نشریه خط

اداره کل آموزش همگانی معاونت اجتماعی نیروی‌ انتظامی، با هدف حمایت فرهنگی از توسعۀ عفاف و حجاب، اقدام به برگزاری دومین جشنواره «چادرهای آسمانی» با شعار پوشش و نجابت در رشته‌های پوستر و تصویرسازی نموده است.

محورهای دومین جشنواره چادرهای آسمانی عبارتند از: ۱- پوشش و امنیت فردی و اجتماعی؛ ۲- پوشش و فطرت انسان؛ ۳- پوشش و نجابت در ادیان و اقوام مختلف؛ ۴- پوشش و حجاب درطول تاریخ؛ ۵- عفاف و حجاب در عرصه‌های اجتماعی؛ ۶- حجاب زن در نگاه مرد؛ ۷- پوشش و سلامت خانواده؛ ۸- پوشش و سلامت جامعه؛ ۹- نقش پوشش در سبک زندگی اسلامی؛ ۱۰- پوشش و ارزش؛ ۱۱- حقوق شهروندی و پوشش؛ ۱۲- عفاف و حجاب، تحکیم ارزش‌ها؛ ۱۳- عفاف و آرامش روانی و ۱۴- عفاف و پوشش، حفظ کرامت و منزلت زن. گفتنی است هیأت داوران این دوره از جشنواره متشکل از صدیقه شاهوردی شهرکی، مهدی محمدی (اهورا) و مسعود نجابتی است.

همچنین پیش‌تر مهلت ارسال آثار از طریق سایت جشنواره تا ۱۵ تیر ۱۳۹۶ اعلام گردیده بود، اما این زمان با توجه به تمایل هنرمندان تا 30 مرداد ماه ۱۳۹۶ تمدید گردید. شایان ذکر است که ارسال آثار برای جشنواره، پس از ثبت‌نام و صرفاً از طریق سایت جشنواره امکان‌پذیر است و متقاضیان می‌توانند ازطریق سایت www.hejab.police.ir یا شماره تماس۶۳۹۸۳۹۹۲ – ۰۲۱ اطلاعات مورد نیاز را برای شرکت در جشنواره مذکور کسب کنند.

همۀ ما در طول زندگی‌مان کتاب‌های بسیاری خوانده‌ایم و حتی بعضی‌های‌شان را بیشتر از بقیه! اما در میان همۀ این کتاب‌ها، چند بار و چقدر کتاب آسمانی‌مان، قرآن را خوانده‌ایم؟ نه برای ثواب یا هر چیز دیگر، بلکه هم چون یک کتاب؛ چند بار دست گرفته‌ایم و با حرفا و پندها و قصه‌هایش پیش رفته‌ایم؟ 

خانه طراحان انقلاب اسلامی در تازه‌ترین آثار گرافیک شهری خود به سراغ این کتاب آسمانی رفته و در دو سری از مجموعه آثارش با عنوان «سبک زندگی قرآنی» و «یک کتاب یک امت»، به کارگردانی دانیال فرخ و با همکاری پویا سرابی، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و مجتبی حسن‌زاده، قرآن را به سوژه‌ای برای خلق پوسترهای شهری بدل ساخته است. 

در سری آثار «سبک زندگی قرآنی» به طور غیر مستقیم و با نگاهی طنازانه به مسئله قرآن و قرآن خوانی توجه شده و همان‌طور که از شعارهای نوشته شده بر هر یک از پوسترها پیدا است، در واقع نتایج اُنس با قرآن و تذکراتی که قرآن برای زندگی بهتر ارائه می‌کند، مَد نظر طراحان بوده، چرا که بسیاری از عقاید و فرهنگ‌های به غلط مرسوم شده در جامعۀ امروز ما هیچ ارتباطی با آنچه قرآن، ما را به آن فراخوانده ندارد و گویا این مغایرت حتی برای عده‌ای از اعتبار نیز افتاده است!

اما در مجموعه پوسترهای «یک کتاب یک امت» طراحان به طور مستقیم‌‌تری‌ به قرآن و اصل وجودی آن پرداخته‌اند و نقش اساسی آن را در ایجاد وحدت میان مسلمانان و ایستادگی در برابر زورگویان و مسکبران جهانی به سرکردگی اسرائیل، متذکر شده‌اند.

در این میان گفتنی است که طراحان این آثار با استفاده از پس‌زمینه‌های یک رنگ، عناصر بصری مشخص و فونت‌های نوشتاری بزرگ و خوانا، کوشیده‌اند تا در کمترین زمان ممکن  به شکلی واضح، حرف خود را به مخاطبان منتقل نمایند. چرا که پوسترهای محیطی اغلب به دلیل نصب در کنار بزرگ‌راه‌ها زمان چندانی را برای مشاهد افراد باقی نمی‌گذارد و هنرمند باید در کنار توجه به بُعد هنری اثر، به مسائل دیگر نیز بیاندیشد. از این رو مجموعه پوسترهای «سبک زندگی قرآنی» و «یک کتاب یک امت» اگر چه به لحاظ هنری در سطح نسبتاً قابل قبولی هستند، اما این شاید به اصطلاح ضعف به دلیل ایجاد نقطه قوت پوسترها در بخش اکران محیطی پدید آمده، تا عابران و سواران به سرعت با آثار ارتباط برقرار نمایند. 

خانه طراحان انقلاب اسلامی، امسال نیز با نزدیک شدن به ایام اربعین و به جهت حضور پرشور ایرانیان در این پیاده‌روی بزرگ و اجتماع میلیونی مسلمانان در کربلا، موشن گرافیک «نکات مهم سفر اربعین» را تهیه نموده، که این روزها از شبکه‌های مختلف سیما پخش می‌گردد. در این موشن گرافیک هشت دقیقه‌ای تلاش شده تا ذیل هشت عنوان تیتر مختلف، به تمامی جوانب سفر اربعین از پیش از حرکت زائران تا هنگام اتمام سفر، پرداخته شود.

چرا باید به زیارت اربعین برویم، اعمال مستحب قبل از اربعین، اعمال لازم برای سفر اربعین، اعمال مستحب در سفر اربعین، سبک زندگی در سفر اربعین، اسکان، اعمال زیارت اربعین و نکات ایمنی و امدادی، هشت بخش اصلی این موشن گرافیک هستند که اطلاعات لازم و جامعی را در مدت زمانی کوتاه و به شکلی ساده در اختیار رائران کربلای معلی قرار می‌دهند. گفتنی است در این موشن گرافیک نیز هم‌چون آثار پیشین خانه طراحان انقلاب سعی شده تا با استفاده از تصاویر متحرک، عکس‌ها و نوشتار همراه با نریشن، از پرگویی و پیچیده‌گویی پرهیز شود تا امکان فهم و استفاده از آن، برای همۀ افراد میسر گردد.

تنیدگی همه جانبه زندگی ما ایرانیان درمیان فرهنگ و اعتقادات مذهبی و سیاسی‌مان و نمود بارزش در شکل آثار هنری‌ گویی امری اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. ما نمی‌توانیم از فقر، عشق، انسانیت و... سخن بگوییم ولی پای دین و سیاست را در آن باز نکنیم. شاید این ویژگی خاص هنرما ایرانی‌هاست که آن را جذاب می‌کند و طالبان زیادی در آن طرف مرزها می‌یابد.
عکس‌های نسرین شیخ حسن اگرچه با موضوع تکراری مادران شهداست، اما دیدگاه هنرمند در مورد تناقضات موجود در جامعه را به تصویر می‌کشد. شیخ حسن با تمرکز بر روی فضای زندگی مادران شهدا و سبک زندگی آنان که نسلی از جوانان تاریخ‌ساز در آن رشد و نمو پیدا کرده‌اند در مقایسه تصویری با سبک زندگی جوانان امروز، تناقض‌ها و تفاوت‌های فرهنگی این دو نسل را آشکارتر می‌کند. عکاس معیشت، سبک زندگی، پایبندی به اعتقادات مذهبی، فضای سیاسی جامعه را در مقایسه با زندگی مادران سالخورده شهدا به چالش می‌کشد. عکس یا نقاشی چهره شهید با ابعادی بزرگ در پس‌زمینه و روی دیواری با طاقچه و گچبری‌های قدیمی قرار دارد. پیش‌زمینه خلوت که با گل‌های قالی پر شده، با پرسپکتیو یک نقطه‌ای ما را به عمق تصویر جایی که مادر شهید نشسته است می‌کشاند. پس زمینه خلوت با عمقی که به تصویر داده است دور شدن و فاصله گرفتن فضای زندگی معاصر ما از آن شیوه تفکر و ایدئولوژی است که به زعم هنرمند ما از آرمان‌های شهدا فاصله گرفته‌ایم. این فاصله با عکس‌هایی که از لحاظ ترکیب‌بندی در بعضی عکس‌ها انتخابی هوشمندانه است بیشتر نمایان می‌شود. فضای درونی ساده و بی‌آلایش بالای تصویر در مقابله و قیاس با تصاویری از زندگی پر زرق و برق و در برخی عکس‌ها فضای غیراخلاقی مجازی و البته واقعی دنیای بیرونی قرار می‌گیرد. عکاس در عکس‌هایی مانند تصویر شماره 12، 14 و۱۵ با ترکیب‌بندی‌های نسبتاً مشابه برای بیان مفهوم مورد نظرش موفق‌تر عمل کرده است. تصویر شماره 11 دو الگوی متفاوت پوشش که اولی نمود اعتقادات مذهبی و دومی نمود فرهنگ مصرف گرایی و تفکرات غربی است  با ترکیب‌بندی مشابه ما را برای دیدن تفاوت‌ها و درک منظور عکاس یاری می‌کند.

