نشریه خط

عکاسی ثبت نور و بازی با آن است. عکاسان با ترفندهای بسیاری سعی در مهار و تغییر شکل این پدیده داشته‌اند . آنها با مطالعه بر نور طبیعی خورشید به تقلید و بازسازی کیفیت‌های مختلف نور در فضای استودیو دست پیدا کرده اند. فوتون ها با تغییر محیط تغییر شکل می‌دهند. بطور مثال با عبور نور از فیلترها و باکس‌ها و چترهای نور از شدت نور کاسته شده و حتی تغییر رنگ می‌دهند. در اینجا قصد نداریم تاثیر ابزارهای حرفه‌ای عکاسی بر نور را بررسی کنیم بلکه برعکس میخواهیم با ترفندها و ابزارهای ساده که بعضاً عکاسان حرفه ای نیز از آن بهره می برند عکس هایی با جلوه های خاص نوری بگیریم.

یکی از این ترفندها، قرار دادن توری یا حتی تفاله گیر یا آبکش در مسیر نور اصلی است. شما حتی میتوانید با ایجاد برش های مستطیل کم عرض افقی در موازات هم، بر سطح مقوا و قرار دادن آن در مسیر نور حس پرده کرکره ای را ایجاد کنید.

با قرار دادن پارچه های تور و گیپور ساده در فاصله نزدیک به سوژه( در عکاسی پرتره) و با عکاسی با تکنیک عمق میدان وضوح کم فضای رمانتیکی خلق کنید. برای خلق چنین فضایی چرب کردن حاشیه فیلتر UVنصب شده روی لنز با رژ لب یا وازلین نیز امکان پذیراست(البته بعد از عکاسی حتما فیلتر UV را جدا نموده و با دستمال تیشو و مایع ظرفشویی بشویید و آبکش کنید). استفاده از یک جوراب نازک زنانه  نیز در تصویر ایجاد هاله می کند. برای این منظور جوراب را برش زده و با کش روی لنز ثابت می کنیم. در این روش استفاده از فوکوس اتوماتیک امکان پذیر نیست و باید فوکوس را بر حسب فاصله تا سوژه حدودا تخمین زد.با انتخاب عدد دیافراگم بزرگتر مشکل وضوح تا حد زیادی قابل جبران است.

بوکه تکنیک شکل دهی به نورهایی است که از محدوده عمق میدان وضوح دوربین خارج شده اند. برای داشتن نورهایی با شکل های مختلف کافی است مقوایی تیره را اندازه قطر لنز برش داده و شکل مورد نظر مانند ستاره ، قلب، گل و... را در ابعاد کوچک در مرکز مقوا برش بزنید. مقوا را با چسب کاغذی روی لنز ثابت کنید و با تکنیک عمق میدان وضوح کم عکاسی از ایجاد بوکه های جذاب در تصویر لذت ببرید.

عکاسی ثبت نور و بازی با آن است. عکاسان با ترفندهای بسیاری سعی در مهار و تغییر شکل این پدیده داشته‌اند . آنها با مطالعه بر نور طبیعی خورشید به تقلید و بازسازی کیفیت‌های مختلف نور در فضای استودیو دست پیدا کرده اند. فوتون ها با تغییر محیط تغییر شکل می‌دهند. بطور مثال با عبور نور از فیلترها و باکس‌ها و چترهای نور از شدت نور کاسته شده و حتی تغییر رنگ می‌دهند. در اینجا قصد نداریم تاثیر ابزارهای حرفه‌ای عکاسی بر نور را بررسی کنیم بلکه برعکس میخواهیم با ترفندها و ابزارهای ساده که بعضاً عکاسان حرفه ای نیز از آن بهره می برند عکس هایی با جلوه های خاص نوری بگیریم.

یکی از این ترفندها، قرار دادن توری یا حتی تفاله گیر یا آبکش در مسیر نور اصلی است. شما حتی میتوانید با ایجاد برش های مستطیل کم عرض افقی در موازات هم، بر سطح مقوا و قرار دادن آن در مسیر نور حس پرده کرکره ای را ایجاد کنید.

با قرار دادن پارچه های تور و گیپور ساده در فاصله نزدیک به سوژه( در عکاسی پرتره) و با عکاسی با تکنیک عمق میدان وضوح کم فضای رمانتیکی خلق کنید. برای خلق چنین فضایی چرب کردن حاشیه فیلتر UVنصب شده روی لنز با رژ لب یا وازلین نیز امکان پذیراست(البته بعد از عکاسی حتما فیلتر UV را جدا نموده و با دستمال تیشو و مایع ظرفشویی بشویید و آبکش کنید). استفاده از یک جوراب نازک زنانه  نیز در تصویر ایجاد هاله می کند. برای این منظور جوراب را برش زده و با کش روی لنز ثابت می کنیم. در این روش استفاده از فوکوس اتوماتیک امکان پذیر نیست و باید فوکوس را بر حسب فاصله تا سوژه حدودا تخمین زد.با انتخاب عدد دیافراگم بزرگتر مشکل وضوح تا حد زیادی قابل جبران است.

بوکه تکنیک شکل دهی به نورهایی است که از محدوده عمق میدان وضوح دوربین خارج شده اند. برای داشتن نورهایی با شکل های مختلف کافی است مقوایی تیره را اندازه قطر لنز برش داده و شکل مورد نظر مانند ستاره ، قلب، گل و... را در ابعاد کوچک در مرکز مقوا برش بزنید. مقوا را با چسب کاغذی روی لنز ثابت کنید و با تکنیک عمق میدان وضوح کم عکاسی از ایجاد بوکه های جذاب در تصویر لذت ببرید.

عکاسی ثبت نور و بازی با آن است. عکاسان با ترفندهای بسیاری سعی در مهار و تغییر شکل این پدیده داشته‌اند . آنها با مطالعه بر نور طبیعی خورشید به تقلید و بازسازی کیفیت‌های مختلف نور در فضای استودیو دست پیدا کرده اند. فوتون ها با تغییر محیط تغییر شکل می‌دهند. بطور مثال با عبور نور از فیلترها و باکس‌ها و چترهای نور از شدت نور کاسته شده و حتی تغییر رنگ می‌دهند. در اینجا قصد نداریم تاثیر ابزارهای حرفه‌ای عکاسی بر نور را بررسی کنیم بلکه برعکس میخواهیم با ترفندها و ابزارهای ساده که بعضاً عکاسان حرفه ای نیز از آن بهره می برند عکس هایی با جلوه های خاص نوری بگیریم.

یکی از این ترفندها، قرار دادن توری یا حتی تفاله گیر یا آبکش در مسیر نور اصلی است. شما حتی میتوانید با ایجاد برش های مستطیل کم عرض افقی در موازات هم، بر سطح مقوا و قرار دادن آن در مسیر نور حس پرده کرکره ای را ایجاد کنید.

با قرار دادن پارچه های تور و گیپور ساده در فاصله نزدیک به سوژه( در عکاسی پرتره) و با عکاسی با تکنیک عمق میدان وضوح کم فضای رمانتیکی خلق کنید. برای خلق چنین فضایی چرب کردن حاشیه فیلتر UVنصب شده روی لنز با رژ لب یا وازلین نیز امکان پذیراست(البته بعد از عکاسی حتما فیلتر UV را جدا نموده و با دستمال تیشو و مایع ظرفشویی بشویید و آبکش کنید). استفاده از یک جوراب نازک زنانه  نیز در تصویر ایجاد هاله می کند. برای این منظور جوراب را برش زده و با کش روی لنز ثابت می کنیم. در این روش استفاده از فوکوس اتوماتیک امکان پذیر نیست و باید فوکوس را بر حسب فاصله تا سوژه حدودا تخمین زد.با انتخاب عدد دیافراگم بزرگتر مشکل وضوح تا حد زیادی قابل جبران است.

بوکه تکنیک شکل دهی به نورهایی است که از محدوده عمق میدان وضوح دوربین خارج شده اند. برای داشتن نورهایی با شکل های مختلف کافی است مقوایی تیره را اندازه قطر لنز برش داده و شکل مورد نظر مانند ستاره ، قلب، گل و... را در ابعاد کوچک در مرکز مقوا برش بزنید. مقوا را با چسب کاغذی روی لنز ثابت کنید و با تکنیک عمق میدان وضوح کم عکاسی از ایجاد بوکه های جذاب در تصویر لذت ببرید.

ویدئوهای آموزشی را در اینجا و اینجا ببینید.

نمد و پارچه های نمدی چند سالی است که الهام بخش هنرمندان در رشته های مختلف هنری بوده، به طوری که حتی تبدیل به تکنیکی برای خلق آثار تصویرسازی نیز شده است. مژگان طائی نیا با استفاده از پارچه های نمدی و کاغذ های رنگی تصاویری با تکنیک کلاژ خلق کرده که از سوی مخاطب کودک و نوجوان مورد استقبال قرار گرفته است. به کار بردن نمد و کوک های رنگی باعث شده که این تصاویر جذاب و متمایز شوند. شاید بتوان گفت این کار مانند نوعی نمایش عروسکی دوبعدی است؛ عروسک هایی که در فضاهای دوبعدی کلاژ شده قرار می گیرند و داستان را روایت می کنند. ایجاد پرسپکتیو و ترکیب بندی های مختلف با نمد بخش مشکل کار است که مژگان طائی نیا با هنر خود توانسته این بخش را به بهترین نحو اجرا کند و آثارش را به جایگاه ویژه ای در نشریات و کتب کودک و نوجوان برساند.

دوره قاجار یکی از دوره های مهم و تأثیرگذار در تاریخ ایران محسوب می شود که به دلیل زیاد شدن مراودات فرهنگی/سیاسی با غرب، تحولات عظیم و شاید نه چندان خوشایندی در معماری ایران رخ داد. هنر کاشی کاری و تزیینات بنا هم به نوعی دستخوش الگوپذیری و تقلید از غرب شد. از کاشی به عنوان عنصری تزیینی (نقش‌های منعکس شده روی آن در این  دوره)، می توان به عنوان سندی برای اثبات این ادعا استفاده کرد. در کاشی کاری این دوره با الهام از کارت پستال ها و تمبرها و موضوعات نوظهوری همچون؛ مناظر طبیعی و پرندگان، انسان با لباس اروپایی، تاج، گل لندنی و ..._که همگی سوغات فرنگ بودند_شاهد طرح ها و تزییناتی متفاوت هستیم. این تأثیرپذیری با ورود رنگ های جدیدی همچون قرمز و ارغوانی در این هنر، به اوج خود رسید.

در همین راستا دو تن از هنرمندان کشور به نام های همایون عبدالرحیمی و فاطمه مجدنیا، حاصل ۵ سال فعالیت تحقیقاتی خود بر روی هنر کاشی کاری دوره قاجار را در قالب حدود ۲۰۰ قطعه عکس به نمایش گذاشتند. در این نمایشگاه که در خانه هنرمندان تهران و از ۱۸ تا ۲۴ آبان ماه سال جاری برگزار شد، عکس هایی از قطعات کاشی های به جامانده از بناهای این دوره به نمایش درآمدند که بیانگر نقوش، مضامین و سیر تحول هنر کاشی کاری در این دوره است. چیدمان عکس ها و نورپردازی محل برگزاری نمایشگاه از نقاط قوت و شاید وجه تمایز آن باشد. به گونه ای که  می توان نحوه قرارگیری و ابعاد عکس ها را تعمدی هنرمندانه برای تداعی هرچه بیشتر دیواری با کاشی کاری های رنگی و سنتی به شمار آورد.

«عکاسی یکی از مهم‌ترین روش‌هایی است که به وسیله ی آن یک باستان شناس و مردم نگار می‌تواند تمام جنبه‌های کار میدانی خود را به شکل روزانه ثبت کند. به دلیل مستند و عینی بودن عکس، از آن به عنوان یک مدرک علمی در محوطه‌ها و حفاری‌ها و هم‌چنین اسناد تاریخی استفاده می‌شود. این گزارش‌های تصویری می‌توانند در صورت وجود ابهام و بروز مشکل در یادداشت‌ها نیز به کار گرفته شوند. در مورد یافته‌های مورد تردید، ثبت از طریق یک عکاسی دقیق می‌تواند آخرین وسیله برای اثبات صحت کار میدانی باشد. 

کتاب‌ها و نشریات بسیاری در مورد ماهیت یک عکاسی اصولی وجود دارد اما مهم این است که بدانید «عکاسی باستان‌شناسی» و «عکاسی مردم‌نگاری» با «عکاسی هنری» بسیار متفاوت بوده و به یک معنی نیستند. عکاسی باستان‌شناسی و مردم‌نگاری یک هدف مشخص و محدود دارد که همان مستندسازی یک محوطه یا منطقه با جزئیات تکنیکی لازم است که این کار بیشتر جنبۀ تحلیلی دقیق دارد. به این دلیل، علاوه بر پیروی از یک‌سری اصول اولیه مانند ترکیب و نورپردازی، عکاسی باستان‌شناسی و مردم‌نگاری استانداردهای ویژه خود را دارد؛ هرچند که همواره مجالی برای عکاسی هنری و شخصی در یک حفاری و یک منطقه مورد مطالعه مردم نگار نیز وجود دارد.

کتاب حاضر با هدف دست‌یابی به مناسب‌ترین و ساده‌ترین راه‌کارها، اصول، فنون و روش‌های مؤثر عکاسی در پژوهش‌ها، کاوش‌ها و آثار باستانی را در اختیار باستان‌شناسان قرار می‌دهد.»

گزیده‌ای از پیشگفتار کتاب «عکاسی در باستان شناسی و نگاهی به عکاسی مردم نگاری» نوشته ندا حسین طهرانی، که توسط موسسه فرهنگی انتشاراتی پازینه برای نخستین بار در سال ۱۳۹۴ چاپ و منتشر گردید.

بعد از ماه ها چشم انتظاری، اثر فاخر دیگری از حسن روح الامین پرده برداری شد. این نقاشی عظیم که «عرش بر زمین افتاد» نام گذاری شده، در ابعاد سه در چهار متر و با تکنیک رنگ روغن به  تصویر کشیده شده است. در این اثر لحظات آخر مبارزه ی حضرت سید الشهدا در میدان جنگ، با الهام از بیت معروف مقبل کاشانی بر روی بوم تصویر شده: «بلند مرتبه شاهی ز صدر زین افتاد/ اگر غلط نکنم عرش بر زمین افتاد»

روح الامین در این اثر پیکره های بسیاری تصویر کرده که با توجه به بزرگ بودن ابعاد اثر مهارت زیادی می طلبد. نوع رنگ بندی و نور پردازی در بسیاری از نقاشی های او و به خصوص اثر اخیر، یادآور شیوه ی نقاشی در دوره ی باروک است. رنگ ها گرم اند و با کمک نور پردازی استادانه، نقطه ای از اثر توجه مخاطب را جلب می کند که مهمترین پیکره در تابلوست و آن حضرت امام حسین(علیه السلام) است. روح الامین در این اثر هم همانند دیگر آثار مذهبی اش با مهارت و هنرمندی خاص از ترسیم چهره ی معصومین(علیهما السلام) خودداری کرده. 

این هنرمند جوان خود معتقد است می خواهد به زبان نقاشی روضه خوانی کند و گویی موفق به انجام این مهم شده است، چه آنکه در لحظه ی پرده برداری از این تابلوی تاثیر گذار، از میان جمعیت صدای گریه به گوش می رسید.

مراسم پرده برداری از آخرین اثر حسن روح الامین سه شنبه ۱۱ آبان در موزه ی هنرهای معاصر انجام شد و در این مراسم شخصیت هایی چون دکتر رجبی دوانی، آریا نژاد، مسعود شجاعی طباطبایی، امیر حسین مدرس و... حضور داشتند.

در کنار نمایش این اثر، ۹ اثر عاشورایی دیگر از روح الامین هم در موزه ی هنرهای معاصر به نمایش درآمد.

شاید کمتر نام ویدئو مپینگ به گوشتان خورده باشد اما حتما فیلم‌ها و تصاویر جذاب مربوط به این هنرنمایی را از تلویزیون یا سایر رسانه‌های مجازی دیده‌اید. بازی حیرت انگیز نور و رنگ که می‌تواند اندک فاصله میان حقیقت و واقعیت را در هم‌ ‌شکند و دروازه تخیل آدمی را بگشاید. 

در واقع «ویدئو مپینگ» یا «پروجکشن مپینگ» ترکیبی از نور و تصویر همراه با موسیقی است؛ که به واسطه آن می‌توان احجام و سطوح نا‌متعارف هم‌چون سازه‌های صنعتی، یا نمای ساختمان‌ها و حتی پیکر افراد را به سطوح نمایش ویدئویی تبدیل کرد و با ارائه تصاویر و طرح‌های سه بعدی، همراه با موسیقی مناسب، نمایش متفاوتی از ایجاد عمق و توهمات نوری-حرکتی را به اجرا درآورد. 

چند سالی است که در ایران نیز اجرا «ویدئو مپینگ» رواج یافته است؛ امسال هم به مناسبت عید غدیر خم و گرامی‌داشت هفته دفاع مقدس، سازمان زیباسازی شهر تهران در قالب برنامه «جاودانه‌ها» با دعوت از ارکستر سمفونیک تهران به رهبری مجید انتظامی و  با صدای سالار عقیلی، قطعاتی از موسیقی فیلم‌های آژانس شیشه‌ای، از کرخه تا راین و همچنین سمفونی کارون را به اجرا درآورد. در این میان اجرای ویدیو مپینگ بر روی عمارت قزاقخانه نیز از جمله اتفاقات جالب توجه این برنامه بود. زیرا از آن جا که موسیقی نقش به‌سزایی در میزان اثر گذاری این تکنیک ایفا می‌کند، ادغام یک برنامه موسیقایی زنده همراه با اجرای یک ویوئو مپینگ مرتبط با انقلاب اسلامی، نقش موثری در جذب مخاطبان و به ویژه نسل جوان ایران امروز دارد.

نقش تکنیک به کار برده شده در یک مجموعه ی تصویرسازی، مخصوصا برای گروه سنی کودک، می تواند به شدت تاثیر گذار باشد، به طوری که حتی اگر آن مجموعه موضوع بسیار ساده ای را دنبال کند تکنیک، جذابیت لازم برای جلب نظر و ارتباط با مخاطب را به آن می بخشد.
هدی عظیمی کتاب "چه و چه و چه، یه بچه" را با موضوع آموزش اعداد برای کودکان تصویرسازی کرده است. ویژگی ای که این اثر را متمایز می کند، تکنیک آن می باشد. تکنیکی که نوعی کلاژ سه بعدی محسوب می شود. او کاغذ و مقواها را با خطوط نرم و منحنی برش داده و بعد از سایه پردازی آن ها را به صورت سه بعدی در کنار هم قرار می دهد و در نهایت به وسیله ی عکاسی این تصاویر ثبت می شوند.
موضوع داستان، خرگوشی است که نه بچه دارد و روباه، یکی یکی آن ها را می دزدد. کتاب "چه و چه و چه، یه بچه" توسط موسسه ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان منتشر شده است.