نشریه خط

دانش‌گاه‌های ما بیش از هر چیز این روزها به کارگاه نیاز دارند، جایی که ذهن دانش‌جویان در موقعیت‌های عینی به کار بیفتد و به طور خاص در رشته‌هایی مثل معماری دست‌شان مصالح گوناگون را لمس کند. دانش‌گاه خیام مشهد در اقدامی به جا کارگاهی را برگزار کرد که در پایان آن یک پاویون مقوایی در مقیاسی کوچک ساخته شد. دانش‌جویان معماری در این تمرین به دنبال به‌یافت مصالح دورریز یک چاپ‌خانه یعنی لوله‌های بلند مقوایی بودند، شیئی که به دلیل ماهیت مدولار، ابعاد مناسب و امکان باربری‌اش در پروژه‌های زیادی در سراسر دنیا به کار گرفته می‌شود. 

فرم این پاویون مانند تکه کاغذی است که خمی سه بعدی دارد و در یک رفت و برگشت، خود را به یک فضای نیمه بسته‌ی معماری تبدیل کرده است. با وجود این‌که طراحان جوان پاویون برای طرح پارامتریک خود فلسفه‌پردازی‌‌های فرمی کرده‌اند، اما می‌توان گفت که نفس اجرای یک ماکت پاویونی در این مقیاس و مواجه شدن با چالش‌های ساخت دیجیتال به خودی خود موضوع مهمی بوده و توصیفات انتزاعی از آن بیهوده به نظر می‌رسد. 

خانه‌ای آرام و بی‌حاشیه، در کوچه‌ای خلوت و کم‌تراکم، در شهر مشهد که میزبان یک خانواده‌ی متوسط است. اغلب خانه‌های این محله در مرور زمان از خانه‌های کوچک با حیاط‌های وسیع، تبدیل به آپارتمان‌های دو تا سه طبقه با حیاط‌های کوچک شده‌اند. خانه‌ی بزرگمهر اما تاکید زیادی بر فضاهای باز خود دارد. ایجاد فضاهای خالی عمودی در مرکز و جلوی ساختمان، و طراحی کارآمد حیاط خانه، پیوستگی با فضای باز را از آرمانی شعارگونه به عینیت تبدیل کرده است. ورود سخاوت‌مندانه‌ی نور به داخل فضاها ضمن تهویه‌ی مناسب هوا از عواقب سودمند این پیوستگی است. توجه به جزییات حتی در ساده‌ترین فضاهای خانه از جمله ویژگی‌هایی است که حس زیستن در ساختمانی اختصاصی، حساب شده و متناسب را به‌وجود می‌آورد. اختصاصی به این معنا که گویی این خانه صرفا برای این خانوار طراحی شده و مشخصه‌های زیست سایر خانوارها را به سختی دارد. حساب‌شده از این حیث که تمام جزییات، طراحی مبلمان‌ها، عناصر و... پیرو تفکر طراح جهت پاسخ به کاربری‌های روزانه است و متناسب به این خاطر که ترکیب رنگ‌ها، فرم‌ها، پروخالی، بافت‌ها و سایه‌ و روشن در این منزل به‌خوبی با یک‌دیگر در تناسب و تکامل هستند. متریال‌های ساده با تغییرات اندک و هماهنگ در کنار اجرای ظریف و با دقت، موجب تقویت سادگی مینیمالیستی در عین پاسخگویی به نیازهای معمارانه شده است.

بسیاری از هنرمندان عقیده دارند که هنر نباید مختص یک گروه خاص باشد و با آوردن هنرهای مختلف به میان مردم سعی می‌کنند، فضای جامعه را بیشتر به سوی داشتن نگاهی ظریف بین و هنردوست جلب کنند و همین طور به آثار هنری که در گوشه گالری‌ها و مجموعه‌ها خاک می‌خورند رنگ و بوی دیگری بخشند. شهرداری‌ها با حمایت از هنرمندان و ایجاد فضای مناسب می‌توانند نقش بسزایی در این امر داشته باشند.
مردم ایران از دیرباز ثابت کرده‌اند که هنردوست و هنر خواه هستند ولی زندگی شهری باعث فاصله گرفتن بسیاری از افراد جامعه از هنر و آثار هنری شده است. بسیاری از اشیاء در زندگی روزمره آن‌چنان به چشم نمی‌آیند ولی زمانی که ابعاد این اشیاء تغییر می‌کند و از حالت عادی خارج می‌شنود معنای دیگری می‌گیرند و حتی بسیاری از اشیای فراموش شده ارزشمند می‌شود. مجسمه‌های مشهد که در نوروز سال‌های ۹۱تا ۹۳ اجرا شد، توجه بسیاری را به خود جلب کرد و چهره‌ی شهر را تغییر داد. این مجسمه‌ها با بزرگ‌نمایی بسیاری از اشیای نوستالژی و پرخاطره برای شهروندان، بیننده را به دهه‌های۵۰ و۶۰ می‌برد. اغراق در ابعاد این اشیا به تأثیر بیشتر آن‌ها در بیننده کمک فراوانی کرده است. علاوه بر این فضایی شاد و با رنگ بوی عید را برای بینندگان تداعی می‌کنند. اجرای خوب و جانمایی درست این مجسمه‌ها باعث استقبال شهروندان و گردشگران از آن‌ها شده است. علاوه بر این مجسمه‌ها شهرداری مشهد تعداد زیادی المان‌های دیگر با رویکردهای مختلف در عید نوروز اجرا کرده است که قابل تأمل هستند. این رویکرد شهرداری با تغییراتی در عید نوروز سال ۹۴نیز زینت‌بخش شهر بود.