در فاجعۀ هفتم تیر سال 1360 بود که آیت‌الله بهشتی و اعضای حزب جمهوری اسلامی در مکان دفتر مرکزی حزب به شهادت رسیدند. امروز پس از گذر از خیابان شهیدصیرفی‌پور، وقتی از در شیشه‌ای کوچکی به مجموعه فرهنگی سرچشمه داخل می‌شوید، نمی‌توانید تصور کنید که اینجا همان مکان شهادت شهدای هفتم تیر است. این مجموعه از سال 1391 در منطقۀ سرچشمۀ تهران مورد استفاده قرار گرفته و از بخش‌هایی چون مسجد، ایوانِ مقتل شهدا، کتابخانه، حسینیه، موزه، مرکز آموزشی، سالن همایش، مهدکودک و ... تشکیل شده است که همۀ این بخش‌ها در یک کلیت در کنار هم قرار گرفته‌اند؛ درحالیکه اگر این اجزا با نظمی هدفمند در محله جانمایی شده بودند، کارکرد بهتری داشتند.
علت روکردن به ساخت چنین مجموعه‌هایی را، باید از نواقص موجود در ساختارهای شهری جویا شد. در شهرهای امروز که بافت آن‌ها از کنار هم قرارگرفتن عناصر منفرد تشکیل شده، کمتر می‌توان نظمی را یافت که از در هم تنیده شدن تار و پود آن پیکر واحدی شکل بگیرد. لذا برای حفظ حیات فرهنگی جامعه، ساده‌ترین راه حل تکیه بر همین تک بناهاست. اگرچه از دل چنین مکان‌هایی، چون حسینیۀ ارشاد خیابان شریعتی، بسیاری از تحولات و رخدادهای زمانۀ ما رقم خورده اند، اما باید توجه کرد که حرکت به سوی ساختارمند کردن فضاهای شهری از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ چرا که تنها با ساختارهایی که ریشه در زمینه‌های فرهنگی و تاریخی جامعه داشته باشند، می‌توان به دنبال اثرگذاری‌ِ حقیقی بود.
زهرا کشاورز
