نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

۳۹ مطلب با موضوع «هنرهای مفهومی» ثبت شده است

آدم و حوا، نقش ازلی می زنند / مریم استکی و داوود صادقی

تاریخ نشر : سه شنبه / ۲۸ ارديبهشت ۱۳۹۵

" بگذار عطر تو را در این هوا نفس بکشم...چه احساس می کنم... چه می شنوم...روح من با عطر وجودت پرواز می کند...روایتی متفاوت از حس و حالی معنوی...راوی این حس، فضاست...بناست فضا، با قالب و فرمی که به خود گرفته، امکانی را برای مخاطب ایجاد کند که حول مضمون اثر، او را به تأمل وادارد... این فضا در تلاش است که در مخاطب یک لحظه درنگ ایجاد کند؛ درنگی که ممکن است در شلوغی و هیاهوی زندگی شهری کمتر به سراغش بیاید. به علاوه اینکه سعی می کند حس آرامش موجود در اماکن مقدس را به او یادآور شود...حس و حالی که به زعم من، قطعه گمشده ی هنر امروز سرزمین ماست.."

این ها تک جمله هایی است از دو هنرمند جوان، که دغدغه هنر تأثیرگذار را به لحاظ معنوی دارند. آن ها این اثر را مصادف با بعثت رسول اکرم(ص) طراحی کردند که به مدت یک هفته در خانه هنرمندان برای عموم به نمایش در آمد. طرحی فی البداهه که در طول مدت  برگزاری نمایشگاه، تکمیل شد...

در این نمایش زنده، مخاطب با هنرمند در حین خلق اثرش مواجه می شود تا ایده ای که طراح در ذهن دارند به بهترین شکل ممکن محقق شود؛ آدم و حوا، نقش ازلی می زنند! طراحان این اثر معتقدند قالب هنر مفهومی (performance) در القای حس آرامشی که در ذهن دارند، هم خوانی داشته و به زعم آن ها بهترین گزینه می تواند باشد؛ چراکه مؤلفه های موجود در چنین قالبی، ضمن ایجاد تأثیری عمیق ، از نظر بافت زمانی نیز با مخاطب هم آهنگی دارد.  

این که هنرمندان سرزمین مان، دغدغه هایی از این جنس دارند، بسیار ارزشمند است؛ اما همیشه نحوه برخورد با مفاهیمی از این جنس مسئله برانگیز است. آیا می توان چنین مفاهیمی را در هر قالب و هر ظرفی روایت کرد؟ آیا نباید برای طراحی چنین آثاری به گفتمانی خاص پایبند بود؛ آثاری که ساختارش را وام دار جهان بینی مشخصی می داند؟ و سوالات بسیاری از این دست که نقد و تحلیل این گونه آثار را به مراتب پیچیده کرده و تأملی عمیق تر را می طلبد...

۴ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۸ ارديبهشت ۹۵ ، ۱۳:۴۲
محدثه آهنی امینه

