نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

۴۶ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «معماری معاصر» ثبت شده است

 طراحی مسجد محمدرسول‌الله از جمله طرح‌هایی است که به نظر می‌رسد در جستجوی قالبی جدید برای معانی نهفته در معماری مساجد گذشته‌اند. اگر این فرض را درست بدانیم، مقایسۀ فرم و معانی دریافت شده از مسجد با مساجد گذشته خالی از لطف نیست. ظاهر مسجد در نگاه اول برای مخاطب قدری آشناست؛ چراکه عناصری چون گنبد و مناره در آن مشاهده می‌شود. دو منارۀ مسجد در دو سوی رواقی قرار گرفته‌اند که مسیر دسترسی به شبستان است اما به دلیل تناسبات رواق و فرم منحنی اتصال مناره‌ها به رواق، از قابلیت مناره‌ها در تأکید بر محور عمودی کاسته شده، درحالی که در معماری مساجد گذشته مجموعۀ ایوان، گنبد و مناره‌ها، ترکیبی را می‌ساخت که جهتی عمودی را بر جهت افقی صحن مسجد و رواق‌های اطراف آن حاکم می‌کرد. 

از سوی دیگر، در شبستان مسجد شکافی در گنبد مشاهده می‌شود که در جبهۀ رو به جنوب گنبد قرار گرفته و محل عبور نور خورشید در زمان ظهر به داخل شبستان است. در طراحی این نورگیر، ایده‌ای از سوی طراحان برای ورود نور و القای معانی مشاهده نمی‌شود؛ چراکه از سویی مضامین قسمتی از کتیبه که نور شکاف بر آن می‌تابد، حاکی از توجه خاصی به این اتفاق در شبستان نیست و یا اینکه فرم شعاع نور گذر کرده از شکاف یادآور طرحی خاص نمی‌تواند باشد؛ ضمن اینکه فرم پدید آمده با دو محور عمود بر هم اقطار لوزی غیر متساوی الاضلاع خود، تداعی کنندۀ فرم صلیب شده است.

همچنین اهمیت حفظ حضور قلب در نمازگزاران منجر به توجه خاص به مسئلۀ روشنایی و محل جانمایی نورگیرها در مساجد گذشته بوده است. از این رو در شبستان‌ها معمولا نورگیرها در جبهه‌های مخالف جهت قبله قرار داشتند و یا در ارتفاع پاکار گنبد قرار داده شده‌اند که با وجود ایفای نقش خود در روشنایی شبستان، مخل تمرکز نمازگزاران نیستند. اما در طراحی نورگیرهای شبستان مسجد محمدرسول‌الله، نورگیرهایی سرتاسری در جهت قبله مشاهده می‌شود که در مقابل دید نمازگزاران تعبیه شده‌اند و می‌توانند مخل توجه آنها در حین نماز باشند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۳ دی ۹۶ ، ۲۲:۱۳
مرضیه اصلانی

مقاله‌ای که در این اختصار به مفهوم سبک از منظر آن پرداخته شده، مقالۀ «تدوین شکل و دشواری‌های معماری معاصر ایران» نوشتۀ دکتر منصور فلامکی است که در دومین شمارۀ نشریۀ هنرهای زیبا به انتشار درآمده. در این مقاله نویسنده از نارسایی و سردرگمی ناشی از جهالت معماری معاصر ایران سخن گفته و این معماری را نیازمند اندیشه دانسته است؛ اندیشه‌ای که بتوان با آن سنجیده‌تر به آفرینش معماری دست یافت.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۶ آذر ۹۶ ، ۲۱:۰۸
مرضیه اصلانی

درنگ/ دفتر معماری اشعری و همکاران

تاریخ نشر : سه شنبه / ۷ آذر ۱۳۹۶

این اثر یکی از آثار ارائه شده به مسابقۀ طرح و ساخت جدارۀ گذر قوام‌الدین‌شیرازی است که توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان فارس در سال 95 برگزار شده. اثر برگزیدۀ این مسابقۀ هنر مفهمومی که مکان اجرای آن در باغ عفیف آباد شیراز قرار دارد، طرحی بود که توسط دفتر معماری اشعری طراحی و اجرا شده‌است. چند نکته دربارۀ این اثر قابل توجه است. یکی معنایی است که اثر برای القای آن به مخاطب خلق شده ‌است. «درنگ» ایده‌ای است که قرار است امکانات معمارانه را به‌کارگیرد تا مخاطب را لحظه‌ای به فکر فرو برد . موضوع انتخاب شده توسط گروه برگزیده، موضوع مهمی است از این نظر که امروزه به دلیل افزایش مشغله‌ها و به تبع آن بالا رفتن تشویش و سرعت در انجام کارها، انسان‌ها زمان کمتری برای خلوت خودشان پیدا می‌کنند.

اما این اثر چقدر در انتقال مفهوم درنگ موفق بوده‌است؟ این پرسشی است که غالباً در مواجهه با کارهای مفهومی برای مخاطبان مطرح است. 

