نشریه خط

چندی است در میان معماران جوان نگاه‌های تازه‌ای به مصالح قدیمی نظیر آجر دیده می‌شود.غالب این نگرش‌های جدید در جهت احیای سنت‌های پسندیده‌ی معماریست که در بیش‌تر بناهای نوساز حل نشده باقی مانده‌اند. ایجاد بافت‌های مختلف و تسری این بافت‌ها به صورت نیمه‌شفاف در جداره‌ی بنا، پرکاربردترین شیوه‌ای است که به کنترل نور و دید منجر می‌شود. طراحان اصلی پروژه (شبیر موسوی، امیررضا فاضل) دغدغه‌ی مهم خود را حفظ محرمیت بصری در واحدهای مسکونی می‌دانند. در بافت‌های سنتی مسکونی، بازشوهای هر خانه از دیده‌ها محفوظ و در عوض حیاط هر خانه محل قرارگیری بازشوهای بخش‌های مختلف منزل بود. در معماری معاصر شهرهای ما پنجره‌ی خانه‌ها رو به یکدیگر باز می‌شوند و حتی تراس‌ها نیز کارکرد مطلوب خود را از دست داده‌اند. ایجاد بافت پوششی که بتواند دیدهای مزاحم به درون منزل را کاهش داده و محرمیت را به منزل برگرداند راهکار این تیم طراحی است. بنابر توضیحات این تیم تکنیک اتخاذ شده باز تعریف الگوهای بومی برای خلق یک معماری منحصر به فرد متناسب با نیازهای انسان ایرانی امروز است. تقسیم‌بندی پلان داخلی هر واحد نیز به نحوی است که بخش‌های خصوصی و عمومی از حیث دید و دسترسی جدا از یکدیگر باشند.

خانه‌ای آرام و بی‌حاشیه، در کوچه‌ای خلوت و کم‌تراکم، در شهر مشهد که میزبان یک خانواده‌ی متوسط است. اغلب خانه‌های این محله در مرور زمان از خانه‌های کوچک با حیاط‌های وسیع، تبدیل به آپارتمان‌های دو تا سه طبقه با حیاط‌های کوچک شده‌اند. خانه‌ی بزرگمهر اما تاکید زیادی بر فضاهای باز خود دارد. ایجاد فضاهای خالی عمودی در مرکز و جلوی ساختمان، و طراحی کارآمد حیاط خانه، پیوستگی با فضای باز را از آرمانی شعارگونه به عینیت تبدیل کرده است. ورود سخاوت‌مندانه‌ی نور به داخل فضاها ضمن تهویه‌ی مناسب هوا از عواقب سودمند این پیوستگی است. توجه به جزییات حتی در ساده‌ترین فضاهای خانه از جمله ویژگی‌هایی است که حس زیستن در ساختمانی اختصاصی، حساب شده و متناسب را به‌وجود می‌آورد. اختصاصی به این معنا که گویی این خانه صرفا برای این خانوار طراحی شده و مشخصه‌های زیست سایر خانوارها را به سختی دارد. حساب‌شده از این حیث که تمام جزییات، طراحی مبلمان‌ها، عناصر و... پیرو تفکر طراح جهت پاسخ به کاربری‌های روزانه است و متناسب به این خاطر که ترکیب رنگ‌ها، فرم‌ها، پروخالی، بافت‌ها و سایه‌ و روشن در این منزل به‌خوبی با یک‌دیگر در تناسب و تکامل هستند. متریال‌های ساده با تغییرات اندک و هماهنگ در کنار اجرای ظریف و با دقت، موجب تقویت سادگی مینیمالیستی در عین پاسخگویی به نیازهای معمارانه شده است.

طراحی نمای مسکونی در تهران و بعضی دیگر از شهرهای بزرگ به معضلی تبدیل شده که اجازه‌ی تمرکز به خود طرح معماری را نمی‌دهد. ظواهر تشریفاتی و فخرفروشانه‌ی این روزهای بساز و بفروشی تهران، باعث می‌شود که تک بناهایی طراحی شده مثل کارهای گروه تداوم پویا بیش‌تر به چشم بیاید. یکی از کارهای این گروه ساخت‌مان خیابان دستور است، ساخت‌مانی که نمایی ویژه برای آن طراحی شده و به وسیله‌ی آن موفق به کسب جوایزی نیز شده‌ است. نمایی یک‌پارچه پوشیده شده از نوارهای چوبی که در سطوح بازشو گاهی به کلی کنار رفته‌اند و گاهی به بعد سوم راه یافته‌اند. پوشش متحرک پنجره‌ها مهم‌ترین ویژه‌گی طرح تداوم پویاست که با طرحی خلاقانه، بر روی ریلی در حرکت‌اند و قابلیت تنظیم نور و ایجاد حریم بصری را در خود دارند. ایجاد تضاد با استفاده از رنگ‌های تیره و روشن از دیگر اهداف طراحان بوده است که در فضای داخل و پوسته‌ی نما هر دو به کار رفته. طرح نمای این خانه حتی اگر ارزان هم نباشد، اما در خود ارزش‌های طراحانه‌ ی نهفته ای دارد که در جریان‌سازی پس از خود نقش‌آفرین خواهد بود.