فضایی پراز همهمه

تاریخ نشر : چهارشنبه / ۲۵ فروردين ۱۳۹۵

هشتمین جشنواره‌ی هنرهای تجسمی فجر با تمام فراز و نشیب‌هایش به پایان رسید. با وجود این‌که نمی‌توان دستاوردهای هنری این جشنواره را که بزرگ‌ترین رویداد هنرهای تجسمی در ایران است، نادیده گرفت، ولی انتظار می‌رفت، پس از هشت دوره برگزاری، پربارتر و اثرگذارتر باشد و بتواند افراد عادی جامعه را نیز تا حدی جذب خود کند. نمایش آثار منتخب جشنواره، در موسسه فرهنگی و هنری صبا، این فرصت را به متولیان جشنواره داد تا به‌جز نگارگری و خوشنویسی (که در بخش «فجر و هنر ملی» در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد) تمامی آثار را در یک مکان، به نمایش درآورند که از ویژگی‌های مثبت جشنواره امسال بود. بااین‌وجود، مشکلی که در نمایشگاه امسال به‌وضوح به چشم می‌خورد عدم قرارگیری قاعده‌مند آثار بود. اولین پیش‌فرض هر نمایشگاه آثارتجسمی، چیدمان منطقی، هنرمندانه و زیبای آثار هنری است به‌گونه‌ای که مخاطبان را به‌خوبی راهنمایی کند و باعث آرامش آن‌ها در فضای نمایشگاه شود. در نمایشگاه امسال تنها چیزی که دیده نمی‌شد نظم مفهومی و بصری آثار بود. شاید تنها منطق موجود، تناسب ابعاد آثار با فضای انتخاب‌شده بود. ولی درنهایت نه آثار شاخه‌های مختلف هنری، از هم قابل‌تفکیک بودند و نه موضوع‌بندی خاصی از کلیت نمایشگاه درک می‌شد؛ بخصوص این‌که شناسنامه‌ی آثار نیز ناقص و بدون درج اطلاعات دقیق اثر بود.
مشکل دیگر نمایشگاه امسال خالی بودن آن از دغدغه‌های امروز ایران و جهان بود. همان مضامین تکراری و همیشگی در آثار هنری وجود داشت و کمتر، مضامین انسانی و اخلاقی دیده می‌شد. البته دراین‌بین تعدادی از آثار هنری که به معضلات زیست‌محیطی و مشکلات اقتصادی پرداخته بودند را می‌توان مستثنی دانست.
پس از دیدن نمایشگاه هنرهای تجسمی فجر 94، این سؤال در ذهن ایجاد می‌شود که این نمایشگاه چه تناسبی با مناسبت برگزاری‌اش دارد و چرا موضوعات مرتبط با انقلاب اسلامی و جهان اسلام، جایی در این نمایشگاه ندارند. آیا هنرمندان به این موضوعات نپرداخته‌اند و یا هیئت انتخاب‌، علاقه‌ای به‌گزینش این‌گونه آثار نداشته‌اند؟ این‌که موضوعات مختلف و متنوع بدون محدودیت در نمایشگاه حضور داشتند، جای خوشحالی است ولی گم‌شدن موضوعات مهم دیگر دراین‌بین، این احساس را تقویت می‌کند که فضای هنرمندان از جامعه پیرامونشان، بیش‌ازپیش دور شده است.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۵ فروردين ۹۵ ، ۱۴:۴۹
مینا مختارزاده

بدون عنوان / سوگل موحدپور

تاریخ نشر : چهارشنبه / ۱۱ فروردين ۱۳۹۵

جشنواره هنرهای تجسمی فجر امسال با همه‌ی نقاط ضعف و قوتش برگزار شد، ولی آنچه در این نمایشگاه توجه را جلب می کرد، استفاده ی هنرمندان از نمادها و ابزار هنر سنتی ایران در فضایی دوگانه بود. گاه این  نمادها به خدمت در آمده بودند تا پیامی نو منتقل کنند و گاه تصویر و پیامی منفی.
 بدون عنوان اثر خانم سوگل موحدپور، یکی از آثار چیدمانی است که از هنرهای سنتی ایران بهره برده. در این اثر کاشی هفت رنگ که در معماری اسلامی ایرانی جایگاه  منحصر به فردی دارد مورد استفاده قرار گرفته. در نگاه اول ارتفاع  کم کاشی‌های هفت رنگ که به صورت صفحات نامتعادل از سقف آویزان است با آینه‌های شکسته فرش شده روی زمین، احساس فشار را به بیننده القا می‌کند.
شکستن آینه در آینه‌کاری ایرانی، نماد شکسته شدن انسان و رهایی او از خود است، ولی در این اثر  انعکاس سقف کاشی‌کاری شده به‌جای مخاطب، در آینه‌هایی که بدون نظم خاصی شکسته‌اند، نه تنها قصد انتقال این تفکر را ندارد بلکه فضایی منفی و بیزار از گذشته را نشان می‌دهد. شاید هدف هنرمند رهایی از قیود هنرهای گذشته است در این صورت سال‌هاست که این اتقاف اقتاده است و این سخن، تازه ای نیست. با مطالعه جمله ای که هنرمند برای توضیح کار خود گذاشته است این پازل کامل می‌شود.
در توضیح این اثر آمده است: آنچه در آینه می‌بینم انعکاس معکوس سقفی است که بر سر من سنگینی می‌کند.
به نظر می‌آید هنرمند این اثر با استفاده از این نمادها در اثر خود و جمله‌ی توضیح آن، قصد خلق اثری انتقادی را دارد که هنر گذشته ایران را به چالش می‌کشد ولی باز هم نمی توان  نظری نزدیک به قطعیت در مورد این اثر چیدمان داد و مفاهمی دوگانه در آن، ممکن است ذهن بیننده را به  هرطرف سوق دهد.

۲ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۱ فروردين ۹۵ ، ۲۳:۳۶
مینا مختارزاده

جنگل های هیرگانی/ عمادالدین انوشیروانی

تاریخ نشر : پنجشنبه / ۵ فروردين ۱۳۹۵

هر خانه جایگزین درختی می‌شود، حیات درختان قطع می‌شود تا راه‌ها و خانه‌ها ساخته شوند و انسان نمی‌داند که قطع شدن حیات درختان یعنی پایان زندگی خود او.
خوشبختانه چند سالی است که هنرمندان کشورمان به‌طور خاص به مسائل زیست محیطی علاقه نشان داده اند و آثار هنری زیادی با این موضوع
خلق کرده‌اند. در جشنواره هنرهای تجسمی فجر نیز چند اثر هنری با این موضوع به چشم می‌خورد.
یکی از این آثار، مجموعه چیدمانی است که توسط عمادالدین انوشیروانی در اعتراض به قطع درختان جنگل ابر، خلق‌شده است. در این اثر هنرمند تعدادی تنه‌ی درخت را به نشانه‌ی درختان قطع‌شده کنار هم قرار داده است و روی هر کدام از آن‌ها، نقشه‌ی خانه‌ای کشیده شده است. خانه‌ای که احتمالاً جایگزین این درخت قطع‌شده می‌شود. در میان این تنه‌ها، متنی قرار داده‌شده است که وضعیت جنگل ابر را در چند سال گذشته بیان می‌کند. زمانی که بیننده این متن را می‌خواند با نگاهی دیگر و متفاوت از قبل به این اثر می‌نگرد و تازه عمق و دردناکی فاجعه‌ای که اتفاق افتاده است را درمی یابد.
این اثر و آثار دیگر در این حوزه قدم‌های کوچک و نوپا ولی تأثیرگذاری هستند که می‌توانند جامعه را بیدار کنند. درصورتی‌که این آثار از گالری‌ها بیرون آمده و در میان مردم اجرا شوند قطعاً تأثیری دوچندان خواهند داشت.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۵ فروردين ۹۵ ، ۱۰:۰۶
مینا مختارزاده

جایگاه فرش در آثار رُدولف استینگل / پالازو گراسی

تاریخ نشر : پنجشنبه / ۲۰ اسفند ۱۳۹۴

نمایشگاهی در ۵۰۰۰ متر مربع که در آن طرح یک فرش شرقی تمام سطح دیوارها و کف را پوشانده است. نمایشگاه تک نگاره‌‌های رُدولف استینگل در نوع خود بزرگ‌ترین نمایشگاه در اروپا و اولین نمایشگاه انفرادی او در موزه تاریخی پالازو گراسی به حساب می‌آید. در اینجا فرش برای هنرمند به مثابه یک رسانه است که از طریق آن نقاشی‌ها با فضای معماری ارتباط می‌‌یابند. 

با توجه به علاقه این هنرمند ایتالیایی در بازتعریف معنای نقاشی و ادراک آن، فرش در هسته مرکزی نمایشگاه استینگل قرار گرفته است. به طوری‌که نصب طرح فرش‌های شرقی بر روی کف و دیوارها سبب از بین رفتن پیوستگی متداول فضای ارتباطی مابین مخاطب و آثار نقاشی شده است.

این نمایشگاه کم نظیر در ژانویه ۲۰۱۳ برگزار شد و در آن بالغ بر ۳۰ تابلو نقاشی در قطع‌های مختلف به نمایش درآمد. آثار این هنرمند ساکن نیویورک، با تکنیک رنگ روغن روی بوم و رنگ روغن بر روی کتان اجرا شده‌اند. مسئله‌ای که در این نمایشگاه به آن اهمیت بسیاری داده شده، نحوه ارائه نقاشی‌ها و محل نمایش آن‌ها است؛ به طوری‌که‌ میان نقاشی، فرش و معماری ارتباط ظریفی را ایجاد کرده و با الهام از این دو هنر به ظاهر بی ارتباط با حوزه نقاشی، درک تازه‌ای را نسبت به آثار ایجاد نموده است.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۰ اسفند ۹۴ ، ۲۲:۵۷
زهرا اردکانی

آب را گل نکنیم/ مریم ظاهری

تاریخ نشر : پنجشنبه / ۱۳ اسفند ۱۳۹۴

آب و خاک از جمله موضاعاتی هستند که به دلیل اهمیتشان در ساختار خلقت بارها دستمایه خلق آثار هنری گشته‌اند. از دیرباز در دستان هنرمندان سفالگر جان گرفته‌اند تا به امروز که صفحه و بوم هنرمندان لندآرت هستند. گاه به عنوان نماد و گاه به عنوان بستر ارائه و گاه خود، اثر هنری می شوند.
گرچه در اسطوره‌ها و باورهای تمدن‌های مختلف، انسان و همه موجودات زنده از جنس آب وخاک(گل) بوده و خدایان آن‌ها را از خاک آفریده است اما، بهره‌گیری هنرمند از آب و خاک در آثارش در دوران معاصر، بیش از آنکه به معنای نمادین آن بپردازد به مسایل و مشکلات زیست محیطی آن اشاره می‌کند. امروزه مسئله کمبود آب از جمله بحران های مهمی است که  هنرمندان را به واکنش برای خلق اثر وا داشته است. «آب را گل نکنیم شاید این آب روان...» از جمله آثار برگزیده در هشتمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر است. مریم ظاهری در خلق این اثر مفهومی از آب و خاک مناطق کویری ایران بهره جسته است. او مسئله کمبود آب را با نمادپردازی عارفانه از این عناصر اربعه تلفیق و برداشت نویی از سیر و سلوک عارفانه به نمایش گذاشته است. ظاهری از یک حجم مثلث شکل چوبی دارای هفت طبقه ( هنرمند مدعی است تعداد طبقات اشاره به مراحل هفت گانه تزکیه و سلوک دارد.) و در هرطبقه از بطری های آب معدنی که محتوی مخلوطی از آب و خاک زمین های بایر ایران قرار داده‌است. در طبقه اول که قاعده مثلث است بطری‌ها با درصد بسیار بالایی از خاک و مقدار اندکی آب پر شده‌اند در طبقات بالایی هرچه به سمت بالا می‌رویم، سهم آب درون بطری بیشتر و خاک کمتری در ته بطری ته نشین شده، تا طبقه هفتم که آب تقریبا به خلوص رسیده‌است.  بطری‌ها در این اثر به عنوان کالبد انسانی در نظر گرفته شده اند و نقشی که در گل آلود کردن آب و سرشت پاک و خالص خود دارند. در برداشتی دیگر این حجم مثلثی را می‌توان به چرخه آب در فضایی میان آسمان و زمین نسبت داد که چرخه ای ثابت است، آبی که از سطح زمین تبخیر و بالا می‌رود و دوباره به آن برمی گردد. آنچه که اهمیت دارد  مقدار و کیفیت آبی است که وجود دارد که در اثر استفاده بی رویه و مصرف نادرست مقدار آن در چرخه کم و کمتر می‌شود. خوانش اثر از بالا به پایین نیز به وضعیت ابتدایی و نهایی کره زمین اشاره دارد، از زمانی که تمام سطح کره زمین آب بود تا به امروز که بیشتر سطح زمین را خاک تشکیل می‌دهد.

۰ نظر موافقین ۳ مخالفین ۰ ۱۳ اسفند ۹۴ ، ۱۳:۳۱
کلثوم پیامنی

برای باران/ مریم محمدعلی پور

تاریخ نشر : سه شنبه / ۱۱ اسفند ۱۳۹۴

«برای باران» مرثیه‌ای است برای حیات، دست‌های نیازی است که برای خواهش باران گود شده‌است. اثر حجمی برای باران از مریم محمد‌علی‌پور از آثار برگزیده در هشتمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر است. هنرمند در این اثر به کمبود آب‌های زیرزمینی و ذخایر آبی در کره زمین می‌پردازد . محمد‌علی‌پور روی یک مکعب مستطیل سفید ۲۵ عدد سفال‌های کاسه مانند که کف مسطحی ندارند را در ردیف‌های منظم پنج‌تایی چیده است. شکل منظم مربع نماد زمین محسوب می شود وسفال‌ها بیانگر سفره‌های زیرزمینی آب هستند. سطح ناصاف کف سفال‌ها موجب شده تا این ظرف‌های مخروطی هرکدام از یک طرف روی صفحه قرار بگیرند و نظم خشک فضای مربعی دقیق چیده شده را به هم بریزند همان‌طور که کمبود منابع آب می‌تواند نظام حیات را در کره خاکی به هم بریزد. از سویی حالت قرارگیری این کاسه‌های سفالی، طلب و خواهش و حسی از پریشانی را به مخاطب القا می‌کند. هنرمند از یک هنر سنتی برای معظل کمبود آب مسئله ودغدغه روز، بهره برده است. او داخل برخی سفال‌ها را با تکنیک لعاب پوشانده است. رنگ آبی درخشان لعاب ها یادآور آب است و همچون نگین با ارزشی روی رنگ خاکی سفال جلوه می‌کند. آب این گوهر حیات که این روزها با هشدار جدی کمبود آن مواجه هستیم به عنوان یکی از مسائل مهم روز و آینده بشر دستمایه خلق آثار هنری زیادی شده است از جمله تعدادی که دراین نمایشگاه نیز به نمایش درآمده است. و این موجب خرسندی است که نگاه حساس و دغدغه‌مند هنرمندان جوان به این قبیل معظلات زیست محیطی به شکل جدی در آثارشان بروزیافته و در چندین اثر برگزیده در نمایشگاه به شکل‌های مختلف ارائه شده است.

۲ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۱۱ اسفند ۹۴ ، ۱۰:۰۰
کلثوم پیامنی
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود