نشریه خط

به مناسبت میلاد حضرت محمد (ص) و هفتۀ وحدت، استودیو طراحی سه در چهار پرچم‌هایی را با عنوان «همه یک امت» طراحی و در سطح شهر تهران اکران نموده است. این پرچم‌ها با یک ایدۀ اصلی در سه گروه متفاوت طراحی شده‌اند، به‌طوری که در گروه نخست عدد یک به نشانه اتحاد و یک‌پارچگی، با طرحی از مسجد و مناره، با پس‌زمینه‌ای سفید در پنج طیف رنگی مختلف ارائه شده و در ذیل آن عبارت «همه یک امت» درج گردیده است. 

در گروه دیگر نیز ساختار طرح هم‌چون گروه نخست می‌باشد؛ با این تفاوت که درون عدد یک، این‌بار نقش‌هایی تزئینی وام‌گرفته از هنرهای اسلامی آذین بسته است. در گروه آخر نیز طرح با همان ایدۀ قبلی اما در چهار طیف با پس‌زمینه‌های رنگی ارائه شده است. این‌بار درون عدد مملو از کبوترانی سفید است و عبارت کلیدی «همه یک امت» نیز با رنگ سفید در پس‌زمینه‌های رنگی متفاوت نقش بسته است. 

در این میان انتخاب رنگ سفید در کنار سایر رنگ‌های زرد، نارنجی، سبز، بنفش، آبی و غیره تأکید موکدی بر خلوص و یک‌پارچگی امت اسلامی است، که در کنار سایر عناصر بیانی به کار گرفته شده در پرچم‌ها، کارکردی مضاعف یافته است. گفتنی است کارگردان هنری این پرچم‌ها محمدرضا چیت‌ساز می‌باشد.

هنرمند از آسمانیان می‌گیرد و بر زمینیان می‌بخشد. پس سینه‌اش باید قابلیت نزول ملائکه‌ای را داشته باشد که واسطۀ الهام هستند. سینه تنگ کوردلان کجا و آسمان بی‌کران کجا! 

چند سطری که در بالا آمد، گوشه‌ای است از صحبت‌های سرور شهیدان اهل قلم، سید مرتضی آوینی؛ که در بیستم فروردین ماه سال ۱۳۷۲ در منطقه فکه، حین بررسی لوکیشن فیلم مستند «شهری در آسمان» بر اثر اصابت ترکش مین باقی مانده از دوران جنگ به شهادت رسید. 

از آن پس در تقویم جمهوری اسلامی ایران روز ۲۰ فروردین ماه به یاد آن هنرمند «روز هنر انقلاب اسلامی» نام‌گذاری گردید. 

امسال نیز در همین مناسبت، «خانه طراحان انقلاب اسلامی» مجموعه پوسترهای «عهد هنر» را با شعارهای عهد مبارزه با مستکبران و عهد یاری مظلومان، که برگرفته از سخنان شهید آوینی است، منتشر نموده‌اند. تا بار دیگر بر وجه مبارزاتی و اثرگذار هنر تأکید ورزند و آن را به عنوان سلاحی در دست هنرمند معرفی نمایند، که با آن می‌تواند جامعه‌ای را آباد یا حتی ویران سازد و مسلماً هدف از هنر انقلابی ساخت و آبادانی جامعه‌ای بیدار و انقلابی است. 

گفتنی است مجموعه پوسترهای «عهد هنر» به سفارش خانه طراحان انقلاب اسلامی است؛ که توسط کارگاه طراحی سه در چهار اجرا شده است. علاقه مندان جهت دریافت نسخه با کیفیت این آثار، می‌توانند به وب سایت خانه طراحان انقلاب اسلامی مراجعه نمایند.  

به قول قدیمی‌ها از هر دستی که بدهی از همان دست هم می‌گیری؛ شاید این جملۀ زیبا، ساده‌ترین و بهترین تعریف از واژۀ مهربانی باشد، واژه‌ای که این روزها گاه در هیاهوی شهرمان گُم می‌شود.

از همین رو «جهاد مهربانی»، طرحی است برای پیدا کردن همۀ مهربان‌ها و مهربانی‌هایی که در شلوغی شهر غریب مانده‌اند. در این طرح همه شهروندان با عنوان «من یک جهادی‌ام» سعی می‌کنند تا با صرف زمانشان برای دیگران، مهربانی را به آنان هدیه دهند. مهربانی همواره در بخشیدن یک یا چند چیز نیست بلکه زمان را هم می‌توان بخشید، یک پرستار، پزشک، راننده، فروشنده، تعمیرکار و هر کس در هر شغل و مهارتی که دارد می‌تواند همیار خانواده های نیازمند و محروم شهر تهران باشید.

در همین راستا و برای مشارکت افراد علاقه مند در این حرکت جهادی، آتلیه طراحی سه در چهار نیز مجموعه پوسترهای «این شهر مهربان است» را به سفارش قرارگاه جهادی امام رضا (علیه السلام) اجرا و منتشر نموده است. 

در این مجموعه آثار افراد مختلف، در مشاغل گوناگون با لبخندی دلنشین به لنز دوربین (مخاطب) نگاه می‌کنند و بروی تصویرشان فرشتگان سفید منیاتوری به شکل خطی ترسیم شده‌اند تا تلویحاً بیانگر قلب رئوف و مهربان‌شان باشند. در پایین تصویر نیز در کادری آبی - قهوه‌ای‌، شعار و اطلاعات مربوط به جهاد مهربانی با فونتی درشت و خوانا، به رنگ سفید در سه اندازه مختلف (به نسبت اهمیت‌شان) درج شده است.

در پایان گفتنی است که مجموعه پوسترهای «این شهر مهربان است» به کارگردانی ارسلان عیوض زاده و با تصویرسازی میکائیل براتی در «آتلیه طراحی سه در چهار»  تهیه و اجرا شده است. 

با آغاز اکران نوروزی فیلم سینمایی «ماجرای نیمروز» به کارگردانی محمدحسین مهدویان، سری جدید پوستر‌های این فیلم نیز که توسط «آتلیه طراحی سه در چهار» اجرا شده، در محیط‌های شهری و فضای مجازی منتشر گردیده است. 

«ماجرای نیمروز» در ارتباط با سازمان مجاهدین خلق و ترورهای سال شصت می‌باشد و بعد از «سیانور» دومین فیلم سینمایی مهم با موضوعیت این سازمان است که در چند سال اخیر ساخته شده و با استقبال تماشاگران نیز مواجه گردیده است. 

هر چند طراحی پوسترهای هر دو این آثار بر عهدۀ آتلیه طراحی سه در چهار بوده؛ اما بر خلاف شباهت کلی در مضمون، در ایده و اجرای پوسترها با فضایی کاملا متفاوت رو به رو هستیم. به طوری‌که بر خلاف رنگ‌های خنثی و کهنه‌نمای فیلم «سیانور» و تأکید بر دو رنگ زرد و سفید؛ در پوسترهای «ماجرای نیمروز» شاهد تأکید بر رنگ قرمز هستیم، که به نوعی بیانگر ترورهای بیرحمانۀ سال ۱۳۶۰ است. 

در این اثر ایدۀ استفاده از پوسترهای سریالی، به نوعی تداعی‌گر حس حرکت و رفتن به دل‌ واقعه است. به طوریکه نخستین پوستر رسمی فیلم «ماجرای نیمروز» نمایی است از کلبه‌ای سرخ بر دیوار آجری سفید رنگی که تصویر سایه مانندِ پنج مرد، (که به نوعی قهرمانان اصلی فیلم هستند) در میان آن دیده می‌شود. پوستر دوم و سوم فیلم نیز در همین راستا و بر اساس ایدۀ پوستر اول طراحی و منتشر شده‌اند. به طوری که پوستر دوم در ادامه پوستر نخست است و تنها چهره و هیکل پنج مرد اصلی فیلم دیده می‌شود و پوستر سوم نیز نمای نزدیک‌تری از کلبه سرخ است. به همین سبب نیز رنگ زمینه به جای سفید به قرمز تغییر پیدا کرده و چهره بازیگران هم از نمایی نزدیک‌تر دیده می‌شود. 

اما با نزدیک شدن به زمان اکران، پوستر‌های دیگر فیلم «ماجرای نیمروز» نیز منتشر شده است. این پوسترها از لحاظ ایده شکلی متفاوت از سری اول پوسترها دارند، و به لحاظ تکنیک اجرا نیز بیشتر یادآور پوستر فیلم‌های دهۀ ۵۰ می‌باشند. در واقع استفاده از تصاویر طراحی گونه تأکیدی است بر وجه تاریخی فیلم و به کارگیری رنگ قرمز نیز مضمون جنایی اثر را آشکار می‌سازد، تا مخاطبان بیش از پیش در حال و هوای آن روزها قرار گیرند.

حماسه ماندگار ۹ دی‌ ۱۳۸۸در تاریخ معاصر ایران با عنوان روز «بصیرت و میثاق امت با ولایت» نام‌گذاری شده است؛ چرا که خیل عزاداران حسینی با حضور پرشور خود در روز چهارشنبه نهم دی ماه، پاسخ کوبنده‌ای به هتک حرمت صورت گرفته توسط دشمنان داخلی و خارجی در روزهای تاسوعا و عاشورا نشان دادند و بار دیگر با امام امت تجدید پیمان کردند. 

«آتلیه طراحی سه در چهار» در ادامه وقایع‌نگاری‌‌های تاریخ با زبان تصویر و گرافیک، به سراغ موضوع مهم و تاریخ‌ساز نهم دی ماه سال هشتاد و هشت رفته است. در بخش اعظمی از این آثار سعی شده تا با استفاده از سه رنگ اصلی پرچم ایران فضای کلی پوسترها و بیلبوردهای طراحی شده تا حد زیادی ایرانی گردد. در این میان با توجه به مضمون اصلی هر یک از آثار، شدت و تأثیر رنگ‌ها دستخوش تغییراتی گشته است. به طور مثال در سری پوسترهای «با حسین می‌مانیم» شاهد تأکید بر رنگ قرمز و توجه به وجه عاشورایی آثار هستیم. اما در پوستری دیگر با عنوان «لبیک یا امام» با استفاده از اثر انگشت‌های متفاوت به رنگ‌های سبز، قرمز و آبی با پس زمینه‌ای سفید شاهد نوعی حس وحدت و مشارکت می‌باشیم، که در این میان تأکید بر رنگ سفید می‌تواند نمادی از سلامت و پاکی انتخابات نیز قلمداد شود. 

مجموعه پوسترهای «نه دی، حماسه‌ای ماندگار» به سفارش سازمان زیباسازی شهرداری تهران و توسط گروهی از هنرمندان موسسه فرهنگی سه در چهار طراحی و اجرا گشته است. میکائیل براتی، حامد منصوری، محمدرضا چیت ساز، احمد یونسی، صادق لطفی زاده، فاطمه کاظمی، سیده فاطمه مرتضایی، نوشین جم، سارا فرازنده، محمدجواد رضایی، عرفان محمدی آذر و ایمان میرزایی از جمله هنرمندان حاضر در این پروژه بوده‌اند که آثارشان این روزها به مناسبت حماسه ماندگار نهم دی ماه در سراسر شهر تهران اکران گردیده است.

آتلیه طراحی سه در چهار، در تازه‌ترین آثار خود به مناسبت ۱۳ آبان مجموعه پوسترهای ارمغان آمریکایی را طراحی و اجرا نموده است. این مجموعه شامل چهار پوستر محیطی است که در آن بر اساس مستندات تاریخی و عکس‌ها، به خشونت دولت آمریکا در کشورهای مختلف، از جمله ایران پرداخته شده است. در این پوسترها ابزار دخالت و خشونت آمریکا در هر کشوری از جمله خود ایالات متحده، با استفاده از پرچم آمریکا کادو پیچ شده و مستور مانده، اما فجایع رخ داده در پس زمینه عکس‌ها خود گواه آن هدیه شوم هستند. کارگردان هنری مجموعه پوسترهای «ارمغان امریکایی» ارسلان عیوض‌زاده است که با همکاری محمد رضا چیت‌ساز تهیه و تولید گشته‌اند. 

همچنین آتلیه طراحی سه در چهار به مناسبت این روز بزرگ، دو اثر مجزای دیگر را نیز به نام‌های «شیرینی آمریکایی» و «زیبایی آمریکایی» که برگفته از نام دو فیلم مشهور سینمای آمریکا است، طراحی و اجرا نموده و در آن با استفاده از نمادهای مهم زندگی آمریکایی هم‌چون پای سیب و میکی موس (اولین موش متحرک تاریخ انیمیشن جهان)، به دروغ‌گویی و ظاهر فریبی دولت آمریکا پرداخته. گفتنی است کارگردان هنری این دو پوستر نیز محمدرضا چیت‌ساز بوده و تصویرسازی آثار توسط میکائیل براتی انجام گرفته است.

«سیانور» از معدود فیلم‌های خوب سینمای ایران است که در بخش تبلیغات نیز عملکرد خوبی داشته و با به کارگیری یک گروه طراحی حرفه‌ای، فضای مناسبی را در زمان اکران فیلم به وجود آورده است. فضایی نوستالژیک و خاطره‌انگیز برای جوانان دهه‌های سی و چهل، که فرصت این را یافته‌اند تا دوباره روزگار جوانی‌شان را بر پرده سینما‌ها به نظاره بنشینند. 

در کنار فضاسازی خوب فیلم، پوسترهای متعدد و شخصیت‌پردازانۀ اثر نیز ضمن معرفی بازیگران، به خوبی توانسته‌اند حس و حال دهه‌های چهل و پنجاه ایران را برای مخاطبان خود تداعی ‌نمایند. با توجه به این نکته که در سینمای ایران بر خلاف آن‌چه در سینمای دنیا مرسوم است، کمتر شاهد طراحی پوستر برای بازیگران فیلم هستیم؛ آتلیه طراحی سه در چهار با حفظ انسجام و وحدت حسی و بصری پوسترها، نه تنها هر یک از بازیگران را در قالب یک اثر معرفی نموده، بلکه بخشی از وجوه شخصیت آنان را نیز در پوستر گنجانده تا نوعی تعلیق برای مخاطب ایجاد نماید و او را بیش از پیش با اثر درگیر سازد. 

مجموعه پوسترهای فیلم سینمایی «سیانور» از ایده و اجرای خوبی برخوردارند. انتخاب مجموعه فونت رایج در دهه پنجاه با لوگوتایپی خاص و تمرکز بر روی دو رنگ سفید و زرد به نشانه‌شناسی اثر کمک به سزایی کرده است. همچنین استفاده از قدرت بیانی رنگ‌ها برای پرداخت شخصیت‌های داستان و استفاده از رنگ‌ها در یک طیف خاکستری و کِدرگونه، در کنار انتخاب تک فریم‌هایی از فیلم و اجرای آن به شکل طراحی‌های دستی دهه پنجاه و گرافیکی کردن عناصر حاضر در کادر، نه تنها به چشم مخاطب جهت می‌دهند، بلکه راویت‌گر بخشی از قصه نیز می‌باشند.

گفتنی است مجموعه پوسترهای فیلم «سیانور» به کارگردانی بهروز شعیبی، در آتلیه طراحی سه در چهار و زیر نظر محمد جواد رضایی کارگردان هنری این پروژه، با تصویرسازی میکائیل براتی و همکاری محمد رضا چیت‌ساز طراحی و اجرا شده‌اند.