نشریه خط

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

تازه‌ترین پوستر محیطی خانه طراحان انقلاب اسلامی، با عنوان «کشورم سرزمین آرش‌هاست» و با شعار «همتمان به بلندای نام ایران است» صبح روز چهارم دی ماه بر دیوارنگارۀ بزرگ میدان ولی‌عصر (عج) رونمایی گردید. این اثر فاخر توسط محمدرضا دوست محمدی طراحی و در خانۀ طراحان انقلاب اسلامی اجرا گردیده است. هم‌چنین طراحی شعارها نیز به همت پویا سرابی صورت پذیرفته است.
در این دیوارنگارۀ عظیم شاهد هفت چهرۀ مصمم هستیم که به نقطه‌ای واحد چشم دوخته‌اند؛ نقطه‌ای که کمان آرش، قهرمان اسطوره‌ای ایران نیز آن را هدف گرفته است. در این اثر به جز آرشٍ کمان‌گیر متصدیان مشاغل مختلف هم‌چون پزشک، کشاورز، روحانی، پاسدار ،کارگر و غیره نیز تصویر شده‌اند، که همگی هم‌چون آرش هدفی یکسان را جهت توسعۀ مرزهای ایران در حوزه‌‌های مختلف  علمی، فرهنگی، اقتصادی، صنعتی و غیره پیش چشم دارند.
گفتنی است محمدرضا دوست محمدی، گرافیست و تصویرساز مطرح کشورمان، پیش‌تر نیز طراحی دیوارنگارۀ پیشین میدان ولی‌عصر به مناسبت اربعین حسینی را نیز عهده‌دار بوده است. وی دارای مدرک کارشناسی ارتباط تصویری از دانشکدۀ هنرهای زیبا دانشگاه تهران و فارغ التحصیل رشتۀ انیمیشن در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران می‌باشد. دوست محمدی هم‌ اکنون مدرس دانشگاه و عضو هیئت علمی پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران است.

به مناسبت میلاد حضرت محمد (ص) و هفتۀ وحدت، استودیو طراحی سه در چهار پرچم‌هایی را با عنوان «همه یک امت» طراحی و در سطح شهر تهران اکران نموده است. این پرچم‌ها با یک ایدۀ اصلی در سه گروه متفاوت طراحی شده‌اند، به‌طوری که در گروه نخست عدد یک به نشانه اتحاد و یک‌پارچگی، با طرحی از مسجد و مناره، با پس‌زمینه‌ای سفید در پنج طیف رنگی مختلف ارائه شده و در ذیل آن عبارت «همه یک امت» درج گردیده است. 

در گروه دیگر نیز ساختار طرح هم‌چون گروه نخست می‌باشد؛ با این تفاوت که درون عدد یک، این‌بار نقش‌هایی تزئینی وام‌گرفته از هنرهای اسلامی آذین بسته است. در گروه آخر نیز طرح با همان ایدۀ قبلی اما در چهار طیف با پس‌زمینه‌های رنگی ارائه شده است. این‌بار درون عدد مملو از کبوترانی سفید است و عبارت کلیدی «همه یک امت» نیز با رنگ سفید در پس‌زمینه‌های رنگی متفاوت نقش بسته است. 

در این میان انتخاب رنگ سفید در کنار سایر رنگ‌های زرد، نارنجی، سبز، بنفش، آبی و غیره تأکید موکدی بر خلوص و یک‌پارچگی امت اسلامی است، که در کنار سایر عناصر بیانی به کار گرفته شده در پرچم‌ها، کارکردی مضاعف یافته است. گفتنی است کارگردان هنری این پرچم‌ها محمدرضا چیت‌ساز می‌باشد.

مرداد ماه امسال خیمۀ بانوان هنرمند انقلاب اسلامی به مناسبت دهۀ کرامت، پوسترهایی را با موضوعیت برخی از احادیث حضرت رضا(ع) و با هشتک شاد باشیم طراحی و در سطح شهر تهران اکران نمودند. خانم‌ها سارا ذبیح، شیما قائمی و سمانه سادات رفائی از ایده‌پردازان این مجموعه پوستر‌ها بودند و طراحی آثار نیز توسط خانم‌ها زهرا کریمی، سمانه سادات رفائی، زینب گراوند، سارا ذبیح، شیما قائمی و رباب فاضل انجام گرفته است. 

در این میان جذابیت‌ مجموعه پوسترهای شاد باشیم، را باید در نوع پرداخت و زاویۀ نگاه  هر هنرمند نسبت به موضوعی نسبتاً واحد دانست. به‌طوری‌که اگرچه ایدۀ اولیۀ تولید این پوسترها یکسان بوده، اما انتخاب هوشمندانۀ احادیث و نوع به کارگیری آن‌ها در زمینۀ تصاویر به صورت اختصاری، سبب شده تا تأثیر کلام و تصویر بیشتر شود و از نگاه‌های شعار زدۀ معمول نیز دور گردد. 

گفتنی است مجموعۀ خیمه بانوان هنرمند انقلاب اسلامی، در حدود بیش از سه سال است که برپا شده و بانوان دانشجو و فارغ‌التحصیل در انواع رشته‌های هنری هم‌چون گرافیک، نقاشی، معماری و غیره را دور هم گردآورده است. در حقیقت مجموعۀ خیمه یک گروه هنری مردم نهاد، با رویکرد انقلابی است که به دنبال بیان و نقد موضوعات روز با زبان هنر است. 

شب های کوتاه، روزهای بلند، هوای گرم خرداد و کار، آن هم با زبان روزه، برای هیچ کس آسان نیست. خانه طراحان انقلاب اسلامی به مناسبت ایام پر فضیلت ماه مبارک رمضان مجموعه پوسترهای «روزه ‌داری، روز کاری» را با موضوعیت کار با زبان روزه، طراحی و این روزها در شهر تهران اکران نموده است. این پوسترها که با محوریت مشاغل در ماه مبارک رمضان می‌باشند، از لحاظ ایده و اجرا به مجموعه پوسترهای «این شهر مهربان است» که در گذشته به آن‌ها پرداخته بودیم، شباهت بسیار دارند..

به طوری‌که در این مجموعه، باز هم افراد مختلف در مشاغل گوناگون دیده می‌شوند اما این‌بار به‌جای لبخند به لنز دوربین (مخاطب) مشغول کار خود هستند و بروی تصویرشان نه فرشتگان سفید منیاتوری، که بال‌های فرشتگان به شکل خطی ترسیم شده‌اند تا تلویحاً بیانگر مقام این بزرگان باشد. در کنار تصاویر نیز با خطی خوش و بزرگ عنوان مجموعه‌ پوسترها به نام «روزه داری، روزِ کاری» نوشته شده و در کادری کوچک‌تر در پایین آن نیز چنین آمده: «میزبانی می‌کند از هر که مهمانش شود». 

مسئلۀ شباهت ایده و اجرا در این دو مجموعه با همۀ تفاوت‌هایی که در آثار وجود دارد نکتۀ قابل توجهی است که در جای خود می‌تواند مفید و حتی از نظر مخاطبان جذاب و ارجاع دهنده باشد. اما خطری که کارهایی از این دست را تهدید می‌کند، استفادۀ بیش از حد طراحان از یک ایده و خنثی شدن آن در نگاه بینندگان است، چرا که طراح همیشه باید چیزی در چنته داشته ‌باشد تا مخاطبان را سر ذوق بیاورد و آنان را با خود همراه سازد.

همۀ ما در طول زندگی‌مان کتاب‌های بسیاری خوانده‌ایم و حتی بعضی‌های‌شان را بیشتر از بقیه! اما در میان همۀ این کتاب‌ها، چند بار و چقدر کتاب آسمانی‌مان، قرآن را خوانده‌ایم؟ نه برای ثواب یا هر چیز دیگر، بلکه هم چون یک کتاب؛ چند بار دست گرفته‌ایم و با حرفا و پندها و قصه‌هایش پیش رفته‌ایم؟ 

خانه طراحان انقلاب اسلامی در تازه‌ترین آثار گرافیک شهری خود به سراغ این کتاب آسمانی رفته و در دو سری از مجموعه آثارش با عنوان «سبک زندگی قرآنی» و «یک کتاب یک امت»، به کارگردانی دانیال فرخ و با همکاری پویا سرابی، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و مجتبی حسن‌زاده، قرآن را به سوژه‌ای برای خلق پوسترهای شهری بدل ساخته است. 

در سری آثار «سبک زندگی قرآنی» به طور غیر مستقیم و با نگاهی طنازانه به مسئله قرآن و قرآن خوانی توجه شده و همان‌طور که از شعارهای نوشته شده بر هر یک از پوسترها پیدا است، در واقع نتایج اُنس با قرآن و تذکراتی که قرآن برای زندگی بهتر ارائه می‌کند، مَد نظر طراحان بوده، چرا که بسیاری از عقاید و فرهنگ‌های به غلط مرسوم شده در جامعۀ امروز ما هیچ ارتباطی با آنچه قرآن، ما را به آن فراخوانده ندارد و گویا این مغایرت حتی برای عده‌ای از اعتبار نیز افتاده است!

اما در مجموعه پوسترهای «یک کتاب یک امت» طراحان به طور مستقیم‌‌تری‌ به قرآن و اصل وجودی آن پرداخته‌اند و نقش اساسی آن را در ایجاد وحدت میان مسلمانان و ایستادگی در برابر زورگویان و مسکبران جهانی به سرکردگی اسرائیل، متذکر شده‌اند.

در این میان گفتنی است که طراحان این آثار با استفاده از پس‌زمینه‌های یک رنگ، عناصر بصری مشخص و فونت‌های نوشتاری بزرگ و خوانا، کوشیده‌اند تا در کمترین زمان ممکن  به شکلی واضح، حرف خود را به مخاطبان منتقل نمایند. چرا که پوسترهای محیطی اغلب به دلیل نصب در کنار بزرگ‌راه‌ها زمان چندانی را برای مشاهد افراد باقی نمی‌گذارد و هنرمند باید در کنار توجه به بُعد هنری اثر، به مسائل دیگر نیز بیاندیشد. از این رو مجموعه پوسترهای «سبک زندگی قرآنی» و «یک کتاب یک امت» اگر چه به لحاظ هنری در سطح نسبتاً قابل قبولی هستند، اما این شاید به اصطلاح ضعف به دلیل ایجاد نقطه قوت پوسترها در بخش اکران محیطی پدید آمده، تا عابران و سواران به سرعت با آثار ارتباط برقرار نمایند. 

به قول قدیمی‌ها از هر دستی که بدهی از همان دست هم می‌گیری؛ شاید این جملۀ زیبا، ساده‌ترین و بهترین تعریف از واژۀ مهربانی باشد، واژه‌ای که این روزها گاه در هیاهوی شهرمان گُم می‌شود.

از همین رو «جهاد مهربانی»، طرحی است برای پیدا کردن همۀ مهربان‌ها و مهربانی‌هایی که در شلوغی شهر غریب مانده‌اند. در این طرح همه شهروندان با عنوان «من یک جهادی‌ام» سعی می‌کنند تا با صرف زمانشان برای دیگران، مهربانی را به آنان هدیه دهند. مهربانی همواره در بخشیدن یک یا چند چیز نیست بلکه زمان را هم می‌توان بخشید، یک پرستار، پزشک، راننده، فروشنده، تعمیرکار و هر کس در هر شغل و مهارتی که دارد می‌تواند همیار خانواده های نیازمند و محروم شهر تهران باشید.

در همین راستا و برای مشارکت افراد علاقه مند در این حرکت جهادی، آتلیه طراحی سه در چهار نیز مجموعه پوسترهای «این شهر مهربان است» را به سفارش قرارگاه جهادی امام رضا (علیه السلام) اجرا و منتشر نموده است. 

در این مجموعه آثار افراد مختلف، در مشاغل گوناگون با لبخندی دلنشین به لنز دوربین (مخاطب) نگاه می‌کنند و بروی تصویرشان فرشتگان سفید منیاتوری به شکل خطی ترسیم شده‌اند تا تلویحاً بیانگر قلب رئوف و مهربان‌شان باشند. در پایین تصویر نیز در کادری آبی - قهوه‌ای‌، شعار و اطلاعات مربوط به جهاد مهربانی با فونتی درشت و خوانا، به رنگ سفید در سه اندازه مختلف (به نسبت اهمیت‌شان) درج شده است.

در پایان گفتنی است که مجموعه پوسترهای «این شهر مهربان است» به کارگردانی ارسلان عیوض زاده و با تصویرسازی میکائیل براتی در «آتلیه طراحی سه در چهار»  تهیه و اجرا شده است.