نشریه خط

گالری «سلام» با رویکرد بازخوانی تاریخ معاصر ایران، میزبان عکس‌هایی از جنگ ۸ ساله ایران و عراق خواهد بود که تاکنون به نمایش در نیامده‌اند. این نمایشگاه با عنوان «آتش سرد» در روز جمعه ۱۳ بهمن‌ماه افتتاح می‌شود.

  «آتش سرد» با حمایت «موسسه هوم» به روی دیوار می‌رود و در برگیرنده بیش از صد عکس دیده نشده از جنگ هشت‌سالۀ ایران و عراق است که توسط احمدرضا نوری و جاسم غضبان‌پور گردآوری شده است.

  آثار هنرمندانی چون مهرزاد ارشدی، شهید سعید‌ جانبزرگی، محمد‌حسین حیدری، جهانگیر رزمی، جاسم غضبان‌پور، علی فریدونی، بهرام محمدی‌فرد، ساسان مویدی و عربعلی هاشمی در این نمایشگاه به نمایش درخواهد آمد.

علاقه‌مندان برای بازدید از این نمایشگاه می‌توانند تا ۲۷ بهمن از ساعت ۱۵ تا ۲۱ به گالری «سلام» مراجعه کنند.
آدرس: خیابان ولیعصر، بالاتر از پارک‌وی، خیابان فیاضی (فرشته)، مجتمع سام سنتر، طبقه منفی یک
گالری شنبه‌ها تعطیل است.

«عکاسی مستند ثبت مردم در محیط طبیعی آنان توسط دوربین عکاسی است. بر اساس تاریخ عکاسی مستند اجتماعی، این رشته گونه انتقادی از عکاسی است که روی زندگی فردی و اجتماعی مردم متمرکز باشد و هدف آن بالابردن آگاهی فکری آنان نسبت به خود و محیط شان است. در حقیقت عکاسی مستند اجتماعی، مردم و اثرات آنان روی همدیگر و ارتباط آنان با واقعیت را بررسی می‌کند بنابراین نمی‌توان فقط به ظاهر آن بسنده کرد و هر عکس که در آن صحنه واقعی یا انسان دیده می شود را مستند شمرد،...».
کتاب عکاسی مستند نوشته علی اکبر شیر ژیان یک کتاب تالیفی آموزشی است که علاوه بر شرح و تحلیل و نقد عکاسی مستند ایران و جهان به خواننده خود چگونه عکس مستند گرفتن را نیز آموزش می‌دهد. در کتاب به شرح و تعریف و بیان تفاوت‌های تک عکس و مجموعه عکس می‌پردازد. او عکاسی مستند را به سه گروه عکاسی مستند به عکس مستند هنری، ژورنالیستی و عکاسی مستند تاریخی طبقه بندی و تعریف می‌کند و پرسش‌هایی راجع به هریک از الفبای تصویر مانند رنگ، نور، زاویه، زمان و مکان، ترکیب بندی و ... مطرح می کند تا چگونگی تحلیل عکاسی مستند را به خواننده آموزش دهد.
 بخش اول کتاب به پاسخ پرسش هایی مانند آموزش چطور سبک و یا استایل شخصی در عکاسی بوجود بیاوریم؟ روش ارائه مجموعه عکس، نوشتن پروپوزال برای پروژه های عکاسی مستند، بیانیه هنرمند، چگونه از پروژه خود پورتفولیو تهیه کنیم؟، معرفی چند ورک شاپ و مستر کلاس بین المللی عکاسی مستند، جدول فستیوال های بین المللی عکاسی در جهان پاسخ داده می شود.
بخش دوم به تحلیل و نقد عکاسی مستند در ایران و جهان و انواع آن پرداخته شده است.
علی اکبر شیر ژیان آموزش عکاسی را در سال 1381 در خانه عکاسان ایران دیده است و در سال 1388 عکاس منتخب زیر سی سال بنیاد ورلد پرس فوتو شناخته شده است. او نمایشگاهها و جوایز زیادی در کارنامه خود دارد و در ایران و ترکیه به آموزش عکاسی مشغول است.
کتاب عکاسی مستند توسط نشر شورآفرین منتشر شده است.

نیوشا توکلیان کار خود را ازشانزده سالگی با مجله زن امروز آغاز ودر حال حاضر با آژانس های معتبر عکس خارجی همکاری می کند او اکنون از چهره های شناخته شده ایران و بنیاد ورد پرس فوتو  است. توکلیان هم به عنوان عکاس و هم داور در این جشنواره حضور داشته است. اوعلاوه بر عکس های مستند ژورنالیستی در حوزه هنر هم فعالیت دارد و آثار هنری او در نمایشگاه های متعدد داخلی و خارجی به نمایش درآمده است. موضوع اغلب عکسهای توکلیان در هر دو حوزه، زنان است. او پروژه های متعددی را برای عکاسی زنان ایرانی بصورت سفارشی کار کرده است. توکلیان درآثار اخیرش از زنان جهان اسلام مانند عراق، نیجریه و سوریه و... عکاسی کرده است. عکس های مستند ژورنالیستی او عکاسی پرتره محیطی هستند و همانند عکس های هنری اش چیدمان شده اند و سوژه ها را در اغلب موارد جلوی بکگراند ساده ای مانند دیوار کرکره مغازه و ... قرار می دهد و از آنها عکس می گیرد. بطور مـثال عکس های مادران شهدا و یا چهل منبران که از زنان خرم آبادی در مراسم عزاداری امام حسین(ع) گرفته است. او زنان ایرانی را از وقتی نه ساله می‌شوند و در شرع مقدس اسلام به تکلیف می رسند تا مجموعه اخیرش با نام ایران که به سفارش مجله تایم عکاسی شده به تصویرکشیده است.
توکلیان در آثارهنری اش زنان و بطور خاص جوان ایرانی را افسرده و در سکوت و انزوا نشان داده است. "گوش کن" مجموعه عکسی است حول یک آرزوی زنانه، آرزوی خواننده شدن و شنیده شدن . مجموعه ای که با بیان ممانعت شرعی از شنیده شدن صدای آواززنان توسط مردان با دیگر اهداف فمنیستی هنرمند عکاس قرابت دارد.
اما روایت او اززنان کرد چیز دیگری است. زنانی که علیه تروریسم بی وطن داعش به پا خواسته اند و مردانه با آن مبارزه می‌کنند. زنان شجاع و با شهامتی که لباس رزم پوشیده و اسلحه بدست گرفته اند تا با داعش بجنگند.  
عکس‌های مستند در جهان را می‌توان به سه گروه عکاسی مستند ژورنالیستی، عکاسی مستند هنری و عکاسی مستند تاریخی تقسیم نمود.عکاسی مستند در ایران منحصر به عکاسی مستند ژورنالیستی است که به خاطر واقعه نگری انسان وامانده از زندگی اجتماعی را نشان می دهد و از نشان دادن وجوه دیگر او غفلت می ورزد.( عکاسی مستند، علی اکبر شیر ژیان). عکس‌های توکلیان نیز در زمره‌ی عکس‌های مستند ژورنالیستی هستند که بجای ثبت واقعیت ثبتی واقعه نگر دارند. و البته سفارشی بودن برخی از این گزارش‌ها ومجموعه‌های مستند بر روند شکل‌گیری آنها بی‌تاثیر نبوده است.

صادق و ساده‌ است، همانطوری که خودش را در صفحه شخصی اش معرفی کرده است. عکس‌هایش نیز پر از فرم‌های ساده‌، پر از آدم‌های ساده! به دنبال آدم‌هایی می‌گردد که غل و غش نداشته باشند یکدست و بی روی و ریا زندگی می‌کنند. شاید می‌خواهد این ویژگی ها که مختص شخصیت خودش است از دل تصویر بیرون بکشد. جمشید بایرامی، عکاسی خودآموخته است که بقول خودش عکاسی را از دانشگاه خودش فارغ التحصیل شده است. بی هیچ ترس و واهمه‌ای از گذشته خود می‌گوید اینکه چند کلاس سواد دارد و با صداقت تمام از پیشینه تحصیلی‌اش برایمان می‌گوید و جالب‌تر اینکه از موفقیت‌هایش کمتر حرفی به زبان می‌آورد!
 بایرامی عکاسی را بی هیچ آموزش و پیش‌زمینه‌ای از جنگ با عراق آغاز کرده است و اکنون یک چهره بین المللی است. عکس‌ها به غایت پر از رنگ است و البته فرم‌های ساده. رنگ در خدمت معناست و گاهی بصورت نمادین استفاده شده است. او سالهاست که از مراسم عزاداری اباعبدالله (ع) عکاسی می‌کند و به گوشه کنار کشور و غالبا روستاهای دور افتاده سفر می کند. او در این عکس‌های مستند به دنبال بی آلایشی است و هرجا که این آیین سنتی دستخوش تغییر نشده باشد مقصد و سوژه او برای عکاسی است. بایرامی قصد دارد عکس‌هایش را دردو کتاب مجزا با موضوع عاشورا و اربعین چاپ کند.اما عکس‌های او از مراسم حج نیز دیدنی هستند. عکس‌هایی پر از رنگ و خلاف تصور ما از این مراسم که انتظار هیچ رنگی جز سفید را نداریم. عکس‌ها با رنگ هایی خالص و سرزنده، فضای پویا و فعال حجاج را به تصویر می‌کشد. فضایی پر از نشاط معنوی.
بایرامی با آژانس ها و مجلات عکس خارجی  از جمله  AFP , SEPA  رویترز، سیگما، مجله تایم و... همکاری داشته است .او بیش از ده نمایشگاه عکس داخلی و خارجی را در کارنامه خود دارد.

بازخوانی تصاویر قدیمی همیشه نیازمند رویکردی جهت دار و محتوا محور است. اکران دوباره آنچه که بارها به واسطه ی رسانه های مختلف منتشر شده است با نوع نگاهی تازه می تواند دوباره مخاطب را به چالش نگریستن دعوت کند . 

«لحظه نا قطعی» از این دست است؛ نمایشگاهی از آثار چند عکاس دوران دفاع مقدس که با رویکرد زیباشناسانه، چیدمانی از تصاویر را در نگارخانه ی تم روبه روی مخاطبان قرار داده است.

این نمایشگاه منتخبی  از آثار جاویدالاثر کاظم اخوان، شهید سعید جانبزرگی، شهید محسن چوبدار، احسان رجبی و مهرزاد ارشدی است که تحقیق و نمایشگاه‌گذاری‌ آن توسط رهام شیراز مدرس عکاسی در دانشگاه و همیاری روزبه ملکی کارشناس ارشد رشته عکاسی صورت گرفته.

لحظه نا قطعی در بیانیه خود می گوید : «اگر عکاس خیابانی را شخصیتی بدانیم که به واسطه‌ی مواجهه‌اش با فضاهای شخصی دیگران در یک عمومی‌ مانند خیابان به قاب‌های ذهنی‌اش دست پیدا می‌کند، عملکرد عکاس -ـ رزمنده‌های این مجموعه بسیار نزدیک به عکاسی خیابانی است؛ با این تفاوت که مواجهه‌ی عمیق آنها در این عمومیِ خاص (خط مقدم)، بسیار تابع شهامت شان برای نفوذ و احاطه به روح اتفاق‌های پرتنشِ جنگ است.»

آنچه که از خاطره این تصاویر دیده شده در برهه های خاص زمانی در ذهن ها باقی مانده، مستنداتی است که در زمان خود حاوی واقعیت های سال های متمادی از عمر مردم این سرزمین است که در پی جنگی تحمیل شده، تغییرات خواسته و ناخواسته ای کردند. 

وحال نگاهی دوباره با گونه ای خاص از مستند به آنچه مستند جنگ خوانده میشود می تواند طراوتی در این حوزه ایجاد کند . 

نمایشگاه «لحظه نا قطعی» تا ۱۹ آبان ماه در نگارخانه تم برپاست .

نمایشگاه «به نام زیتون» چندی پیش در گالری خانه‌عکاسان ایران برگزار شد و ۴۵ قطعه عکس از حسین مرصادی به نمایش گذاشته شد. این عکس‌ها روایتی تصویری از نبرد نصر(۲) است که بهمن ماه سال گذشته در شمال حلب انجام شد و به فتح دو شهر نبل والزهرا انجامید و از مهمترین فتوح نبرد سوریه است.
حسین مرصادی ابتدا به عنوان رزمنده به سوریه سفر کرده و بعداً با ترغیب شهید کوچک‌زاده به عکاسی از عملیات و اتفاقات بعد از آن پرداخته است. مرصادی عکاس- رزمنده روزنامه کیهان هستند.
آنچه که در نگاه اول توجه مخاطب را جلب می‌کند نحوه ارائه عکس‌ در نمایشگاه است. تعداد متناسب عکس‌ها، قاب و پاسپارتو، کیفیت چاپ  و نحوه چیدمان عکس‌هاست. اگرچه ظرفیت گالری خانه عکاسان برای نمایشگاه گروهی متناسب است اما نمایش ۴۵ قطعه عکس از یک هنرمند قدری حوصله مخاطب را سر می‌آورد. نمایشگاه به نام زیتون با ارائه چهل و پنج عکس در قاب‌های سیاه  و حداقل فضای مناسب بین قاب‌ها، فضای تیره، شلوغ ، و پرازدحامی را بوجود آورده بود.
بخشی از عکس‌ها به رزمنده‌ها در جریان عملیات می‌پرداخت و بخشی به شادی و ناراحتی زنان سوری از شهادت نزدیکان و آزادسازی شهرشان. روایت تصویری مرصادی از عملیات‌ها و مبارزه رزمندگان بسیار ناقص و با ضعف‌های جدی در ترکیب‌بندی و تکنیک همراه بود و این مسئله شاید ناشی از کم تجربه بودن عکاس در حضور در وضعیت بحران به عنوان عکاس مستند جنگ باشد. عکس‌های دیگر مرصادی که بعد از فتح نبل و الزهرا  در میان غم و شادی زنان و کودکان عکاسی شده‌است به مراتب بهتر از گزارش تصویری او از عملیات‌هاست. این نکته نیز حائز اهمیت است که این عکس‌ها تنها عکس‌های گرفته شده از فتح نبل و الزهرا است. تدابیر شدید امنیتی مانع ورود عکاسان به مناطق عملیاتی است و مرصادی به عنوان رزمنده این اقبال را داشته است که با توجه به سوابق عکاسی‌اش هرچند با محدودیت‌هایی به تهیه گزارش تصویری از عملیات نصر۲ بپردازد.
 و اما توصیه‌ای برای عکاسان خبری از زبان یوجین اسمیت: تقریبا هر هنرمند عکاس که در حرفه‌ی خبرنگاری کار می‌کند، آرزودارد عکس‌هایش در طول تاریخ باقی بمانند و ازعمر مهم اما کوتاه مدت یک نشریه پا فراتر بگذارند. او فقط با آمیزش «نفوذ عمیق به درون خصوصیات موضوع» و «کمال ترکیب‌بندی و تکنیک» -انسجام لازم برای هر شاهکار عکاسی- می‌تواند به این مهم دست یابد.

عکاس مستند اجتماعی انسانی دردمند است که با باور به توانایی عکس در بازنمایی واقعیت‌های اجتماع و قدرت آن برای تغییرات اجتماعی دست به دوربین می‌برد. عکاسی مستند اجتماعی عکاسی متعهدانه و تلاشی است برای اجرای عدالت اجتماعی. یکی از عکاسان دغدغه مند در این حوزه مجتبی حیدری است. او عکس‌های خود را در قالب سفرهای جهادی دانشجویان از مناطق محروم می‌گیرد. بخش زیادی ازسوژه‌های او در این سفرها کودکان هستند. موضوعات عکس‌های مستند اجتماعی پس از یک قرن نیز از آغاز آن در آمریکا تقریبا ثابت است و فقر و محرومیت همانگونه که موضوع عکس‌های جیکوب ریس و لوییس هاین بود هنوز هم برای ما تازگی دارد. انگار تلاش یکصد ساله عکاسان برای تغییر شرایط سخت زندگی محرومان هنوز به ثمر ننشسته است.
عکس‌های حیدری با طرز فکر متفاوت او موضوع فقر را متمایز از دیگر عکاسان به تصویر می‌کشد. او محرومیت را محدودیتی برای داشتن زندگی رضایت‌مندانه نمی‌داند و در تمام عکس‌هایش از کودکان به دنبال شادی عمیقی در چشمان آنهاست. در عکسی از چهره دختر بلوچ  ما را ناخودآگاه به یاد عکس دختر افغان استیو مک کری می‌اندازد. دختر با یکی از دستهای زحمت کشیده‌اش چشمش را پنهان کرده و گیرایی عجیب چشم دیگرش و لبخندی که به  پهنای صورت آفتاب سوخته‌اش میزند روی دیگر سکه‌ای‌است ( قناعت و رضایتمندی) که حیدری برای ثبت آن تلاش می‌کند.
او همچنین به سراغ کسانی رفته است که شرایط سخت اقتصادی را با پشت‌کار و با صرف سرمایه‌ای اندک به نفع خود تغییر داده‌اند. عکس‌های او از مناطق محروم به امید دیده شدن توسط مسئولان و افراد جامعه برای تغییر در شرایط و احوالات آن‌هاست اما در عکس‌های این مجموعه که با محور موضوع اقتصاد مقاومتی است تغییر برای بهبود شرایط از خود فرد آغاز شده است. ترکیب‌بندی‌های رنگارنگ مجتبی حیدری سرشار از امید و انرژی است. امید و انرژی که برپایه تلاش و فعالیت بدست آمده است.