نشریه خط

روایتی توریستی و تبلیغاتی از تهران. دعوتی دوباره برای دیدن تهرانی زیبا
چرا تا بحال چنین عکس‌هایی از تهران ندیده‌ایم؟به این دلیل که  مخاطبین عکس‌ها توریست‌هایی هستند که قرار است با دیدن این تصاویر عزم سفر به تهران کنند و صنعت گردشگری را رونق ببخشند. و اما تصویری که ما از تهران دیده‌ایم شهری آلوده و شلوغ و پرترافیک است تا مصرف کننده داخلی این تصویر از سفر به تهران منصرف گردد.
عکاسی و گردشگری دوقلوهای مدرن هستند. همزمان با ساخته شدن کشتی بخار و قطار که جهان را از نظر فیزیکی در دسترس‌تر ساخته است عکاسی نیز اختراع شد و جهان را از نظر بصری در دسترس همه قرار داد. عکاسی درک ما را از جهان دگرگون کرد و جهان را همانند یک موزه و یا فروشگاه در صفحه‌های نمایش قابل دیدن کرد. توریست ها قبل از سفر به محل مورد نظر پیشاپیش مجموعه عکس‌های فریبنده و غریبی از آن مکان را دیده اند و مصرف کرده اند. آنان رد همین عکس‌ها و مکان‌های موجود درآن را می‌گیرند  و سعی می‌کنند از همان مکان‌ها بازدید کنند و عکس بگیرند بیشتر تجربه های توریستی حول ابنیه معماری دور می‌زند. در صنعت توریسم تلاش می‌کنند تا بااستفاده از تصاویر درکتابچه‌های  راهنما پوسترها و تبلیغات تلویزیونی مخاطبان را به سفر تشویق کنند. در بسیاری از تبلیغات توریسم تصویر کار چنان فریبنده عرضه می‌شود که ما از درک واقعیت عاجز می‌مانیم.
این قبیل عکس‌ها اغلب در زمان‌های ابتدایی روز و انتهای شب که خلوت‌تر است گرفته می‌شوند. از نظر تکنیکی نیز عکاس تمام مهارت خود را در دست یافتن به بیشترین عمق میدان وضوح و بیشترین دامنه تنالیته‌های رنگ  و سایه روشن(HDR photography)در تصویر برای داشتن تصاویری واضح و خوش‌آب و رنگ و زیبا به کار برده است. عکس‌های «رسول صفی زاده» از نماهای عمرانی پایتخت که آبان ماه در قالب نمایشگاهی با عنوان «تهران در شب» در پردیس سینما گالری ملت برگزار شد از این قبیل تصاویر هستند.

درگذشته‌های نه‌چندان دور، در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر، محلی تعبیه می‌شد که در آن مخزن آب و چند کاسه کوچک فلزی قرار داشت تا رهگذران تشنه‌لب، آبی بنوشند و نفسی تازه کنند. دیوارهای این فضا با تصاویری از شمایل امام حسین، نقاشی‌های مذهبی، تذهیب و آرایه‌های ایرانی و اسلامی پرشده بود. معمولاً نیز مانند ضریح ائمه پنجره فولادی داشت. برای تأمین روشنایی این محل در شب، اهالی محل یا وقف کننده‌ی آن شمع یا فانوس‌هایی در آن قرار می‌دادند. در این فضای معنوی که مردم به نشانه‌ی سقای دشت کربلا، سقاخانه‌اش نامیدند، هرکسی نذرونیازی داشت، شمعی روشن می‌کرد و گاهی هم پارچه سبز یا قفلی به پنجره‌های سقاخانه وصل می‌کردند تا حاجت‌روا شوند. در این فضا که عامل ایجادکننده‌ی آن نذر یا وقف بود، توسل مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کرد.
چند سالی است که در هیئت محبین اهل‌بیت هنر، فضایی با الهام از مفهوم سقاخانه طراحی و ساخته می‌شود که هرسال با متریال و طرحی متفاوت عرضه‌شده است. با توجه به اهمیت اسم یک اثر هنری و تأثیرات آن بر مخاطب، امسال، طراحان این اثر، نام قاب توسل را به‌جای سقاخانه برای آن برگزیدند ولی معنا همان است با ارائه نامی جدید بدون وجود پیش‌فرض‌ها و ذهنیت‌های موجود در مورد سقاخانه. آن‌طور که به نظر می‌آید، دقیقاً تداعی فضای سقاخانه موردنظر نبوده و اهمیت مفهوم برای طراحان قاب، بیش از ظاهر آن است، گویی این‌که المان‌های استفاده‌شده نیز از این فضا دور نبوده و با وجود تغییر اسم سعی شده همان فضا به شیوه‌ای نو ارائه شود. یکی از طراحان این اثر در توضیح اسم قاب می‌افزایند:" سقاخانه در دو سال گذشته هم با توجه به اشاره‌ای که به حرم‌ها و بالأخص حرم امام رضا داشت، به‌نوعی تأکید بیشتر بر همین مفهوم توسل بود؛ و البته برای ما این قاب، همواره تداعی‌کننده‌ی حرم امام رضا را با خود داشت."
او در توضیح ایده‌ی امسال برای این قاب می‌گوید:" مفهوم کلی که ما دنبالش بودیم این بود که آدمی هرچه به منبع حقیقی نور نزدیک‌تر شود، از آن بیشتر بهره می‌گیرد و وجودش باارزش‌تر می‌شود، ولی قطعاً هیچ‌وقت عین آن نور نمی‌شود ولی می‌تواند بسیار بسیار نزدیک شود. آدم‌ها از نقطه‌ای که هستند و می‌خواهند به سمت نور (حقیقت) حرکت کنند، مسیری را طی می‌کنند، این مسیر همان چیزی است که در لایه‌های مختلف کاردیده می‌شود. از کاشی‌های خالی و بدون نقش بیرون حرکت به سمت نقش پذیرفتن و رنگ گرفتن در مرکز. مرکز کار هم ۴ تا ترنج برنجی هست که دقیقاً همان ترنج‌های ضریح امام رضا است."
اثری که دو سال پیش برای اولین با برای این مفهوم اجرا شد، قابی شبیه به ایوان طلا بود که به گفته‌ی طراحان با همین مفهوم ارزش پیدا کردن وجود انسان با نزدیکی نور طراحی شد. نوری که در این قاب وجود مظهر امام و یارانشان بود. طراحان اثر، قاب سال گذشته نیز مفهوم نزدیکی به نور با شکسته شدن انسان در خود و جدا شدن از منیت های وجودش را با بهره گرفتن از آینه‌کاری‌های حرم امام رضا به نمایش گذاشتند. شاید نکته مهم در این سه اثر، اجرای خوب و انتخاب هوشمندانه‌ی متریال، بوده باشد که باعث شده جدای از میزان موفقیت در انتقال مفهوم موردنظر طراحان، در ارتباط گرفتن با بیننده‌ی اثر موفق باشد.

بازتاب تصویر در سه بعد و در امتداد سه محور فضایی ایده جالب و فوق العاده ای است که با عنوان ویدئو مپینگ شناخته می شود. این نوع نمایش پیچیده در واقع حاصلی از تکنولوژی پروژکتورها برای تبدیل هر سطحی به یک پرده نمایش است. هر چند که این تکنیک جدید و متعلق به عصر کنونی است، اما در واقع ایده اولیه آن به اواخر سال ۱۹۶۰ باز می گردد. یکی از اولین اجراهای عمومی این تکنیک نیز مربوط به افتتاح بازی خانه ارواح توسط دیزنی لند در سال ۱۹۶۹ بود‬ که در‭ ‬آن ‬از‭ ‬فیلم‌های‭ ‬۱۶‭ ‬میلی‭ ‬متری برای نمایش‭ ‬زامبی‌های‭ ‬بدون‭ ‬سر ‬به‭ ‬صورتی‭ ‬واقعی‭ ‬استفاده کرد. بعد ها شروع عصر دیجیتال منجر به تغییرات جدی در این تکنیک شد تا جایی که امروزه ویدئو هایی روی ساختمان ها، اجسام پیچیده شهری، اتوموبیل، کفش و حتی صورت انسان نمایش داده می شود.

تصویرسازی و انتشار کتب کودک امروزه رونق بسیاری گرفته است. در سال صدها جلد کتاب کودک تصویرسازی و منتشر می‌شوند ولی تعداد کمی از آن ها اصول تصورسازی برای کودک را دارا هستند و تعداد معدودی هم مورد توجه منتقدین قرار می‌گیرند. در این میان تصویرسازانی هستند که از انواع جشنواره های هنری و داستانی کودک در جهان، جایزه دریافت می‌کنند ولی در رسانه‌های جمعی کمتر به آنها پرداخته می‌شود که گاهی نمی‌فهمیم دلیل دریافت جایزه چه بوده.  

"علیرضا گلدوزیان" از آن دست تصویرگرانی است که شاید دلیل موفقیت او در جشنواره های مختلف را نمی‌دانیم. آثار این هنرمند از نظر استفاده از تکنیک های متنوع اهمیت دارد. تنوع در تکنیک باعث می شود کودکان رابطه‌ای محسوس و قابل لمس با فضای داستان پیدا کنند. تصویرگری غیر دیجیتال با به کارگیری رنگ های متنوع و زنده باعث تقویت تمایلات هنری و حس زیبایی شناسی و درک معنا و مفهوم رنگ ها، خواص و تاثیرات آنها می شود. علاوه بر این، موجب ایجاد رابطه تخیلی/ عاطفی بین کودک و شخصیت ها و از همه مهم تر تقویت خلاقیت در آنها می شود. تصویرگری های گلدوزیان می تواند با کودکان و نوجوانان رابطه خوبی برقرارکند. تنوع در آثار او تا جایی است که در هیچ یک از آثارش الگوی یکسانی دیده نمی شود و متناسب با هر قصه از تکنیک و ابزار متفاوتی استفاده می‌کند.

و ناگهان گلوله شلیک شد. در تاریکی شب سه شنبه یازدهم اردیبهشت ماه سال 1358؛ فردای آن روز خبر شهادت استاد مطهری همه را شوکه کرد و از آن پس 12 اردیبهشت ماه را به یاد استادِ شهید، روز معلم نام نهادند.

در این میان هنرمندان و خصوصاً فعالان عرصه تجسمی همچون تمام مردم انقلابی در صحنه حاضر شدند و با خلق آثار هنری متعدد، تصویر استاد را در ذهن ها ماندگار کردند. البته نکته قابل توجه در اولین پوسترهایی که به یاد استاد کار شد، استفاده مشترک از یک عکس بود که شاید این اشتراک به دلیل مشترک بودن خالق آثار باشد چرا که تعداد زیادی از این پوسترها اثر مرحوم ابوالفضل عالی بودند، که با تکنیک ترکیب مواد، در سال 1360 خلق شدند و همان سال در یک نمایشگاه گروهی در موزه ی هنرهای معاصر تهران به نمایش در آمدند.