ایدۀ اجرا شده در این اثر به گونه‌ای است که آن را تبدیل به فضایی نوربان شده، کرده‌است که توجه مخاطب را به بالا جلب می‌کند تا برای لحظه‌ای از حرکت بازایستد و لذت حضور در فضایی متفاوت و تجربه‌ای بدیع را کسب کنند. شاید منظور از درنگ همین لحظه باشد که مخاطب را برای لحظه‌ای از روزمرگی‌اش باز دارد و به فکر فرو برد. فکر به آسمان و فکر به تک شعله‌هایی از نور که بر روی قسمت‌های تاریک دیوارهای آجری نمایان شده است. 

اما از نظر رسالتی که اثر در بیان معمارانۀ خود به دوش داشته، می‌توان گفت جذابیت اجرایی طرح قابل توجه است؛ به عنوان مثال انتخاب رنگ آجرها و نحوۀ چیدمان آنها و قرارگرفتن آینه بر روی آنها بر ایجاد تمرکز در فضا کمک کرده است. اما از نظر ظرافت‌های اجرایی و تمیزی کار، نقص‌هایی وجود دارد که نقاط قوت دیگر را متأثر از خود می‌کند.   

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ آذر ۹۶ ، ۰۰:۰۹
مرضیه اصلانی

طبیعت‌گرایی در طراحی حفاظ‌های ساختمانی

تاریخ نشر : سه شنبه / ۱۱ مهر ۱۳۹۶

اخیرا حفاظ‌هایی را بر دیوارهای حیاط خانه‌ها مشاهده می‌کنیم که با فرم‌های جدید و گاهی عجیبشان نظر رهگذران را به خود جلب می‌کنند. حفاظ‌هایی شبیه شاخ و برگ درختان و یا شبیه‌سازی‌هایی نامتناسب از سایر فرم‌های طبیعی که بیشتر از اینکه زینت‌بخش نمای ساختمان باشند، چهرۀ آن را مخدوش می‌کنند. 

جالب است که نام این حفاظ‌ها نیز برگرفته از فرم طبیعی آنهاست و با نام‌هایی چون حفاظ «شاخ گوزنی»، حفاظ «بوته‌ای»، حفاظ «لاله‌ای»، حفاظ «لیلیوم»، حفاظ «نیزاری» و ... به بازار عرضه می‌شوند. استفاده از این حفاظ‌ها اخیراً طرفداران بیشتری نیز پیدا کرده است و نمونه‌های بیشتری از آنها را می‌توان در سطح شهر مشاهده کرد که البته این موضوع بی ربط با قابلیت بالای ایمنی بخشی برخی از آنها نیست. 

از نظر طراحی فرم، در برخی از نمونه‌های حفاظ‌های ذکر شده، نظم بیشتری در فرم حفاظ مشاهده می‌شود که در تناسب بیشتری با نمای ساختمان های مدرن امروزی است و در برخی دیگر از نمونه‌ها بی‌نظمی بسیار فرم‌ها بی‌تناسب با نما ظاهر شده است. افزون بر این، نباید از مشکل خشن بودن فرم‌ها غافل شد؛ چراکه از نظر سیمای شهری منجر به ایجاد ناهنجاری‌های بصری شده است. 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۱ مهر ۹۶ ، ۱۴:۴۷
مرضیه اصلانی

طراحی نما با الهام از الگوی ارسی و ایوان

تاریخ نشر : دوشنبه / ۲۰ شهریور ۱۳۹۶

تصویری که مشاهده می‌کنید مربوط به خانه‌ای است در تهران که متأسفانه موفق به یافتن نام و نشان بیشتری از معمار و محل ساخت آن نشده‌ایم اما آنچه سبب شده تا تصاویر این خانۀ بدون نام و نشان بر روی برخی از کانال‌ها و سایت‌ها قرار گیرد، استفاده از عناصر معماری ایرانی در نمای آن است که این عناصر ارتباط قابل توجهی با قابلیت‌های معماری ایرانی از نظر ارزش فضایی ایجاد کرده‌است. 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۰ شهریور ۹۶ ، ۰۱:۳۰
مرضیه اصلانی

نمای کتابخانۀ کانون اسلامی انصار/ شرکت ویرا

تاریخ نشر : جمعه / ۲۷ مرداد ۱۳۹۶

کتابخانۀ عمومی انصار از مجموعه بناهای وقفی کانون انصار است که در سال 1360 در خیابان پیروزی تأسیس شد. بانی این کتابخانه، یعنی مرحوم محمد حسین جابر انصاری، در سال 1356 این ملک را با کاربری سینما خریداری کرده و در ابتدا، از آن به عنوان سالن اجتماعات برای جلسات سخنرانی برخی از فعالان سیاسی و شخصیت‌های برجستۀ انقلابی استفاده شده است. مرحوم جابر انصاری در زمان حیات خود یکی از کارآفرینان برتر کشور بود که برای اولین‌بار صنعت قفسه‌سازی را در ایران پایه‌گذاری کرد. اموال ایشان در طول حیاتشان و پس از آن صرف کمک به مستمندان و ساخت و سازهای عام المنفعه شده است.

امروزه پس از تخریب بنای قدیمی کتابخانه، بنای جدیدی به جای آن درحال ساخت است تا بتواند با توجه به نیازهای امروز محلۀ پیروزی نقش گذشتۀ خود را خیلی قدرتر ایفا کند. ساختمان جدید این کتابخانه شامل کاربری‌های تجاری و فرهنگی است. در طراحی معماری این مجموعه که شرکت ره‌شهر آن را به عهده داشته، بخش تجاری طوری درنظر گرفته شده است که کاملاً مستقل از مجموعۀ فرهنگی به فعالیت خود بپردازد و هدف از ساخت آن، ایجاد محلی برای کسب درآمد جهت هزینه‌های آیندۀ کتابخانه است. بخش فرهنگی مجموعه که در طراحی در اولویت قرار داشته، شامل کتابخانۀ قفسه باز، سالن اجتماعات، آمفی تئاتر، کلاس‌های آموزشی، تالار مطالعه و سرای پژوهش است. 

حدود یک سال است که اجرای نمای ساختمان آغاز شده و شرکت ویرا مسئولیت طراحی و اجرای آن را بر عهده داشته‌است. در طرح این نما از معماری پارامتریک با ورقه‌های سمنت برد استفاده شده که آن را می‌توان تلفیقی از تکنولوژی روز و الگوهای فرمی معماری ایرانی معرفی کرد. با اینکه فرم نما یادآور الگوهای کهن معماری ایرانی است، اما امروزی بودن خود را نیز به رخ می‌کشد. به هم پیوستگی فرم‌ها در نما و حرکت رو به بالایی که القا می‌کنند می‌تواند حاوی نکاتی مفهومی در طرح این نما و نسبت آن با کاربری کتابخانه باشد. اگر چه هنوز ساخت این بنا به پایان نرسیده است، اما به نظر می رسد طرح این نما بتواند رضایت افرادی که با هدف رشد و تعالی قصد ورود به این کتابخانه را کرده‌اند، به‌دست آورد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۷ مرداد ۹۶ ، ۲۳:۱۲
مرضیه اصلانی

طراحی مدرسۀ ابتدایی در جیرفت/ استودیو بی‌ام دیزاین

تاریخ نشر : پنجشنبه / ۱۹ مرداد ۱۳۹۶

شرکت بی‌ام دیزاین طرحی از مدرسه‌ای ابتدایی در منطقۀ کرمان ارائه کرده که با محوریت پایداری اقلیمی ایده‌پردازی و طراحی شده است. این طرح متعلق به مدرسه‌ای ابتدایی در جیرفت کرمان است که طراح از سیستم جمع‌آوری آب باران، Rainwater Collecting System، در آن استفاده کرده است. در این ایده، کاسه‌هایی برای جمع‌آوری آب باران در بالای هر حجم مکعبی تعبیه شده‌‌‌اند که از اب جمع‌آوری شده در آنها می‌توان برای مصارف گوناگونی از قبیل کاهش دمای فضای داخلی، استفاده کرد. 

اما در این طراحیِ همساز با اقلیم، کاسه‌ها با شیب تندشان طوری درنظر گرفته شده‌اند که بازدهی بیشتری را برای سیستم مورد نظر فراهم کنند، ازاین‌رو اتصالی متزلزل و سست را از نظر بصری روی بام ایجاد کرده‌اند که مشاهدۀ آن تأثیر خوبی بر مخاطبان نخواهد گذاشت. قطعاً با ایجاد تغییراتی در نما یا فرم بنا، می‌توان چاره‌ای برای این موضوع اندیشید. یکی از این راه حل‌ها می‌توانست بالا آوردن جدارۀ نما برای پوشاندن بخش پایینی کاسه‌ها باشد که این ایده با سایه اندازی بر روی بام، مزایایی از نظر اقلیمی نیز برای طرح داشت. 

از سوی دیگر، مسئلۀ هویت‌بخشی به این طرح مطرح است. رویکرد طراح در طراحی به شیوۀ معماران مدرن نزدیک است. اتخاذ رویکرد معماری مدرن در طراحی این بنا، به حذف هرنوع نقش و نگاری از معماری گذشتۀ کرمان در این بنا منجر شده است. در تصاویر سه بعدی موجود از بنا، درختان نخل تعبیه شده در حیات مدرسه، مصالح آجری نما و تعبیۀ بادگیری که با ساده‌سازی، طرح آن از قوانین معماری مدرن تبعیت کرده است، شاهدانی از هویت معماری منطقه هستند.‌

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ مرداد ۹۶ ، ۰۱:۰۳
مرضیه اصلانی
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود