نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

۱۰ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «مسجد» ثبت شده است

بیانی متفاوت از گنبد و مناره/ مسجد نور تهران

تاریخ نشر : چهارشنبه / ۴ آذر ۱۳۹۴

ترک‌ها اجزایی از عناصر گنبدهای ایرانی هستند که نقش سازه‌ای داشته‌اند و در انتقال بارهای گنبد به کار می‌آمدند. این عناصر در معرفی معماری گنبدهای ایرانی بسیار مهم‌اند، تا آنجا که پژوهشگران معماری دربارۀ فن‌آوری ساخت گنبدهای ترکین بحث‌های متعددی دارند و به اعتقاد برخی از آنها گنبد ترکین ابداع ایرانیان بوده و سایر کشورها در ساخت آن از ایرانیان الگو گرفته‌اند. ترک‌ در گنبد ایرانی زیر پوسته بیرونی، که به آن خود می‌گویند، به کار می‌رفته‌ و از بیرون هیچ نمودی نداشته‌ درحالیکه در گنبدهای کلیساهای رنسانس از ترک‌های نمایان استفاده می‌شده است. 

در گنبد مسجد نور نیز اجزایی مشابه ترک وجود دارد که نمود بیرونی دارند و مشابه‌شان نیز در مناره‌ها مشاهده می شود. این حرکت را می‌توان حرکتی فرمی از سوی معمار قلمداد کرد و آن را نوعی پاسخگویی به گرایش‌های نوگرا در معماری دانست. این نوگرایی همچنین از جنبه‌های دیگری چون رنگ و کیفیت مصالح و ابعاد عناصر، در گنبد و مناره‌ها دیده می‌شود. اما از آنجا که این عناصر در مساجد هیچ‌گاه خالی از جنبه‌های نمادین نیستند، باید دقت کرد که چه نشانه‌هایی در آن‌ها به القای بیشتر مفاهیم کمک می‌کنند. 

در این مسجد اگرچه عناصر معماری سنتی حضور دارند، اما چون الگو‌ پذیری از تناسبات معماری سنتی در آنها دیده نمی شود، ترکیب نامتعادل گنبد و مناره‌ها و نحوۀ قرارگیری آن‌ها بر بنا، نمی‌تواند یادآور عناصر معماری سنتی ما باشد و حتی به دلیل وجود فرم‌هایی شبیه ترک‌ بر روی گنبد، یادآور گنبدهای کلیساهای رنسانس است؛ که البته این نقص به دلیل حضور مناره‌ها تا حدی برطرف شده است.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۴ آذر ۹۴ ، ۱۱:۰۶
مرضیه اصلانی

مدرنیته در مساجد معاصر / مسجد Yesil Vadi ترکیه

تاریخ نشر : دوشنبه / ۱۸ آبان ۱۳۹۴

آیا می توان در شکل کلی بنای مسجد، تغییراتی را با حفظ عناصر کلیدی، مانند محراب، گنبد، مناره و... ایجاد و چهره ی جدیدی از مساجد شهری به انسان شهرنشین معرفی کرد؟!

طراحی باید مبتنی بر رویکردی باشد که اسماعیل سراج الدین در مقاله "دسته بندی رویکردهای تأثیرگذار در معماری معاصر کشورهای اسلامی" آن را با عنوان رویکرد نوگرا، مطرح می کند. در این رویکرد، تمام تلاش طراح، صرف طراحی برای زمان حال می شود و در حقیقت معمار می کوشد زبان معماری گذشته را (ضمن حفظ چارچوب هایی برای آن) برای پاسخ به نیازهای معاصر به کار برد. 

برای ملموس تر شدن موضوع در راستای ارائه ی این چهره جدید از مساجد، بر آن شدیم نمونه ای را در این زمینه معرفی کنیم و به دلیل نبود بنایی قابل توجه در ایران، به ناچار مسجدی را در شهر استانبول ترکیه به نام مسجد Yesil Vadi انتخاب کردیم.

طراحی این بنا، با توجه به جایگاه مسجد در بافت شهر عثمانی، با هدف جریان زندگی اجتماعی در شهر شکل گرفته، که به همین دلیل علاوه بر در نظرگرفتن فضای نمازخانه با ظرفیت 350 نمازگزار، کاربری های دیگری مانند اختصاص محلی برای مراسم تشییع جنازه، کتابخانه، سالن اجتماعات و ... با ماهیت اجتماعی، به فضای اصلی مسجد الصاق شده است.

بنای "یسیل ودی"، ضمن پای بندی بر اصول و عناصر هویتی مساجد عثمانی، با استفاده از فرم نیم کره ی از میان منقطع، به دلیل ایجاد تمایز بصری به لحاظ فرمی با بناهای مجاور شکاف ایجاد شده در سقف برای ورود نور و تعبیه شیارهای نورگیر که دورتادور بنا حلقه زده اند.رعایت سادگی در طراحی فضاها و خوانایی مسیر حرکت، و بسیاری از ترفندهای معمارانه دیگر سعی داشته تا از این طریق تعامل سازنده ای را میان سنت و مدرنیته ایجاد نماید اما این که به طور کلی تا چه اندازه در این امر موفق بوده است جای سوال دارد. اگر مناره از هم جواری بنای اصلی حذف می شد، باز هم کارکرد اصلی آن قابل درک بود؟ استفاده از رنگ طلایی، در بخش های حساسی از فضاهای مختلف مسجد، قابل تامل نیست؟ این ها سوالاتی هستند که شاید کاربران این بنای مذهبی، می توانند به درستی به آن ها پاسخ دهند.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۸ آبان ۹۴ ، ۲۱:۲۹
محدثه آهنی امینه

ورودی مساجد در تهران

تاریخ نشر : چهارشنبه / ۴ شهریور ۱۳۹۴

مساجد تهران به فراخور بافتی که در آن قرار می‌گیرند،‌ ابعاد، بودجه و سلیقه‌ی طراح و کارفرما طرح‌ها و ورودی‌های متفاوتی دارند. مساجد که طبق سنت نبوی و فرهنگ دینی ما بایستی قلب شهر و فعالیت‌های مردم باشند، در تعامل با چهره‌ی شهر و هم‌سایه‌گان خود چه‌ برخوردی دارند؟ غالب مساجد فعلی تلاش فراوانی کرده‌اند برای دیده شدن. دیده شدن در مقیاس محلی و مقیاس خیابان. برای تشخیص از دوردست، مساجد از یک یا دو گل‌دسته‌ی بلند که گاهی تا ۲۰ متر نیز می‌رسند به هم‌راه گنبدی به رنگ روشن استفاده کرده‌اند. در مقیاس نزدیک نیز تفاوت در مصالح نما، آجرکاری‌های تزئینی، پنجره‌های جناغی و بلند، و از همه مهم‌تر ایوان‌های ورودی با تزئینات فراوان بهره برده‌اند. با وجود تکرار این عناصر در اکثر مساجد شهر، بسته به شرایط اقتصادی منطقه و بودجه‌ی مسجد،‌ کیفیت و کمیت این تزئینات نیز اختلافات فراوان با هم دارند.
اگرچه معمولا این پرداخت ظاهری به اماکن مذهبی نشان از علاقه‌ی مردم به آن‌ها دارد، اما نماسازی فعلی مساجد را می‌توان نشئت گرفته از سنت شاهان مسلمان در طول تاریخ دانست. نگاهی که گاهی به بهانه‌ی جذب بیش‌تر مردم و زیبایی مسجد،‌ آن را با بافت پیرامون‌ش بی‌گانه کرده و از معنویت آن کاسته است. نگاهی به احادیث، درمورد نهی از تزئینات پرطمطراق و گنبد و گل‌دسته نیز تاییدی بر این مدعاست.
اما ای کاش همین عناصر و نماسازی در مساجد نیز با نگاهی مناسب به بافت و هم‌سایه‌گی‌ها انجام می‌گرفت. مصالح ناهم‌گون با محله و فرم‌های کاملا متفاوت گشوده‌گی‌ها،‌ به علاوه‌ی ارتفاع بلند بعضی مساجد آن‌ها را به شکلی نامناسب از اطراف‌ش جدا می‌کند. بسیاری از مساجد به اجبار محدودیت مالی چشم از خرج‌های آن‌چنانی برداشته‌ و بعضی‌‌ هم در نیمه‌ی کار متوقف شده و چهره‌ی نامناسبی به جا گذاشته‌اند.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۴ شهریور ۹۴ ، ۱۱:۴۹
فرزین خاکی
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود