نشریه خط

هنر قلم‌زنی ، به عنوان یک هنر کهن ایرانی، کمتر در دستان هنرمندان جوان  به کار گرفته می‌شود و با توجه به پرزحمت بودن آن، آثار تولید شده با این تکنیک، در حد انگشتر و دیگر زیورآلات سنتی باقی‌مانده است.
در مطالب گذشته، هنرمندانی که با رویکرد هنرهای سنتی و ایرانی دست به خلق آثار هنری می‌زنند، معرفی شدند. یکی دیگر از این گروه‌های هنری، گروه جانان است که هنرمندان آن اصرار دارند، هنرشان نمایانگر فرهنگ بومی و ملی‌شان باشد. گروه هنری جانان، باهدف استفاده از هنرهای سنتی در قالب و طرح‌های نو، توسط  مهسا امساکی فارغ‌التحصیل رشته‌ی مجسمه سازی و مریم واعظ  فارغ‌التحصیل رشته‌ی طراحی صنعتی، تأسیس‌شده است.استفاده از قلم‌زنی به عنوان یک هنر ایرانی و تلفیق با میناکاری و سنگ‌های رنگارنگ، دست‌ساخته‌های این گروه را خاص و متنوع کرده. علاوه بر این، هنرمندان  خلاق این گروه از فرمهای ایرانی  نیز در آثار کم‌نظیر خود، خوب بهره برده‌اند.
یکی از نکات شاخص این گروه که در طراحی گوشواره‌های آن خودنمایی می‌کند، نگاهی متفاوت به این محصولات است. جابه‌جایی گوشواره و قسمت پشت آن، باهم و طراحی تلفیقی آن‌ها و طراحی گوشواره‌هایی که قابلیت تنوع و تغییر با توجه به سلیقه‌ی کاربر را دارند از خلاقیت‌های درخورتوجه این هنرمندان است. در کنار همه‌ی نکات مثبت تکنیکی و کیفیت بالای محصولات این گروه، احساسی که در مواجه با این آثار به انسان منتقل می‌شود، نشان از روح هنرمندانه‌ی این جوانان دارد که در کارهایشان تجلی پیداکرده است.
آثار این هنرمندان در نمایشگاه صنایع‌دستی امسال بسیار مورد توجه قرارگرفت و غرفه‌ی این گروه در کنار دیگر هنرمندان این مرزوبوم، از جذاب‌ترین قسمت‌های این نمایشگاه پرمخاطب بود.

هیجان یک محصول فرهنگی زمانی دوچندان می‌شود که یک غیر ایرانی در کشورش تی‌شرتی بپوشد با فونت فارسی، فونتی که معرف لهجه‌ی یکی از شهرهایمان باشد یا تی‌شرتی با فرمی ایرانی اسلامی، سوغاتی کشورمان برای توریست‌ها شود.
سه هنرمند جوان با جدی گرفتن پروژه‌های دانشگاهی‌شان، توانستند محصولی طراحی کنند که معرف شهر محل تحصیلشان باشد؛ و این محصول را با نام تجاری سِکوک به تولید انبوه برسانند. طراحان این تی‌شرت‌ها خانم زهرا کشاورز و آقای پیام شیرانی، فارغ‌التحصیلان دانشگاه هنر اصفهان و خانم مریم واعظ، فارغ‌التحصیل طراحی صنعتی دانشگاه هنرهای زیبای تهران هستند که در دوران دانشجویی خود این پروژه را با هدف طراحی هدیه یا سوغاتی توریستی برای شهر اصفهان انجام دادند و آن را تبدیل به یک کار جدی و پرفروش کردند؛ که عامل موفقیت آن خلاقیت در تمام اجزایش است. نکته‌ی قوت این مجموعه، علاوه بر طرح‌های گرافیکی روی تی‌شرت‌ها، بسته‌بندی خاص و جذاب آن است که خوش‌فکر بودن طراحان آن را بیش‌ازپیش نشان می‌دهد.
خانم کشاورز درباره‌ی این پروژه می‌گوید: " این پروژه مطالعه‌ی گسترده‌ی بازار را داشته است و انتخاب محصول تی‌شرت به‌عنوان بستر این خلاقیت، حاصل همین مطالعات است. هدف ارائه محصولی به‌ عنوان هدیه بود که امکان همراه بودن را دارا باشد. خاصیت لباس ارائه شخصیت فرد است و هدف ما این بود، با تولید تی‌شرت‌هایی با طرح ایرانی کمک به ساخت شخصیت ایرانی کنیم."
مسئله‌ای که شاید کمی بیشتر می‌توان روی آن تأمل کرد، فرم کلی لباس‌هاست که تی‌شرت‌های آستین‌کوتاه معمول در بازار است. شاید اگر بر روی کلیت طرح لباس‌ها نیز کار شود، این مجموعه به یک مجموعه‌ی بی‌نظیر فرهنگی تبدیل گردد. هم‌اکنون این طراحان جوان به دنبال طراحی و تولید تی‌شرت‌های جدید این خانواده هستند که به‌زودی تولید و به بازار عرضه خواهد شد.

فونت فارسی، شاید از ایرانی‌ترین المان‌های ماست؛ و شاید بهترین گزینه برای طراحی زیورآلات ایرانی باشد.
بردیا حامدمحسنی، دانشجوی مقطع کارشناسی رشته علوم کامپیوتر دانشگاه تهران، است. بااینکه رشته‌ی دانشگاهی او ارتباطی با آثار تولیدی‌اش ندارد ولی با جدیت و پشت‌کار این کار را دنبال می‌کند. او درباره‌ی خود می‌گوید:
"سال‌های متمادی زندگی‌ام همواره دوست داشتم که یک حرفه هنری خاص رو یاد بگیرم و دنبال کنم و به ساختن اشیا مختلف بپردازم، همواره دوست داشتم شیشه‌گری یاد بگیرم منتهی امکاناتش فراهم نبود و من هم کم‌کم فراموشش کردم. تا اینکه برحسب اتفاق از طریق یکی از دوستانم با برند لیقه و ایده پرداز و سازنده آثارش، آقای امیرحسین رحیمی یگانه آشنا شدم، اوایل مشاهده می‌کردم و کارهای ایشان را تحسین می‌کردم تا اینکه یک روز تصمیم گرفتم خودم هم این کار رو شروع کنم "
آقای حامدمحسنی باراهنمایی‌های امیرحسین رحیمی، از آبان ۹۲، به‌صورت تجربی و بدون آموزش اولیه، شروع به ساخت زیورآلات کرد؛ و در حین کار با آزمایش و خطا، آموخت چگونه با چندتکه ورق برنج و ارّه مویی و بعدها ابزارآلات دیگر، آنچه در ذهن خود دارد را بسازد.
"هیچ‌گاه از سختی کار دلسرد نشدم، همواره سعی کردم به‌عنوان هنر و تفریح به آن نگاه کنم تا کسب‌وکار، شغل اصلی من به کامپیوتر مربوط است. همیشه هم سعی کردم ایده‌های خودم رو اجرا کنم و زبان طراحی خودم رو داشته باشم و پیرو فرد دیگری نباشم، شکر خدا هیچ موقع هم از سمت هیچ‌کس به کپی کاری متهم نشدم.
بعد هم که با دو نفر از دوستانم که آن‌ها هم خودشان مثل من مشتاق بودند، تصمیم به راه‌اندازی گروه بارنج گرفتیم تا کار هامون رو تحت یک اسم مشخص و عمومی بفروشیم، همکارانم خانم‌های آزاده دبستانی و بهنوش زمانلوی، هردو خودشان این کار رو یاد گرفتند و خیلی کم از تجربیات من استفاده کردند. هر دو نفرشان هم علاوه برساخت در طراحی کارها مشارکت می‌کنند و از خودم خیلی بااستعدادتر هستند"

روزگاری تنها در تصوراتمان می‌دیدیم که طراحی‌هایمان از صفحه‌های کاغذ بیرون بیاید و بتوانیم آن‌ها را در فضا ببینیم، دورشان بچرخیم و از تمام زوایا بررسی‌اش کنیم. مدتی است که پرینترهای سه‌بعدی شخصی این امکان را به ما داده‌اند. البته این دستگاه‌ها هم محدودیت‌های دارند. مثلاً مخاطب حتماً باید از نرم‌افزارهای سه‌بعدی کننده استفاده کرده و طرحش را به‌صورت فایل وارد دستگاه کند.
به‌تازگی محصول جدیدی وارد بازار شده است که دست طراحان را بیش از پیش بازکرده است. قلم‌های سه بعدی همگام با فناوری پیشرفته و رو به رشد پرینترهای سه‌بعدی و با طراحی زیبا و ارگونومیک خود به شما این امکان را می‌دهد تا خلاقیت را با دستان خود لمس کنید و تصورات خود را از روی سطح در هوا امتداد دهید.
این قلم‌ها با همان ایده و کارکرد پرینترهای سه‌بعدی با تغذیه از رشته‌های پلاستیک (فیلامنت) در رنگ‌های متنوع، از بالای دستگاه که توسط اکسترودرِ موجود، ذوب و به سرعت سرد می‌شود، عمل می‌کند. با این قلم‌ها می‌توان هر چیز قابل تصوری را بدون نیاز به هیچ نرم‌افزاری به سرعت مدل‌سازی کرد. دایره گسترده‌ای از آثار هنری خلاق و نو، سازه‌ها، ماکت‌ها، پروتوتیپ ها، قطعات دکوراتیو و تزیینی و ابزارهای کاربردی و حتی صنعتی و بسیاری دیگر را شامل می‌شود و درواقع تمام محدودیت‌ها را از پیش دستان خلاق برمی‌دارد. برای ایجاد سازه‌های پیشرفته‌تر می‌توانید با کشیدن اجزا کوچک‌تر در سطح و ترکیب آن‌ها باهم، قطعات و سازه‌هایی که قبلاً غیرقابل باور بودند را ایجاد کرد.
این قلم‌ها انواع مختلفی دارند. مهم‌ترین وجه تمایز آن‌ها وزنشان است که معیار اساسی برای انتخاب کاربر محسوب می‌شود زیرا همانند یک خودکار شاید ساعت‌ها در دستان کاربر قرار داشته باشد؛ بنابراین سبک بودن آن مزیتی مهمی به حساب می‌آید.

آغازی پر انرژی همراه با افول در گذر زمان ، توصیفی  است که با یک نگاه کلی به پوسترهای نمایشگاه کتاب تهران می توان بیان کرد .این افول هم به کیفیت اجرای پوسترها مربوط می شود و هم به خلاقیتی که جایش خالی است.در حالی که چنین رویدادهایی ویترینی هستند برای نمایش خلاقیت،رشد و هویت طراحی گرافیک ایران، اما متاسفانه این نکته جز در معدودی از این پوسترها دیده نمی شود. دراغلب این پوسترها به اشاره ای دم دستی به شکل کتاب و شعار هر دوره اکتفا شده است. البته نا گفته نماند که طراحی پوستر برای  نمایشگاهی با مخاطبین گسترده و در سطوح فرهنگی مختلف بسیار دشوار است به ویژه آنکه موضوع مشترک این پوسترها یک رویداد تکرار شونده است که نوآوری و خلاقیت را مشکل می کند.

با این حال نسپردن کار به کاردان در این سالها منجر شده تا با مجموعه ای نا امید کننده رو به رو باشیم؛ در این میان پوستر بیست و هفتمین دوره از رویکردی متفاوت خبر می دهد که از نمونه های گذشته بسیار مناسب تر و خلاقانه تر است؛ رویکردی که امیدواریم امسال در پوستر بیست و هشتمین دوره نیز شاهد آن باشیم.

گفتنی است طراحی پوستر بیست و هشتمین دوره از نمایشگاه کتاب تهران به ابراهیم حقیقی سپرده شده است.از طراحان  پوستر سالهای گذشته این رویداد می توان به علی دیوان دری ،سیاوش فانی ،طاها فکوری،محسن یوسفی و ... اشاره نمود.

پرداختن به برخی موضوعات در قالب گرافیکی کار مشکلی است؛ به ویژه موضوعاتی که قرار است برای عموم مردم قابل فهم باشند. بیان دستاوردهای نظامی و علمی ایران در قالب یک سری پوستر از جمله ی همین موضوعات سخت است، موضوعی که خانه طراحان انقلاب اسلامی تلاش کرده تا به بهترین نحو با بیانی گرافیکی، برای عموم مردم قابل درک کند.

نکته ای که در کنار این همه فهمی اهمیت دارد جذابیت است. در بعضی از این پوسترها با تلفیق یک موضوع خشک و خشن با یک موضوع آشنا و همه فهم این جذابیت ایجاد شده، مانند پوستری که رکورد ایران در ساخت سریع ترین اژدر دنیا را معرفی می کند؛ در این پوستر طراح با تلفیق این موضوع با یک استخر مسابقات توانسته این جذابیت وخلاقیت را ایجاد نماید، اما متاسفانه این نوع برخورد در طراحی سایر پوسترها استفاده نشده و همین مساله از جذابیت آنها کاسته. نوع اجرای آثار نیز در جذابیت آنها تاثیر گذار است، در این مجموعه با اجرایی ساده و یک دست رو به رو هستیم که البته می توانست پخته تر و جذاب تر باشد.