«پیشگیری بهتر از درمان است!»، این جمله را به کررات شنیده‌ایم؛ اما برگ‌های سیاه دفترچه‌های بیمه، صف‌های طویل بیمارستان‌ها و نوبت‌های چند ماهه پزشکان، قصه‌ای دیگر را حکایت می‌کنند. قصه فرهنگ فست فودی ما ایرانیان که در همه اجزا زندگی‌مان نفوذ کرده و به همان سرعت هم تأثیرات مخربش را بر روی سلامتی‌مان گذاشته، آمار بلند بالای مبتلایان به بیماری های مختلف هم گواه همین ادعا است.

در همین راستا وزارت بهداشت در ادامه فعالیت‌های خود در حوزه سلامت، با مشارکت سازمان زیباسازی شهرداری تهران، اقدام به راه‌اندازی «کمپین شهروند سالم» نمود. هدف از اجرای این کمپین ارتقاء سواد سلامت شهروندان بیان شد و به همین سبب، طی کارگاهی سه روزه از سوم تا پنجم دی‌ماه، ۸۰ نفر از طراحان گرافیک به صورت فشرده پوسترهایی را در باره‌ی نمک، چربی، قند، سرطان و ایدز، با هدف آموزش و اطلاع رسانی طراحی کردند. همچنین طی مراسمی پوستر‌های برگزیده معرفی و در سطح شهر تهران به نمایش در آمدند تا پیشگیری وارد سبک زندگی شهروندان شود و به دنبال آن هزینه‌های بهداشتی، درمانی کاهش یابد و از تعدد مرگ‌های نابه‌هنگام کاسته شود.

این کارگاه طراحی گرافیک تحت نظر اساتید مطرح حوزه گرافیک، مصطفی اسداللهی، محمدرضا دوست‌محمدی، محمد علی بنی اسدی و سید حسن موسی‌زاده برگزار و در مجموع ۴۲۸ اثر از سوی ۷۴ شرکت کننده اجرا شد، که از این میان ۱۵۵ اثر انتخاب شدند. در این میان از ۹ نفر از طراحان تقدیر به عمل آمد و احسان موسوی راد، مهدی جعفری، حمید مازیار، زهراکریمی، فاطمه مرتضایی، عباس شریف، محمد صمدی، لیلا نیرومند و هدایت علیپور به عنوان طراحان برتر «کمپین شهروند سالم» معرفی شدند.

خوانش‌های سخت و سنگین از متون دینی، باعث فاصله گرفتن عامه‌ی جامعه از معارف دین و به تبع آن محروم ماندن از این گنجینه‌ی ارزش‌مند است. به خصوص در عصر فعلی و برای جوان‌ترها که دائما در معرض تصاویر پر رنگ و لعاب و بیانی جذاب و ساد‌ه‌اند. صفحه‌ی «بچه شیعه باس..» همان‌طور که از نامش پیدا است در پی به روزآوری جملات معصومین (ع) برای عامه‌ی مردم است. شخصیت‌های کارتونی که متناسب با حدیث انتخابی با یک‌دیگر تعامل می‌کنند تا به انسان‌های گونه‌گون جامعه‌ی ما چه‌گونه زندگی کردن را بیاموزند. طراحی شخصیت‌ها بر اساس تیپ‌ها و ظاهرهای متفاوت موجود در جامعه، مقبولیت زیادی را برای این صفحه‌ی اینستاگرامی پدید آورده است. آدم هایی که گاهی به انسان‌های آرمانی رسانه‌های رسمی بی‌شباهت‌ند اما مسلمان‌اند و به دنبال عمل به دستورات زنده‌گی.
تصویرسازی‌های این مجموعه با سبک‌های متفاوتی انجام شده است و تصاویر تزئینی ابتدایی رفته رفته جای خود را به تصویرسازی داستانی با کاراکترهای انسانی داد. بیش‌ترین چالش این مجموعه با حالات و فیگور کاراکترها و در کارهای اخیر با چهره‌پردازی آن‌ها بوده است. حالات نامتعارف به خصوص در تصویر کردن خانم‌ها جای بحث بسیاری دارد اما ضعف چهره‌پردازی و عدم تناسب با مفهوم مورد نظر در بعضی کارهای اخیر بیش‌تر به چشم می‌آید.