نشریه خط

«آسمان حسین (ع)»، نه عنوانی برای نمایشگاه که حسی نشأت گرفته از باور هنرمند است. عبدالحمید قدیریان سعی کرده با نگاهی تازه به ابعاد واقعه عاشورا بنگرد و روایت های درون آن را به زبان هنر برای مردم به تصویر درآورد. هرچند تکنیک آثار قدیریان وام دار سبک کلاسیک است اما نقاشی های او کاملاً با فرهنگ ایرانی عجین شده اند و به راحتی با مخاطب ارتباط برقرار می‌کنند. 

شاه کلید او در خلق این حماسه رنگین، جمله معروف حضرت زینب (س) بوده که فرمودند: «در عاشورا هیچ ندیدم به جز زیبایی». این سخن نه یک شعار که یک اعتقاد است، اعتقادی که قدیریان سعی کرده در حد توان، آن را در آثار خود متجلی سازد. آثار او بیش از این که حس جنگاوری یا حماسی داشته باشند، زبانی شاعرانه دارند و مخاطب را به تأمل وامیدارند. خلوص گرایی، ویژگی بارز آثار قدیریان است، به طوری که مخاطب خود را نه مقابل یک تابلو نقاشی، که در برابر یک واقعه عظیم می‌بیند و همین امر باعث ایجاد نوعی وحدت کلام در نقاشی های او شده است. 

عبدالحمید قدیریان فارغ التحصیل رشته نقاشی است. با این که او از سال 1360 به شکل حرفه ای نقاشی را پی گرفت اما در سال 1365 به سینما هم وارد شد و تا امروز آثار شاخصی را در هر دو حوزه تولید نموده و جوایز متعددی را از آن خود کرده است. 14 اثر از مجموعه «آسمان حسین» از 24  مهر امسال به مناسبت ایام محرم در خانه هنرمندان به نمایش درآمدند. همچنین در دهه دوم محرم، 28 تابلو رنگ روغن این مجموعه در مسجد مقدس جمکران به معرض نمایش گذاشته می‌شوند و با هماهنگی دفتر تبلیغات، این نمایشگاه دهه سوم محرم نیز در موسسه اشراق قم برگزار می‌گردد. همیشه در نماز، حامی، کوچکترین سرباز، اعلی علیین، نور هدایت، انتخاب حر، در محضر، حجت باقی، حامل سلام و آخرین کلام از جمله این تابلو‌های عاشورایی هستند.

در آخرین روزهای شهریور ماه از پوستر جدید انیمیشن سینمایی «شاهزاده روم» رونمایی شد؛ این در حالی بود که اکران آن از ۱۳ آبان ماه و همزمان با روز دانش آموز در گروه آزاد آغاز  گردید. این انیمیشن پس از حضور چشمگیر خود در سی و سومین جشنواره بین المللی فیلم فجر و کسب دو لوح تقدیر ویژه، در کشورهایی چون لبنان، عراق، ساحل عاج و کویت نیز اکران گردید و با بازخوردهای خوبی رو به رو شد، آن چنان که توانست در رقابت با محصولات فرهنگی غربی، رتبه پنجم فروش را در دوره اکران خود در لبنان به دست بیاورد. 

از آنجا که گروه تولید در صدد اند تا اثرشان اکرانی به رسم انیمیشن‌های بین المللی داشته باشد، نخستین پوستر تبلیغاتی‌شان را شبیه به آثار انیمیشنی و تولیدات حوزه سرگرمی طراحی کرده‌اند. البته قرار است با توجه به گروه متنوع مخاطبان، از پوسترهای دیگر این اثر در زمان‌های تعیین شده نزدیک به اکران رونمایی شود.

نخستین پوستر شاهزاده روم اثری فاخر بود که توسط مسعود نجابتی و به سبک و سیاق شیشه نگاری‌های کلیسایی قرون وسطی طراحی شده بود. البته با توجه به فضای روحانی و نمادین پوستر، این اثر بیشتر مناسب حضور در جشنواره‌ها و متناسب ارتباط با مخاطبان بزرگسال بود، چرا که با توجه به عدم شناخت و درک کودکان از پیشینه تصویری این پوستر، باید اثری دیگر جهت جذب کودکان امروزی طراحی می‌شد. 

