگانه و مجسم شده‌اند. آن‌ها هر بار ابعاد متفاوتی از ذهن ما را درگیر اثر خود می‌کنند، تصویرسازی‌ها اجازه‌ی گسترش ذهن را داده و مجسمه‌ها خیالات ما را جمع‌‌و‌جور می‌کنند. معصومه اعتبارزاده، علی‌رضا اوجی و مسلم علم‌زاده در این آثار جالب و متفاوت خود سعی داشته‌اند که علاوه‌ بر نمایش‌گاهی بودن کارها، میان آن‌ها روایتی مفهومی ایجاد کرده و کل نمایش‌گاه را به یک اینسالیشن تبدیل کنند. البته این تلاش، به نظر خیلی موفقیت‌آمیز نبوده و لااقل در ابعاد و کیفیات نمایش‌گاه فعلی پاسخ‌گو نیست. چینش ساده و موزه‌وار آثار، آن‌ها را کمی از یک اثر اینستالیشن حساب‌شده دور می‌کند و اجازه نمی‌دهد که مخاطب خود را در دل داستان‌ها احساس کند. نمایش‌هایی این‌چنینی که ظرفیت‌های فانتزی، ساده و داستانی دارند، می‌توانند در جذب مخاطب کودک موفق باشند و اصلا مخاطب اصلی خود را کودکان ببینند، کما این‌که در بازدید کوتاه خود از گالری شاهد جذب شدن کودکان به آثار هم بودیم.
این نمایش‌گاه چندی پیش به مدت دو هفته در خانه‌ی هنرمندان ایران به نمایش درآمد و قرار بود که عواید حاصل از فروش آن‌ها نیز به مصارف خیریه برسد.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۹ بهمن ۹۵ ، ۰۰:۴۳
فرزین خاکی

سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز

تاریخ نشر : شنبه / ۱۶ بهمن ۱۳۹۵

پرفورمنس‌ آرت (Performance Art) که با عنوان «هنر اجرا» در ایران شناخته می‌شود؛ نوعی نمایش، بر آمده از هنرهای تجسمی است، به منظور ارائه انگاره‌های نو و حتی تبلیغ اندیشه‌های اجتماعی و عقاید سیاسی که از اوایل سدۀ بیستم میلادی کم کم رواج یافته است. 

نمونه‌های پیشین پرفورمنس آرت با جنبش‌های فوتوریسم، کنستروکتیویسم، باوهوس، دادا و سوررئالیسم همراه بوده و سایر هنرها هم‌چون هنر کنشی و بدنی، هنر خاکی و کانسپچوآل آرت نیز به نحوی با آن پیوند دارند.

پرفورمنس آرت را «هنر زنده» نیز می‌نامند، چرا که زنده بودن مشخصۀ اصلی آن است؛ بدین معنا که در برابر مخاطبان و گاه با مشارکت ایشان اجرا می‌شود. در مجموع، امروزه پرفورمنس آرت نه به عنوان یک سبک یا جنبش هنری بلکه به عنوان یک شیوه با امکانات چند جانبه به حساب می‌آید، که از سال‌های پس از جنگ جهانی دوم تاکنون صور مختلف و مشخص‌تری در آمریکا و اروپا یافته و در بسیاری از نقاط دنیا نیز هنرمندان و مخاطبانی را به سوی خود جلب کرده است. 

با این حال پرفورمنس آرت در فضای هنری و محیط آکادمیک ایران هنوز جایگاه مشخصی نیافته، اما شکل تا حدی جدی‌تر آن را می‌توان در جشنواره تخصصی «سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز» جستجو کرد. هرچند تنها شش دوره از عمر این جشنواره می‌گذرد اما حداقل در این زمان کوتاه توانسته رسمیتی نسبی به این هنر ببخشد و هنرجویان جوان را بیش از پیش با آن آشنا سازد. 

گفتنی است امسال نیز ششمین دورۀ جشنواره «سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز» با هدف معرفی این مدیوم به مخاطبان و هنرمندان سایر حوزه‌های هنری، آموزش مستقیم و غیر مستقیم و انجام فعالیت‌های تحقیقی و گسترش مباحث تئوریک در این زمینه، با تمرکز بر بر رابطه میان مکان، فضا و اهمیت آن در پرفورمنس‌آرت با شرکت سی هنرمند، از ۲۱ آذر ماه تا ۳۰ دی‌ماه سال ۱۳۹۵ به همت کانون نیومدیا موزه هنر‌های معاصر تهران، برای دومین بار در مکان همین موزه برگزار گردید.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۶ بهمن ۹۵ ، ۰۱:۴۷
زهرا اردکانی
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود