نشریه خط

کم کم خنکای بوی ماه مهر، خانواده‌ها را به تکاپوی خرید برای سال تحصیلی جدید انداخته است، تا بازار خرید لوازم التحریر رونق مضاعفی بگیرد. اما از این همه فقط حدود ده تا بیست درصد متعلق به نوشت‌افزارهای وطنی است. البته نباید از کیفیت ساخت، طراحی و تبلیغات محصولات داخلی غافل ماند. با این که در بحث تولید نوشت افزارها، غالباً با کیفیت خوب محصولات ایرانی رو به رو هستیم، اما در امر مهم طراحی و تبلیغات، به طور واقع با مشکلی جدی مواجهیم. 

در این بین هر چند برخی از نوشت افزارهای معروف ایرانی سعی کردند به سوی استفاده از شخصیت های کارتونی مورد توجه کودکان بروند، اما باز هم در طراحی جلد دفاتر، کیف‌ها، جامدادی‌ها و... اتفاق مثبتی رخ نداد و صرفاً به شکلی برچسب‌وار عکس یا طرح کاراکترهای تلویزیونی بر روی محصولات جای گرفتند.   

حدود چند ماه پیش رامبد جوان در ادامه تشویق مردم نسبت به خرید کالای ایرانی، از محصولات برند «جناب خان» که توسط موسسه «آیینه جادو» تولید شده بود، رونمایی کرد. هرچند فرم کلی عروسک جناب‌ خان برگرفته از سری عروسک‌های محبوب و مشهور «ماپت‌ها» است، اما نوع حرکات و صدا و لهجه جنوبی که محمد بحرانی برای این عروسک بنفش در نظر گرفته، چنان بر روی او نشسته که بعد از مجموعه عروسک‌های کلاه قرمزی، یکی از محبوب‌ترین چهره‌های عروسکی ایران به شمار می‌آید. اما این عروسک و شخصیت های محبوب دیگری چون او، به دلیل نداشتن پشتوانه ای قوی و خلاق در امر طراحی و تبلیغات هنوز مسیر طولانی را تا برند شدن و در اختیار گرفتن نبض بازار لوازم التحریر در پیش دارند. مسلماً همان قدر که مردم نسبت به خرید کالای وطنی مسئولند، تولیدکنندگان نیز نسبت به ساخت محصولاتی با کیفیت و استفاده از تیم‌های طراحی حرفه‌ای مسئول هستند. پشت هر شخصیت عروسکی یا تلویزیونی محبوبی در سراسر دنیا یک تیم حرفه ای و با برنامه وجود دارد، پس ما نیز اگر به دنبال جذب مخاطبان داخلی هستیم باید با کار گروهی و همف‌کری، به دنبال برندسازی از کاراکترهای محبوب ایرانی باشیم و صرفاً به گذاشتن یک عکس بر روی یک پس زمینه اکتفا نکنیم.

هنرمندان متعهدی که به موضوعات ارزشی می پردازند معمولا به آن موضوعات اعتقاد قلبی دارند و سعی می کنند بهترین اثر را به مخاطب ارائه دهند، چرا که این موضوعات باید به گونه ای ارائه شوند که بینش جامعه را نسبت به مسائل ارزشی بیشتر کنند و همچنین جذاب باشند. 
حمید فخار هنرمند طراح گرافیک و فعال در زمینه ی طراحی پوستر های ارزشی و مذهبی است. او با طراحی مجموعه پوستر های سبک زندگی اسلامی سعی بر آن داشته که باید ها و نبایدهای یک زندگی دینی و احادیث را در قالب تصویر به نمایش درآورد. با اینکه معمولا مخاطب آثار مذهبی، قشر مذهبی جامعه هستند اما هنرمند با فرض اینکه تمام افراد جامعه و حتی عقاید مخالف نیز مخاطب هستند ایده پردازی کرده است. ایده های این مجموعه بسیار آموزنده و جذاب هستند اما در بخش اجرا در بعضی از پوسترها ضعیف عمل شده است. در این مجموعه سلیقه ی عامه ی مردم درنظر گرفته شده است و مطابق با ارزش های مذهبی می باشد.

این روزها حفظ محیط‌ زیست دغدغه بسیاری شده؛ اما برای حفظ طبیعت هنوز به آگاهی افراد بیشتری نیاز است. روزی کشور چین برای حفظ گونه ی در حال انقراض خود یعنی پاندا دست به دامان هنر شد. راهی که چین در پیش گرفت(استفاده از شخصیت پاندا در پویانمایی‌ها، عروسک‌ها و تمامی محصولاتی که مردم با آن سرکار داشتند) در کنار تحقیقات علمی و حفاظتی، نه‌تنها منجر به حفظ این‌گونه ی حیوانی شد، بلکه به نمادی از کشور چین نیز بدل شد و این روزها کمتر کسی هست که پاندا را نشناسد.

 این روزها شاهد فعالیت انجمن "طرح سرزمین" در راستای حفظ گونه ی حیوانی دریایی به نام "دلفین گوژپشت" و معرفی آن به مردم هستیم. در این میان ارزش و اهمیتی که گروه تولید تی شرت سکوک به حوزه محیط‌ زیست می‌دهد، قابل‌توجه است. به گفته طراحان سکوک، یکی از رویکردهای این مجموعه، استفاده از تصویر حیوانات در حال انقراض بر روی تی‌شرت هاست. این گروه که طراحان آن فارغ‌التحصیل رشته‌ی طراحی صنعتی هستند، ابتدا ایده‌ی استفاده از تصاویر حیوانات در حال انقراض را با تصویر گوزن ایرانی روی تی‌شرت‌ شروع کردند. این ایده‌ منجر به همکاری این دو گروه باهم شد. حاصل این همکاری تی‌شرت‌هایی است که به تصویر و نام دلفین گوژپشت تولید و در حال فروش است.

طرح روی لباس فرم گرافیکی و ساده‌ای از این حیوان رو به انقراض است که با امتداد آن بر پشت لباس بر جذابیت آن افزوده‌شده. نکته‌ی مهم طرح، ساده‌سازی فرم کلی بدن دلفین درعین‌ طراحی واقعی(رئال) است. خطوط داخل بدن دلفین، نمادی از امواج دریا و همچنین تحرک و جست و خیز این حیوان است که کاملاً با موضوع هماهنگی دارد. تنها نکته‌ای که نیاز به دقت بیشتری دارد، استفاده از نوشتار در این طرح است، باوجود اینکه این نوشته باعث فهم بیشتر مخاطب از موضوع است، ولی به نظر می‌آید از طرح گرافیکی، بدن دلفین جدا افتاده است. رنگ تیره ی پارچه به جلوه بیشتر طرح کمک کرده. قاعدتاً با تنوع رنگ بیشتر این محصول، می‌توان بر جذابیت و افزایش استقبال مخاطبان به آن افزود

بسته‌بندی محصولات صادراتی به سبب بازار مصرف خارجی که دارند عرصه‌ی مناسبی برای نمایش موتیف‌های فرهنگی کشور مبدا هستند. طراحی بسته‌بندی و لیبل بطری‌های نوشیدنی انگور طبیعی که برای صادرات به کشورهای دیگر طراحی شده‌اند، از این قضیه تبعیت کرده‌اند. این بسته‌ها ضمن دارا بودن فونت‌های فارسی در قالب تایپوگرافی، نقاشی‌های مینیاتور ایرانی و طرح‌های کاشی‌کاری ایرانی، حال و هوای خاستگاهشان را به مخاطب می‌شناسانند. تصاویر مینیاتوری به گونه‌ای انتخاب شده‌اند که در برابر رنگ مایع محتوی‌شان تکامل رنگی داشته باشند و از تکرار تیپیکال آن‌ها جلوگیری شده است. فونت معرف نام محصول شباهتی به خط نسخ (ویرایش شده) دارد که خود از خط‌های پرسابقه‌ی زبان فارسی است. از چالش‌های پیش‌روی این محصول می‌توان به جذب مشتری در بازار خارجی اشاره کرد. وجود نمونه‌های خارجی مشابه این محصول و گمنام بودن آن، ضرورت وجود یک محرک اولیه‌ی جذب مشتری را تقویت می‌کند. استفاده از بدنه‌ی باریک و بلند، تناسبات ظریفی را شکل داده و با توجه به عرضه‌ی آن در بازار خارجی، شباهت زیادی به بطری‌های نوشیدنی الکلی پیدا کرده است. این شباهت ضمن آن‌که هویت مستقل محصول را به‌عنوان یک نوشیدنی طبیعی غیر الکلی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، توانایی جلب نظر مخاطب را خصوصا در ابتدای توزیع در بازار به محصول می‌بخشد.

نمایشگاه ششمین جشنواره ی بین المللی پوستر خلیج فارس در اردیبهشت ماه امسال برگزار شد و از آثار برگزیده نیز در مراسم گشایش نمایشگاه، تقدیر به عمل آمد. در این جشنواره به موضوعات "جزایر سه گانه" و "خلیج فارس، محور امنیت خاور میانه" پرداخته شده است. داوران مسابقه از کشور های مختلف جهان دعوت شده و به همراه داوران ایرانی، نفرات برتر را تعیین کرده اند.
رتبه ی اول این نمایشگاه از آن بهاره فراست کیا، ایمان یزدان پژوه و نرگس غیومیان شد. مجتبی نوبهار و سادات آکوچیان رتبه ی دوم را کسب کردند و رتبه ی سوم از آن علی رضا(ارسطو) معظمی شد.
آنچه در اکثر پوسترهای برگزیده دیده می شود، ایجاد نوعی ارتباط تصویری میان مفهوم صلح و خلیج فارس است. در تعدادی از پوستر ها، از شکل ظاهری نقشه ی جغرافیایی خلیج فارس و در بعضی دیگر از عناصر تصویری نمادین در کنار خلیج فارس استفاده شده است. یکی از نتایج مثبت برگزاری این جشنواره، گسترش این آثار در فضای مجازی و در پی آن، افزایش لغت "خلیج فارس" در نتایج جستجو های اینترنتی بوده است که باعث می شود پیوند نام های "خلیج فارس" و "صلح" و "ایران" گسترش یابد.