با توجه به خط داستانی شاهزاده روم، نوع رنگ بندی و طراحی لوگو پوستر تبلیغاتی این اثر حال و هوایی دخترانه به خود گرفته است. هادی محمدیان فارغ التحصیل رشته گرافیک و کارگردان این انیمیشن سینمایی است که طراحی پوستر تبلیغاتی و لوگوی شاهزاده روم را هم به عهده دارد. این اثر به تهیه کنندگی حامد جعفری، محصول گروه «هنر پویا» کنسرسیوم مشترک موسسات «سلوک افلاکیان» و «هفت سنگ» است. همچنین این انیمیشن سینمایی دارای دو سایت مجزا است که یکی به زبان فارسی و برای مخاطبان داخلی و دیگری به دو زبان عربی و انگلیسی ویژه مخاطبان بین المللی طراحی شده و علاقه‌مندان حوزه کودک و انیمیشن می‌توانند فیلم‌ها، تصاویر و بلیط نمایش این فیلم را از طریق سایت اصلی «شاهزاده روم» تهیه کنند.

فرهاد عظیما هنرمندی خودآموخته است، که از ۱۸ سالگی و پس از آشنایی با کامپیوتر به سراغ نرم‌افزارهایی چون فتوشاپ و تری‌دی‌مکس رفت. وی مهارت‌های خود را به صورت تجربی و به دور از فضای آکادمیک کشور کسب نموده است. علاقه‌مندان به حوزه انیمیشن او را پیش‌تر با آثاری چون «پیام راشل کوری» و «نبرد خلیج فارس» می‌شناسند. 

عظیما در جدیدترین پروژه خود داستان حمله آمریکا به ایران را روایت کرده است. «تنگه برمودا» که به «نبرد خلیج فارس ۲» نیز معروف شده، هیمنه آمریکا را به گونه‌ای خُرد می‌کند که تا به کنون در جهان اتفاق نیفتاده است. این اثر به نبرد میان نیروی دریایی ایران و آمریکا در یک جنگ نامنظم دریایی در آینده می‌پردازد که به پیروزی ایران می‌انجامد. 

«تنگه برمودا» تنها انیمیشنی است که با جسارت به مقوله عظیم جلوه‌های ویژه آن هم در سطحی نزدیک به کارهای جهانی وارد شده و در زمینه محتوا نیز ورود خوبی به جنگ ایران و آمریکا داشته، به‌طور‌ی‌که نشان‌ دهنده خط ایدئولوژیک سپاه پاسداران در یک جنگ تمام عیار است. 

این اثر سینمایی که اولین انیمیشن رئال سینمای ایران نیز به حساب می‌آید، محصول سه سال فعالیت گروه انیمیشنی حضرت زهرا (س) است، که توسط تیمی جوان در مشهد، به تهیه کنندگی سازمان هنری رسانه‌ای اوج تولید شده است.‌ با اینکه خبرها حاکی‌ از حضور این اثر در جشنواره فجر سی ‌و سوم و اکران آن در سال۱۳۹۴ بود، اما کار نتوانست به جشنواره برسد و قرار بود توزیع و پخش آن همزمان با شروع سال تحصیلی جدید باشد.

هرچند انیمیشن مقوله‌ای مهم و آینده‌دار است اما هنوز نتوانسته جایگاه خود را در کشور ما به دست آورد و نیازمند حمایت نهادها و ارگان‌های دولتی است زیرا به صرف فروش در فضای مجازی و یا پخش بعضی آثار خاص از صدا و سیما نمی‌توان توقع رشد و به روز شدن این هنر را داشت. این در حالی‌ است که انیمیشن ایران بارها و در آثار متعدد نشان‌ داده که می‌تواند خود را به سطح اول جهان نزدیک کند و حتی در مجامع جهانی نیز مطرح شود.

"آغوش امن" عنوان نماهنگی است که در هفته دفاع مقدس چندین بار از شبکه های مختلف سیما پخش شد. موضوع نماهنگ درباره ی شهدای غواص است و یکی از معدود کارهای قابل دفاعی است که در رابطه با این موضوع ساخته شده است؛ این قابل دفاع بودن به معنای بی عیب بودن آن نیست. جدای از بحث شعر خوب یاحا کاشانی و خوانش قابل قبول رضا صادقی که تا حد خوبی توانسته بود حس عاطفی مورد نظر را در مخاطب ایجاد کند، تصاویر کار، فراز و فرود بسیاری دارد.
 اولین نکته ای که در نگاه اول به نظر می رسد عدم تجانس تصاویر نمایشی ساخته شده و تصاویر آرشیوی به کار رفته است. هر چند تصاویر نمایشی به صورت تک پلان، اغلب قاب بندی گرافیکی مناسب و عکاسانه دارند اما چینش آن ها در کنار تصاویر آرشیوی جبهه و مراسم تشیع پیکرها به همگنی و تعادل درستی نمی رسد. در واقع تصاویر آرشیوی تکمیل کننده تصاویر نمایشی، که روایت اصلی اثر را تشکیل می دهند، نیستند و همین موجب ضعف کلی اثر شده است.
آغوش امن اولین کار جدی موسسه سفیرفیلم در حوزه نماهنگ است و در مجموع برای مجموعه ی مستندسازی که برای پرورش فیلمسازان جوان تلاش می کند اثر قابل قبولی است. محمدمهدی فکریان و علی طادی فیلمسازان جوانی هستند که با ساخت این کار نشان دادند، ظرفیت نسل جوان فیلمسازان متعهد در شاخه های مختلف فیلمسازی، ظرفیت قابل توجهی است و باید بیش از پیش مورد حمایت قرار گیرد.

فیلم محمد رسول الله از آن اتفاقاتی است که به نظر می‌رسد در تاریخ این کشور و به خصوص سینمای جهان اسلام ماندگار خواهد شد. پروژه‌ای که سوای هزینه‌ی چند ده میلیاردی‌ش، به دلیل نیاز دنیا به شناختن این مهم‌ترین انسان تاریخ و از طرفی علاقه‌ی وافر مردم ایران به پیام‌برشان، برای همه مهم و حائز اهمیت است. از چند هفته پیش از موعد اکران فیلم، شهرداری تهران دست به کار شده و تبلیغات این فیلم را به شیوه‌ای کمی متفاوت و خاص انجام داده است. بیل‌بوردهای شهری و استندهای پیرامون میادین مهم شهر با تصاویری از صحنه‌های فیلم پوشیده شده‌اند. تصاویر زیبای محمد فوقانی از صحنه‌های مهم فیلم و به خصوص لوکیشن پرکار آن، قاب‌هایی اندک از فیلمی چند ساعته را به چشم ره‌گذران می‌رساند تا آن‌ها را برای دیدن کل فیلم به سینماها بکشاند.
این تبلیغات بدون هیچ‌گونه نوشته‌ای و منحصرا با تصاویر فیلم انجام می‌شود. بیل‌بوردها سعی دارند در سکوتی خاضعانه با نمایش تصاویری غالبا احساس‌گرا، درون مخاطب را با خود هم‌راه کنند. نوشته‌هایی که معمولا برای معرفی دست‌اندرکاران هر محصول سینمایی آورده می‌شد، به درخواست کادر فیلم، از تصاویر حذف شده تا آوردن نامی، نمای تصاویر را خراب نکند. برای چند هفته، تهران تابلوهایی زیبا از زنده‌گی زیباترین انسان تاریخ را به دیوارهای‌ش آویزان کرده است.

دم جنبونک ها نام یک انیمیشن کوتاه است که به تازگی توسط خانه پویانمایی انقلاب اسلامی و استدیو انیمیشن توکا ساخته شده. قسمت اعظم این انیمیشن 25 دقیقه ای در یک خانه و حول گفتگوی یک زوج می گذرد. البته کارگردانی خوب و چرخش های به موقع فیلمنامه، ریتم و کشش خوبی در داستان ایجاد کرده که باعث شده با وجود یک لوکشین ثابت فضا کسل کننده نباشد. دیالوگ ها تقریباً در کل داستان خوب هستند، به استثناء صداگذاری و دوبله که گاهی به خوبی اجرا نشده و با انیمیت و اغراق های انیمیشن همیشه سازگار نیستند. 

قوت متحرک سازی و هماهنگی گفتار شخصیت ها با صدا از اولین چیزهایی است که در این انیمیشن جلب نظر می کند. انیمیت هایی که هم به لحاظ بازیگری و هم به لحاظ اجرا در اکثر مواقع خوب هستند. تنها مورد تأسف برانگیز در این زمینه آناتومی ضعیف کاراکترهاست و جای این سوال باقی است که با وجود طراحی خوب چهره شخصیت ها و اغراق های به جا، چرا تناسبات همچنان ضعیف هستند؟ 

لَختی و جنسیت لباس ها نیز هنوز به خوبی از آب درنیامده که البته مسأله ای تکنیکی است و شاید نباید به خاطرش به سازندگان سخت گرفت.

به هر حال بسیاری از جزئیاتی که در سایر انیمیشن های ایرانی رعایت نمی شود در اینجا رعایت شده و کلیت خوشایندی را برای چشم مخاطب فراهم کرده است. اما در انتها سوالی که ایجاد می شود این است که با توجه به تعداد محدود کاراکترها و لوکیشن، چرا این فیلمنامه به صورت فیلم زنده ساخته نشده و به عبارتی انیمیشن بودن آن چه کمکی به بیان قصه کرده است؟