نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

۴۱ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «معماری سنتی» ثبت شده است

نقش چهان اندیشه/شرکت عمران اندیشه

تاریخ نشر : پنجشنبه / ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

امروزه بسیاری از بناها توجه ویژه ای به سبک معماری ایرانی داشته و سعی می کنند با استفاده از نمادهای مستقیم معماری سنتی و یا الگوبرداری از آن در شیوه ی ساخت خود، یادآور معماری ایرانی-اسلامی باشند. یکی از این طرح ها که می توان به عنوان نمونه ای موفق از آن یاد کرد، بازار بزرگ شهر جدید اندیشه می باشد. این بازار در غرب پایتخت ایران و به عنوان قطب فرهنگی این شهر، با الگوی شهرسازی ایرانی-اسلامی بنا شده است. ساخت این مجموعه که ایده اولیه طراحی آن متعلق به آقای فریبرز جبارنیا می باشد، آغاز شده و در نهایت با تلاش حدود ۱۵۰ هنرمند ایرانی در سال ۱۳۹۴ به اتمام رسیده است. طراحی این بازار با الهام از مفاخر معماری ایران هم چون نقش جهان اصفهان، باغ فین و مدرسه آقا بزرگ کاشان و بناهای سنتی یزد صورت گرفته و با پاسخگویی به نیازهای امروزی مردم، ترکیبی موزون و دل چسب از معماری مدرن و سنتی پدید آورده است. استفاده از آجر در نمای بیرونی مجموعه، ایجاد رواق و چهارسوق هایی که منقش به نام و اشعار مشاهیر ایران زمین هم چون سعدی و حافظ هستند و گودال باغچه ای که در مرکز آن واقع شده، همه و همه دست  در دست یکدیگر داده تا هویتی کاملا ایرانی و منحصر به فرد به این بازار بدهند. در این میان قرارگیری مسجدی عظیم در مرکز ثقل و نقطه عطف این مجموعه و به عنوان یکی از ارکان اصلی شکل گیری بازار در قدیم، که از لحاظ معماری بیرونی و داخلی و حتی محل قرارگیری آن، تداعی کننده مسجد امام اصفهان می باشد، عنصری مهم و تأثیرگذار برای ایجاد پیوند ذهنی بیننده و القای حس بودن در میدان نقش جهان، به شمار می رود. برقراری ارتباط بصری با طبقه زیرین بازار به واسطه گودال باغچه، وجود آب نما و حوض با محوریت مرکز این میدان و در کنار مسیرهای پیاده، از همه مهم تر فضای سبز متناسب این میدان، کمک شایانی به پویایی و ایجاد حس حرکت در این مجموعه کرده و باعث شده تا این بازار به نمادی از ترکیب هنرمندانه سنت و مدرنیته و نگینی درخشان در میان شهر جدید اندیشه و حتی ایران، مبدل گردد.

۵ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۰ ارديبهشت ۹۷ ، ۱۲:۳۴
زهره حاضری

سبک زندگی ماشینی امروز و گذر زمان موجب شده تا نیازهای افراد و به تبع آن تعریف آنها از خانه و محل سکونت دچار تحولات بسیاری شود. در همین راستا ناسازگاری شرایط زندگی با خانه های موجود در بافت تاریخی منجر به تخلیه سکنه از این بافت و در نهایت متروکه شدن آن شده است.در این میان بافت تاریخی شهر یزد به عنوان گسترده ترین بافت تاریخی دنیا به لحاظ وسعت؛ دارای اهمیت به سزایی است و رفتن ساکنان بومی از این منطقه، تهدید بزرگی برای آن به شمار می آمد، اما اجرای پروژه انبوه سازی به سبک معماری اصیل یزد و با تلفیقی از سنت و مدرنیته، روحی تازه در کالبد بی جان این بافت دمید و امیدها را برای رونق گرفتن دوباره آن، زنده کرد.

پروژه همسایگی کویر، عنوان مجتمع مسکونی ۶۰ واحدی در محله نظرکرده(میدان امیرچخماق) یزد می باشد که با نگاهی به معماری امروز و پیوند آن با سنت، سبکی نو از معماری مسکونی پدید آورده است.در طراحی این پروژه یکی از اهداف اصلی تعامل هرچه بیشتر همسایه ها و زنده کردن مفاهیمی همچون ساباط، تویزه، کلاه فرنگی و ... که امروزه کمرنگ شده و کاربردی ندارند، بوده است. همچنین طراحی حیاط مرکزی و حوض در این پروژه موجب شده تا روزها و شبهای گرم تابستان بدون هیچ وسیله مکانیکی، جریان هوای خنک در ساختمان بوزد. در این مجموعه با گذر از زیر ساباط ها و استشمام بوی کاهگل، مشاهده گلدانهای شمعدانی تعبیه شده بر بهارخواب خانه ها، عبور از کوچه های آشتی کنان و تجربه یک فضای کاملاً سنتی به درب خانه ها می رسیم، اما درب که گشوده می شود، حال و هوای دیگری را تحربه می کنیم. چرا که داخل واحدها فضایی کاملاً مدرن دارد و وجود تکنولوژی های روز، تفاوت داخل آن با فضای سنتی بیرون را کاملاً مشهود می کند. به گفته مهندس مجتبی فرهمند( مدیرعامل و طراح این پروژه) رعایت سه مقوله از معماری تاریخی یزد شامل سادگی بیرونی بنا و هیجان و تحرک فضای درونی، شفافیت، سبکی و فرح بخشی و استفاده از عناصر آشنای معماری ایران از مزایا و نقاط قوت این طرح می باشد.همچنین در این مجموعه، پیوند هنرمندانه کالبدی سنتی با عناصر و مفاهیمی کاملاً مدرن همچون پارکینگ خودروها، استخر و فضای ورزشی، محوطه بازی بچه ها و از این دست فضاها، تحسین برانگیز می باشد.این پروژه که موفق به کسب رتبه نخست در بازآفرینی شهری در ایران شده است، به عنوان اولین تجربه مجموعه سازی در بافت تاریخی یزد، موجبات رضایتمندی ساکنان این مجتمع را فراهم نموده است. با وجود تمام مزایا و نقاط قوتی که این طرح دارد، اما در مورد موفقیت آن نمی توان با قاطعیت سخن گفت، چرا که به تازگی اجرا شده است و گذر زمان بیانگر تناسب و سازگاری آن برای پاسخگویی به نیازهای امروزی ساکنان می باشد و مشخص می کند که آیا توانسته پیوند عمیق و محکمی میان سنت و مدرنیته برقرار کند یا خیر؟!


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۰ فروردين ۹۷ ، ۱۶:۳۰
زهره حاضری

 طراحی مسجد محمدرسول‌الله از جمله طرح‌هایی است که به نظر می‌رسد در جستجوی قالبی جدید برای معانی نهفته در معماری مساجد گذشته‌اند. اگر این فرض را درست بدانیم، مقایسۀ فرم و معانی دریافت شده از مسجد با مساجد گذشته خالی از لطف نیست. ظاهر مسجد در نگاه اول برای مخاطب قدری آشناست؛ چراکه عناصری چون گنبد و مناره در آن مشاهده می‌شود. دو منارۀ مسجد در دو سوی رواقی قرار گرفته‌اند که مسیر دسترسی به شبستان است اما به دلیل تناسبات رواق و فرم منحنی اتصال مناره‌ها به رواق، از قابلیت مناره‌ها در تأکید بر محور عمودی کاسته شده، درحالی که در معماری مساجد گذشته مجموعۀ ایوان، گنبد و مناره‌ها، ترکیبی را می‌ساخت که جهتی عمودی را بر جهت افقی صحن مسجد و رواق‌های اطراف آن حاکم می‌کرد. 

از سوی دیگر، در شبستان مسجد شکافی در گنبد مشاهده می‌شود که در جبهۀ رو به جنوب گنبد قرار گرفته و محل عبور نور خورشید در زمان ظهر به داخل شبستان است. در طراحی این نورگیر، ایده‌ای از سوی طراحان برای ورود نور و القای معانی مشاهده نمی‌شود؛ چراکه از سویی مضامین قسمتی از کتیبه که نور شکاف بر آن می‌تابد، حاکی از توجه خاصی به این اتفاق در شبستان نیست و یا اینکه فرم شعاع نور گذر کرده از شکاف یادآور طرحی خاص نمی‌تواند باشد؛ ضمن اینکه فرم پدید آمده با دو محور عمود بر هم اقطار لوزی غیر متساوی الاضلاع خود، تداعی کنندۀ فرم صلیب شده است.

