نشریه خط

هنرمندانی که در باب موضوعات مذهبی و مخصوصا وقایع تاریخی مانند واقعه ی عاشورا دست به آفرینش آثار می زنند، از مطالعه ی روایات و کتب تاریخ اسلام و یا آثار دیگری که درباره ی موضوع مورد نظرشان کار شده است کمک می گیرند تا صحنه هایی را که ما هرگز ندیده ایم برایمان زنده کنند. محمد رضا چیت ساز هنرمند فعال در زمینه ی طراحی گرافیک در آتلیه سه در چهار است. وی سعی نموده صحنه های مربوط به واقعه ی عاشورا را با تکنیک های نوین تصویرسازی دیجیتال به صورت کاملا طبیعی بازنمایی کند. این آثار حتی توانایی آن را دارند که بعضی وقایع را همانطور که هنرمند می خواهد در ذهن بیننده حک کند. از این دست می توان تابلوی معروف استاد فرشچیان و یا سریال تلویزیونی مختارنامه را نام برد که وقایع تاریخ اسلام را با روایت خاص خود در ذهن مخاطب شکل داده اند.
محمد رضا چیت ساز دانش آموخته ی رشته ی گرافیک است و تا به حال فعالیت های بسیاری با خانه ی هنرمندان انقلاب اسلامی در جهت حفظ ارزش های دینی و انقلابی انجام داده است.

انگار قرار نیست که مستضعفین جهان با یک جنگ و دو جنگ ورق را برگردانند. خون‌های زیادی در ایران و عراق و سوریه، نیجریه و لیبی و تونس، بحرین و یمن و حجاز ریخته می‌شود تا این برگه نهایی تاریخ هم برگردد و روسیاهی به ذغال بماند..

از سختی‌ها و خرابی‌ها و تلفات این روزهای منطقه کم ندیدیم و نشنیدیم، از رشادت‌ها و قهرمانی‌های جوانان ایرانی و افغان و عراقی و سوری و لبنانی نیز. اما همه‌ی این‌ها را می‌توان جور دیگری هم دید و فهمید؛ که زیبانِگرترین بانوی تاریخ نیز در رثای عزیزان‌ش تنها از زیبایی سخن می‌گفت. این جورِ دیگر دیدن و نمایش زیبایی‌ها در دوران ما بر دوش هنرمندان است. قلم آن‌ها اگر از روح صیقل‌خورده و ذهن باریک‌بین فرمان بگیرد، ظرایفی را نشان‌مان می‌دهد که هیچ خبرنگار و تحلیل‌گری را توان آن نیست. کار خوبی که چند سال است "نهضت مردمی پوستر" آغاز کرده و جوانانِ علاقه‌مند و معتقد را به این عرصه فرامی‌خواند، به دنبال همین رسالت است. مجموعه‌ی اخیر آن‌ها که با هم‌راهی «آیه» و «کانون هنر شیعی»، در خلال کارگاه‌هایی در چند کلان‌شهر کشور تولید شد، موضوع مقاومت اسلامی، داعش و دشمنان مقاومت را هدف قرار داده بود و در نهایت با ۶۰ پوستر به کار خود پایان داد. پوسترهای این مجموعه به دلیل آزاد بودن شرکت‌کنندگان و ماهیت کارگاهی آن از طیف کیفی وسیعی تشکیل شده است و کارهای ضعیف و خوب هر دو در آن دیده می‌شود. شاید بتوان مهم‌ترین موضوع انتخابی توسط طراحان را دفاع از حرم حضرت زینب (ع) عنوان کرد که اغلب فرمی مشابه داشته و از نظر انتخاب تشبیهات هنری با یک‌دیگر متفاوت بودند.

هنر عاشورایی یکی از مصادیق بارز هنر دینی و تجربه‌ای متفاوت برای هر هنرمند به حساب می‌آید. زیرا به صرف استفاده از تکنیک و عناصر نمادین پر تکرار هم‌چون علم و کتل، خیمه، اسب، پنجه و... نمی‌توان پیام عاشورا را انتقال داد؛ در واقع هنرمند باید عاشورا را فراتر از ظواهر ببیند تا بتواند همواره آثاری بدیع بیافریند و به ورطه تکرار نیافتد. 

مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری چند سالی است که با فراخوان سوگواره هنر عاشورایی، هنرمندان عرصه تجسمی را برای ورود به ماه محرم آماده می‌کند. در بخش پوستر هشتمین دوره از این سوگواره، با موضوع حماسه عاشورا، محمد صادق محمد پور با «روزنامه»، سید محمد قادری با «شفا» و نصیر بشیری با «۱۳ آبان» به ترتیب حائز رتبه‌های اول تا سوم شدند. و از آثار نوشین بیجاری با عنوان «تنهای تنها مانده» ، جلال پیر مرزآباد با «هل من ناصر ینصرنی» و ایمان خاکسار بنی اسدی با نام «بصیرت» نیز تقدیر به عمل آمد.  

نقطه قوت پوستر نخست، جدای از ایده و اجرای قابل قبولش، در جمله‌بندی تیتر اصلی است؛ چرا که می‌تواند در لحظه تأثیر خود را بر روی مخاطب بگذارد. اثر منتخب دوم نیز ایده جالبی دارد و مضمون اثر به خوبی با شعر محتشم کاشانی عجین شده است. اما سومین اثر منتخب هیأت داوران اختلاف چشم‌گیری با دو اثر برگزیده دیگر دارد، به‌طوری‌که طراح سعی کرده با استفاده از تکنیک نقاشی خط و چاپ سنگی ضعف ایده را در اثر خود جبران نماید. 

داوری ۲۷ پوستر راه‌یافته به مسابقه هشتمین سوگواره هنر عاشورایی را محمد خزایی، احمد آقا قلی زاده و فرشته سعیدا عهده دار بودند.

درک ما از پدیده‌های دنیای پیرامون بواسطه‌ی تضادی است که در جهان حاکم است. درک شب بواسطه تضادش با روز، درک زشتی بواسطه تفاوتش با زیبایی و همچنین مفهوم خیر درمواجه با شر قابل فهم است. جهان ما پر شده از تضادهایی که گاه مکمل هم‌اند و گاه در تقابل با یکدیگر. سبزها و قرمزها نیز نمایشی از اولیا و اشقیا هستند. رنگ سبز که در هنر نماد معنویت است برای لباس رزم اولیا و رنگ قرمز که بیانگر خشونت و خون و خونریزی است در لباس نقطه مقابل یعنی اشقیا به کار رفته است.
عکس‌های کوثری، فرهنگ شهادت و ظلم ستیزی شیعه را بواسطه نمایش یک ویدئو و تعدادی عکس از بازیگران تعزیه در نمایشگاه اخیرش با عنوان قرمزها و سبزها به نمایش گذاشته است.
اولیا و اشقیا در عکس‌های او همان مردم عامی و هم مسلکی هستند که هر روز با آنها برخورد داریم که گاه ممکن است حتی آنها را بشناسیم و یا نشناسیم. عباس کوثری در این عکس‌ها با پرداختن به حاشیه‌های قبل از اجرای نمایش سعی در آن دارد که اولیا و اشقیا و در واقع خیر و شر را نه یک امر ماورایی و داستانی و نمایشی بلکه امری در حال جریان در اتفاقات جهان روز بنمایاند. همان‌هایی که حسین‌بن علی(ع) را کشتند مگر نه آنهایی بودند که مسلمان خوانده می‌شدند! کوثری با پرداختن به واقعه عاشورا گریزی به مسئله داعش در جهان اسلام زده است.
در ویدئو کوثری که اولین پرده نمایش گالری است، دو شخص را در دو تلویزیون مجزا و کنار هم می بینیم  که با پخش بصورت لوپ، در حال پوشیدن و درآوردن لباس رزم و یا همان لباس تعزیه هستند یکی سبز و دیگری  قرمز که بیانگر پیکار دائمی و تاریخی حق و باطل است. عکس‌های کوثری از تعزیه گردانان قبل رسیدن آن‌ها به محل برگزاری نمایش است. او بازیگران را در حالی که لباس تعزیه بر تن دارند کنار جاده عکاسی کرده است. انگار پشت خط مقدم جبهه است و بازیگران در انتظاراند و شاید انتظار برای نبردی دوباره... .

عصرعاشورا یک نقاشی نیست، یک روضه است، یک ماتم است، یک هیئت است. رنگ ارغوانی مایل به خاکستری چادر زنان درتضاد با زردی زمینه و داغی فضا ناخودآگاه چشم را گرد می کند و اشک از چشم جاری می شود، نگاهت نخل های خمیده بر اسب امام را دنبال می کند و از روی جسم دو زنی که بر هم افتاده اند و طاق تحمل ندارند حرکت می کند و آنگاه چشمت به زین افتاده از اسب که بر آن تیر نشسته و کبوترهای زخمی جان باخته می افتد، طاقت تو هم تمام می شود. تا سرت را می خواهی بالا بگیری چشمانت به زنی با کودک گریانش می افتد که پوزه اسب خسته و شرمسار را گرفته اند و گویی با او نجوا می کنند، از گردن اسب که بالا می روی دستان کوچک کودکان را می بینی که اسب را در آغوش گرفته اند تا کمی تسلی دردشان شود و در آخر به زینب(س) می رسی... . زینب، زینبی که با چادر پر چین و چروکش ایستاده. آری خمیده ولی ایستاده، شاید میلش به نشستن و زاریست اما باید بایستد چنان غلاف شمشیر طلایی رنگ امام که دیگر در آن شمشیری نیست و با قامت خمیده زینب همنواست،  زینبی که زین پس شمشیر بران امام است.