نشریه خط

کتاب «نگاه بومی ،سرآغاز عکاسی در خاورنزدیک و میانه »به زبان انگلیسی منتشر شد عناوین مقالات آن:
-«     چگونه یک موزه دار سابق موزۀ هنر مدرن، مجموعه ای بین المللی از تاریخ عکاسی را در دهه 1970  برای ایران جمع آوری کرد. دانا استاین
پیشگفتار: سرآغاز عکاسی در خاور نزدیک و خاورمیانه و مفهوم "نگاه بومی"، ادیتورها: مارکوس ریتر و استیسی جم شای ویلی یر
-        عکاسی در دوران قاجار، (1925-1842)،  محمدرضا طهماسب پور
-        جستجو برای عکاسی بومی عثمانی،  ادهم الدم
-        اسناد تصویری از سرزمین و مردم توسط عبدالله میرزا قاجار،  1880s–1890s،  الهه هلبیگ
-        سرآغاز عکاسی از مکانهای مقدس اسلامی در شبه جزیره عربستان،  کلود. دبلیو سوی
-        محتوا سازی فضای سیاسی عکاسی ایرانی توسط عکاس ایرانی آنتوان سوریوگین، (c 1851-1933)،  استیسی جم شای ویلی یر
-        عثمانی در عکاسی عثمانی: تولید هویت از طریق نفی آن،  وندی.ام. ک. شاو
-        تصویرهای نوشته شده: اشعار نوشته شده در نخستین عکسهای پرتره استودیویی ایران (1930-1864) و کارت پستالهای انقلاب مشروطه (1911-1905)،  کارمن پرز گونزالس
-        دروازۀ بوسفور: نخستین عکس ها از استانبول و کاخ دولماباغچه،  عسرا آکان
-        نگاه قهرمانانه: عکاسی پرتره از شورشیان عثمانی در بالکان قرن نوزدهم - انواع و کاربرد ها،  مارتین بالیوا
-        صفحه های شیشه ای و دوربین های کداک، عکاسی آماتور عرب  در "دوران فیلم"، استفن شیهی
-        استودیوی عکاسی حرمخانه ناصری در ایران  قرن نوزدهم، محمد ستاری و خدیجه محمدی نامقی
-        آلبوم های عکس کاخ سلطنتی گلستان: پنجره ای به تاریخ اجتماعی ایران در دوران قاجار، علیرضا نبیپور و رضا شیخ»
کتاب The IndIgenous Lens با نگاهی به سهم امپراطوری عثمانی، سرزمین های عرب و دوران قاجار در ایران توسط پژوهشگران تاریخ هنر و عکاسی نوشته شده است. نویسندگان این کتاب مسائل مربوط به مشخصه های محلی، پیشروان و فعالیت های عکاسی و همچنین مفهوم "نگاه بومی" را به عنوان هدف، بررسی کرده اند.
به گفته ویراستاران این کتاب، یکی از اهداف کتاب است که گونه های "نگاه بومی" که بخشی از گفتمان عکاسی قرن نوزدهم در خاورمیانه و شرق نزدیک است را دسته بندی کنیم. این مجموعه، طیف گسترده ای از موضوعات علمی را از ارائۀ مواد آرشیوی، بررسی های تاریخی و نقد های متدولوژیک در مورد جنبه های گوناگون عکاسی بومی در بردارد که برای نخستین بار در قالب یک کتاب، بخشی از تاریخچۀ در حال توسعۀ خاورمیانه را ارائه می دهد و خواستار ان است که عکاسی بومی را در گسترۀ روایت جهانی تاریخ عکاسی در نظر بگیرد
این کتاب در بردارندۀ پیشگفتاری با عنوان "سرآغاز عکاسی در خاور نزدیک و خاورمیانه و مفهوم نگاه بومی"، ادیتورها: مارکوس ریتر و استیسی جم شایویلیر است.
نویسندگان مقالات کتاب به ترتیب محمدرضا طهماسب پور، ادهم الدم، الهه هلبیگ، کلود. دبلیو سوی، استیسی جم شای ویلی یر، وندی.ام. ک. شاو، کارمن پرز گونزالس، عسرا آکان، مارتین بالیوا، استفن شیهی، محمد ستاری، خدیجه محمدی نامقی،علیرضا نبیپور، رضا شیخ و دانا استاین..

«عکاسی مستند ثبت مردم در محیط طبیعی آنان توسط دوربین عکاسی است. بر اساس تاریخ عکاسی مستند اجتماعی، این رشته گونه انتقادی از عکاسی است که روی زندگی فردی و اجتماعی مردم متمرکز باشد و هدف آن بالابردن آگاهی فکری آنان نسبت به خود و محیط شان است. در حقیقت عکاسی مستند اجتماعی، مردم و اثرات آنان روی همدیگر و ارتباط آنان با واقعیت را بررسی می‌کند بنابراین نمی‌توان فقط به ظاهر آن بسنده کرد و هر عکس که در آن صحنه واقعی یا انسان دیده می شود را مستند شمرد،...».
کتاب عکاسی مستند نوشته علی اکبر شیر ژیان یک کتاب تالیفی آموزشی است که علاوه بر شرح و تحلیل و نقد عکاسی مستند ایران و جهان به خواننده خود چگونه عکس مستند گرفتن را نیز آموزش می‌دهد. در کتاب به شرح و تعریف و بیان تفاوت‌های تک عکس و مجموعه عکس می‌پردازد. او عکاسی مستند را به سه گروه عکاسی مستند به عکس مستند هنری، ژورنالیستی و عکاسی مستند تاریخی طبقه بندی و تعریف می‌کند و پرسش‌هایی راجع به هریک از الفبای تصویر مانند رنگ، نور، زاویه، زمان و مکان، ترکیب بندی و ... مطرح می کند تا چگونگی تحلیل عکاسی مستند را به خواننده آموزش دهد.
 بخش اول کتاب به پاسخ پرسش هایی مانند آموزش چطور سبک و یا استایل شخصی در عکاسی بوجود بیاوریم؟ روش ارائه مجموعه عکس، نوشتن پروپوزال برای پروژه های عکاسی مستند، بیانیه هنرمند، چگونه از پروژه خود پورتفولیو تهیه کنیم؟، معرفی چند ورک شاپ و مستر کلاس بین المللی عکاسی مستند، جدول فستیوال های بین المللی عکاسی در جهان پاسخ داده می شود.
بخش دوم به تحلیل و نقد عکاسی مستند در ایران و جهان و انواع آن پرداخته شده است.
علی اکبر شیر ژیان آموزش عکاسی را در سال 1381 در خانه عکاسان ایران دیده است و در سال 1388 عکاس منتخب زیر سی سال بنیاد ورلد پرس فوتو شناخته شده است. او نمایشگاهها و جوایز زیادی در کارنامه خود دارد و در ایران و ترکیه به آموزش عکاسی مشغول است.
کتاب عکاسی مستند توسط نشر شورآفرین منتشر شده است.

«... انگیزۀ اصلی این کتاب در اصل دستیابی به شکل عمیق‌تری از تفکر طراحی است. چنان‌چه شما را به تفکر وادارد تا به شکل عمیق‌تری فرآیند طراحی را بازنگری کنید تا به‌گونه‌ای شما را سازماندهی کند که بهتر به فکر طراحی باشید. به‌طوری‌که محصولات مختلف چه از نظر «طراحی خوب» و یا «طراحی بد» از دیدگاه‌های متفاوتی هم‌چون دیدگاه هنری، تاریخی و یا گاهی از نقطه نظر زیبایی شناسی، آنالیز مفهوم، تفکر و ایده به عنوان اصل و مبنای طراحی قرار گرفته‌اند. 

زیبایی شناسی، عملکرد، کارکرد، توسعه پایدار و موقعیت‌های اقتصادی محصول؛ این پنج بُعد کیفیتی این امکان را برای شما فراهم می‌کند که بتوانید محصولات را به‌طور دقیق‌تری با یکدیگر مقایسه نمائید. 

همچنین نظریات چند جانبه‌ای از افراد مختلف در مورد یک محصول جمع‌آوری شده است، تا به نحوی برجسته تفاوت طراحی را از  نقطه نظر افراد مختلف نشان می‌دهد. اگر دسترسی به طراحان و یا افرادی که به صورت نزدیک‌تر می‌توانند با محصول در ارتباط باشند، فراهم باشد، نقل‌قول‌هایی از جانب آن‌ها از نظر بُعد فلسفی و یا چگونگی الهام و شکل‌گیری یک محصول بیان می‌شود. 

هم‌چنین آنالیزهای انتقادی می تواند سکوت طراحی محتوا را بشکند و زمینۀ فرم و عملکرد را تا رسیدن به بازار و ارزش‌های اجتماعی محصول باز نماید. اگر شما بتوانید چشم اندازهای متفاوت و جالب را مشاهده کنید، بهتر می‌توانید از این کتاب استفاده نمائید. ...» 

متن فوق گزیده‌ای بود از مقدمه کتاب «نقدی بر محصولات طراحی صنعتی» به قلم ویلیام لیدول و جری ماناکسا، با ترجمه‌ای از مهسا حقی‌پناه، رائیکا خورشیدیان، شادین قندچی مازندرانی، نازیلا محمد قلی‌زاده و راضیه مهدیه که توسط انتشارات میردشتی برای نخستین‌بار در سال ۱۳۹۵ چاپ و منتشر گردید. 

«یک فیلم‌ساز در طول فعالیت حرفه‌ای خود به طور معمول بیش از ۲۰ فیلم نمی‌تواند بسازد، اما یک کاریکاتوریست باید روزی یک ایده خلق کند. تلاش برای خلق ایده‌های نو برای هنرمند دو دستاورد مهم در پی دارد. نخست پرورش قدرت خلاقیت است. والت دیسنی توصیه می‌کند که به دستگاه تصور خلاق خود به عنوان عضلات مغزی بنگریم. عضلات بدن هر چه بیشتر کار کند به جای آن‌که تحلیل رود، پرورش می‌یابد. درست مثل عضلات و ارگان‌های جسمی، هوش و ذکاوت بدون تمرین فرسوه می‌شود. دوم آن‌که تکرار فعالیت خلاق باعث تسریع در شکل‌گیری شخصیت هنری هنرمند می‌شود. 

قواعدی وجود دارند، اما برای آن‌که شکسته شوند. این جملۀ یکی از نظریه پردازان معروف سینما است. قواعد هنری وحی منزل نیستند؛ می‌توان آن‌ها را شکست اما باید به این نکته توجه داشت، کسی می‌تواند این کار را انجام دهد که اولاً بر این قواعد کاملاً مسلط باشد و ثانیاً جایگزین مناسبی برای آن‌ها داشته باشد. 

اشتباه نگیرید! 

این کتاب دربارۀ روش صنعتی تولید ایده نیست. چون صنعت، فعالیتی است که مواد خام را با استفاده از الگوهای مشخص به محصولی مشخص تبدیل می‌کند. ایده‌ها از تفکر واگرا پدید می‌آیند. از همین روست که در روند کار هنری، محصول نهایی غیرقابل پیش‌بینی است. 

روش ارائه شده با عنوان مهندسی ایده، تنها یک نوع انتقال تجربه برای دستیابی بهتر به ایده‌های بدیع است. کتاب حاضر تلاش می‌کند راهکارهای تولید و پرورش ایده در حوزۀ هنر را به صورت مستند همراه با نمونه ارائه دهد.» 

متن بالا گزیده‌ای است از پیشگفتار کتاب «دستور العمل‌های فیل آبی برای ایده‌یابی» نوشتۀ مهندس محمدحسین نیرومند با موضوع ایده‌یابی و پرورش خلاقیت هنری، که نخستین بار در سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات فرهنگسرای میردشتی منتشر گردید. گفتنی است این کتاب در سال ۱۳۹۵ نیز عنوان یکی از پرفروش‌ترین‌های انتشارات  میردشتی را از آن خود کرد.

«برای تهیه متن و در راستای به دست‌آوردن اطلاعاتی مانند تاریخ جریان‌های عکاسی، نام عکاسان و همچنین موارد فنی، از دو کتاب مرجع بسیار مهم  دانشنامه عکاسی در قرن نوزدهم و دانشنامه عکاسی در قرن بیستم از انتشارات روتلج انگلستان از معتبرترین منابع تاریخ عکاسی، استفاده شده است».
ملکیان علاوه بر پرداختن به اصطلاح زمین‌نگاری جدید New Topographics، « واژه‌ی مکان‌نگاری را نیز نه در اشاره به جریان و رویدادی خاص، بلکه به معنی فعل عکاسی کردن از یک مکان در این کتاب مورد استفاده قرار داده است. در تعریف اخیر، یک اثر مکان‌نگاری دارای ویژگی‌های مشخصی است: وسیع است مانند چشم‌انداز یا محدود است مانند یک کوچه؛ ماهیت شخصی را نمایان می‌کند مانند یک کوه و یا یک ساختمان و یا مکان بی‌مرزی را به تصویر می‌کشد، مانند یک دشت؛ و در ‌‌نهایت به شیوه‌ی سیاه و سفید تهیه شده‌است و یا به شیوه‌ی رنگی».
مؤلف شرح و صورت بندی رویکردهای پیشتاز مکان‌نگاری را بر اساس سیر تاریخی اتفاقات و جریان‌های رسانه‌ی عکاسی نگاشته است. او مکان‌نگاری را از اولین عکس ثبت ‌شده تاریخ (نمایی از پنجره‌ای واقع در لاسگراس ۱۹۲۶.م) توسط ژوزف نیسفور نی‌پس در قرن نوزدهم آغاز و با مکتب دوسلدورف و آندریاس گورسکی در قرن بیستم به پایان می‌برد.
کتاب مکان‌نگاری عکاسانه؛ خاستگاه‌ها و رویکرد‌ها به ترجمه و نگارش علیرضا ملکیان از سوی مؤسسه‌ی فرهنگی-پژوهشی چاپ و نشر نَظَر منتشر شد. این کتاب در ۱۲۰ صفحه گلاسه و رنگی چاپ شده و در پیوست آن، اطلاعاتی تکمیلی درباره عکاسانی که در متن بر نام آن‌ها تاکید شده در اختیار خوانندگان قرار داده شده است. در این پیوست منابع با نگاه بازتر و فارغ از موضوع کتاب انتخاب شده‌اند تا وجوه نسبتاً متفاوتی از فعالیت عکاسانِ مکان‌نگار را نمایندگی کنند. خواندن این کتاب برای بدست آوردن نگاهِ کلی به یک جریان و شکل مهم از بدنه عکاسی از گذشته تا به امروز دارای اهمیت است و به علاقه مندان به عکاسی توصیه می‌شود.

«امروزه پیغام‌های گرافیکی ما را احاطه کرده‌اند. در واقع این پیغام‌ها چنان در تار و پود زندگی مدرن تنیده شده‌اند، که به طور ناخودآگاه در ذهن ما  نقش می‌بندند. طراحان با اتکا بر تاثیر بصری مداوم، در صدد جلب توجه بینندگان بوده‌اند. ایشان یا از رهگذر طرح و نقش‌های درشت و واضح، و یا در هاله‌ی ابهام و معانی دو پهلو در پی برانگیختن توجه بیننده برآمده‌اند.

این بمباران جلوه‌های بصری نه تنها موجب شده‌ است تا بتوانیم هر چه بیشتر به نیات این طرح‌ها پی ببریم، بلکه به نوعی فرسودگی منجر شده است که حاصل یکنواختی جریان ارتباطی مجریان تبلیغاتی است. امروزه دیگر برای آن که چیزی توجه ما را به خود جلب کند باید واقعا تفکر برانگیز و گیرا باشد.

غالب طراحانی که در این اثر معرفی شده‌اند، رایانه را ابزار اصلی خود می‌دانند؛ مع‌ذلک تمایل به رهایی از قید و بند برنامه‌های نرم‌افزاری نیز در میان ایشان مشاهده می‌شود. شایان ذکر است که قدرت فوق‌العاده رایانه و اینترت توانسته است در پیشرفت طراحی گرافیک تأثیر بسزایی داشته باشد، و در عین حال روند متروک شدن سبک‌های طراحی را نیز شتاب بخشیده است. ظرف ده سال گذشته، طراحی گرافیک از یک رسانه‌ی استاتیک صرف پیغام‌های خلاصه‌وار (از جمله کتب، پوسترها، آگهی‌های نمایشی و غیره) به رسانه‌ای پویا و جذاب مبدل شده است که عرصه‌ی تعاملات گرافیکی، مبتنی بر نقوش هستند.»

گزیده‌ای از کتاب «بزرگان گرافیک در قرن بیست و یک»، نوشته شارلوت و فیل، با ترجمه‌ای از مهرداد محمدی که نخستین بار در سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات پشوتن به بازار کتاب ایران عرضه گردید.