همچنین اهمیت حفظ حضور قلب در نمازگزاران منجر به توجه خاص به مسئلۀ روشنایی و محل جانمایی نورگیرها در مساجد گذشته بوده است. از این رو در شبستان‌ها معمولا نورگیرها در جبهه‌های مخالف جهت قبله قرار داشتند و یا در ارتفاع پاکار گنبد قرار داده شده‌اند که با وجود ایفای نقش خود در روشنایی شبستان، مخل تمرکز نمازگزاران نیستند. اما در طراحی نورگیرهای شبستان مسجد محمدرسول‌الله، نورگیرهایی سرتاسری در جهت قبله مشاهده می‌شود که در مقابل دید نمازگزاران تعبیه شده‌اند و می‌توانند مخل توجه آنها در حین نماز باشند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۳ دی ۹۶ ، ۲۲:۱۳
مرضیه اصلانی

اقامتگاه بوم گردی ارگ رادکان

تاریخ نشر : دوشنبه / ۲۷ آذر ۱۳۹۶

نزدیک یک دهه است که واحدهای بوم‌گردی در کشورمان تشکیل شده‌اند؛ در این میان مناطق نمونه گردشگری و روستاهایی با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و رفاهی، به عنوان گزینه‌هایی مناسب جهت راه اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته‌اند. این اقامتگاه‌ها به عنوان مکانی برای بازدید و اسکان مسافرین و گردشگران، تفاوت زیادی با هتل‌ها دارند، چرا که دارای ویژگی‌های خاص بومی هستند. 

زندگی در خانه‌های قدیمی بازسازی شده، به عنوان اصلی‌ترین مکان برای یک اقامتگاه بوم‌گردی، این فرصت را برای میهمانان فراهم می‌آورد تا با آداب و رسوم منطقه، غذاهای محلی و شیوۀ زندگی خاص مردمان آن محل آشنا گردند. به طوری‌که متفاوت بودن فضا برای گردشگران داخلی و خارجی جذابیت‌هایی را در بردارد و همین امر سبب رشد قابل توجه صنعت بوم گردی کشورمان در سال های اخیر شده است.

از این رو به تازگی یکی از این اقامتگاه‌های بوم‌گردی در روستای تاریخی رادکان، از توابع شهرستان چناران، واقع در 45 کیلومتری شهر مشهد، در خانه‌ای با قدمت بیش از صد سال، در نزدیکی برج نجومی رادکان شروع به فعالیت نموده است. این مجموعه دارای دو حیات اندرونی و بیرونی است؛ در حیات اندرونی اصطبل، کبوترخانه و یک حوض کوچک قرار دارد و در حیات بیرونی اتاق‌های شاه‌نشین، اتاق‌های تابستانه، چایخانه، شربت‌خانه و حوض بزرگ آب قرار گرفته‌ است. در طراحی داخلی و خارجی این اقامتگاه نیز تلاش شده تا در کنار رنگ‌های زیبا و تزیینات اصیل، از مصالح بومی هماهنگ با محیط طبیعی و فرهنگی منطقه استفاده گردد، تا ضمن تامین رفاه گردشگران، فرصتی هم برای آشنایی و درک بهتر محیط فراهم آید.

«اقامتگاه بوم‌گردی ارگ رادکان» در زمینی به مساحت ۱۲۰۰ متر مربع و زیر بنای ۵۰۰ متر، با داشتن ۱۲ اتاق، بزرگ‌ترین اقامتگاه بوم‌گردی ایران است و از لحاظ درجه بندی نیز دارای کیفیت ممتاز می‌باشد. گفتنی است عملیات مرمت و آماده‌سازی این اقامتگاه از بهمن ماه سال ۹۴ آغاز و در بیست و هشتم مرداد ماه ۱۳۹۵ با حضور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور افتتاح گردید و اکنون میزبان انبوه گردشگران و علاقه‌مندان به حوزه اکوتوریسم و بوم‌گردی است.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۷ آذر ۹۶ ، ۰۰:۵۳
زهرا اردکانی

بازآفرینی بناهای تاریخی از طریق مدل‌سازی در فضای سه‌بعدی یکی از روش‌هایی است که امروزه برای مستندسازی آثار تاریخی معماری به‌کار می‌رود. این کار مزیت‌های متعددی دارد که از جمله مهمترین آنها گویایی تصاویر سه‌بعدی در انتقال اطلاعات بناست. این مزیت استفاده از مدل‌سازی سه بعدی را در پژوهش‌های تاریخ معماری و پروژه‌های مرمت بنا ضروری می‌کند. اهمیت این روش وقتی بیشتر دانسته می‌شود که بنای شبیه سازی شده، آسیب دیده و یا کاملا تخریب شده باشد. در این صورت فرآیند مدل‌سازی خود نیازمند پژوهشی‌هایی است تا بتواند شبیه‌سازی را با دقت هرچه بیشتر به انجام برساند.

آتلیه هنر و معماری نور اصفهان در همین زمینه اقدامات قابل توجهی انجام داده است. یکی از کارهای شبیه‌سازی این گروه مربوط به پروژۀ محمد یزدی‌راد است که در بخشی از پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد خود به  شبیه‌سازی کاخ آیینه‌خانه اصفهان پرداخته است. این کاخ، که امروزه هیچ اثری از آن باقی نیست، از کاخ‌های تخریب شدۀ صفوی در زمان ظل السلطان به‌شمار می‌آید. در مطالعات اولیۀ  این پروژه از اسناد مکتوب و مصور استفاده شده است و پس از آن مدل سه‌بعدی، که کیفیت قابل توجهی برخوردار است، با استفاده از نرم افزارهای 3ds Max, V-Ray, Photoshop ارائه شده است. 

اسناد مکتوب به‌کارگرفته شده در این پروژه، شامل گزارش‌های مورخین و سفرنامه‌های سیاحان ایرانی و اروپایی همچون تحویلدار، شاردن و کمپفر است. اسناد تصویری به کار گرفته شده نیز، شامل اسکیس‌ها و نقشه‌های ترسیمی توسط هیئت فرانسوی پاسکال کوست و اوژن فلاندن و همچنین عکس‌های گرفته شده توسط مهندس تلگراف آلمانی و ارنست هولستر مربوط به پیش از تخریب بناست. اما از آنجاکه اسناد و مدارک برجای مانده برای پرداختن به جزئیات بنا در شبیه‌سازی کافی نبودند؛ لذا در این بازآفرینی، پژوهشگر به بررسی معماری سایر کاخ‌های ساخته شده در زمان صفویه پرداخته و از بناهای هم عصر با کاخ آیینه‌خانه، مانند کاخ‌های چهلستون، عالی قاپو، هشت بهشت و تالار اشرف نیز الهام گرفته است.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۱ آبان ۹۶ ، ۱۹:۱۲
مرضیه اصلانی

مجموعه رباط و قلعه‌ی عمرانی در ۲۵ کیلومتری جاده گناباد-تربت حیدریه، درشمال شهر گناباد و در مجاورت پاسگاه انتظامی شهید سالاری قرار گرفته‌است. این اثر تاریخی در ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این مجموعه در دهه ۵۰ به دلیل خشکسالی‌های پیاپی متروک شده و ساکنان آن به روستایی در مجاورت آن کوچ کرده‌اند که عزیزآباد نام دارد. 

۲ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ تیر ۹۶ ، ۲۲:۲۷
نرگس کیان مهر
ویژگی‌هایی چون  قرار دادن شبستان در جهت قبله و ساخت گنبدخانه ای عظیم به عنوان شبستان را می‌توان به عنوان درس‌هایی که مسجد حسینیۀ‌ارشاد از معماری سنتی مساجد ایران گرفته است، مشاهده کرد. در این میان، در نگاه اول، شباهت این مسجد با مسجد شیخ‌لطف‌الله قابل توجه است. ساخت فرمی با هندسۀ کامل و رسیدن از فرمی مکعبی شکل به گنبد دوار، از سنت‌های معماری ایرانی است که ریشه در باورهای کهن و آیینی ایرانیان دارد. 
اما با وجود این شباهت‌ها، تفاوت عمده‌ای در کیفیت فضایی مسجد حسینیۀ ارشاد در مقایسه با مسجد شیخ‌لطف‌الله قابل درک است. این تفاوت‌ها را می‌توان با دقت در تناسبات و تزیینات و سایر ویژگی‌های هر دو مسجد مورد بررسی قرار داد. تناسبات و تزیینات دو عاملی است که در کنار الگوی معماری گنبدخانه‌ای شبستان، به انسجام و هماهنگی اجزای گوناگون در مسجد شیخ‌لطف‌الله منجر شده‌است و در آن حرکتی رو به بالا به سمت مرکز گنبد را پدید آورده‌است؛ درحالیکه، در مسجد حسینیۀارشاد چنین هماهنگی مشاهده نمی‌شود. 
به عنوان مثال، از نظر تناسبات، در نسبت اندازۀ نورگیرها و همچنین ابعاد محراب، ملاحظات موجود در مسجد شیخ لطف الله مورد توجه قرار نگرفته است. از نظر تزئینات نیز در مسجد حسینیۀ ارشاد، همسویی با حرکت فرمی مسجد وجود ندارد؛ درحالیکه در مسجد شیخ لطف الله با تأکید بیشتر بر جهات عمودی و مورب به سمت مرکز گنبد هماهنگی میان فرم معماری و تزیینات پدید آمده است. می‌توان مشاهده کرد با به‌کارگیری جهت افقی در کتیبه های مسجد حسینۀ ارشاد نوعی اغتشاش میان فرم و تزیینات پدید آمده است.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۸ فروردين ۹۶ ، ۱۵:۴۷
مرضیه اصلانی
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود