نشریه خط

سازمان زیباسازی شهر تهران بنا به ماموریت و اهداف خود در زمینه زیباسازی، ایجاد هویت بصری، خاطره جمعی و توسعه پایدار شهری با بهره‌گیری از هنر مجسمه‌سازی، اقدام به برگزاری فرخوان دریافت آثار حجمی و مجسمه‌ی شهری نموده‌است. این فراخوان فرصتی برای هنرمندان مجسمه‌ساز ایجاد می‌کند تا از این طریق ایده‌ها و طرح‌های خلاقانه برگزیده‌شده خود را در فضاهای شهری به نمایش بگذارند. طرح‌ها و ایده‌های پیشنهادی هنرمندان باید بر اساس موقعیت و مختصات مکان و سوابق تاریخی آن و با در نظرگرفتن جانمایی دقیق محل نصب اثر در فضاهای عمومی شهر تهران طراحی شده‌باشد.
از هنرمندان مجسمه‌ساز دعوت می‌شود، از تاریخ ۲۰ تا ۳۰ آبان ماه با مراجعه به واحد تامین طرح مدیریت آثار حجمی سازمان زیباسازی تهران، واقع در خیابان پاسداران، میدان هروی، خیابان وفامنش، کوچه جمالی شرقی، پلاک ۱۲- عمارت عین‌الدوله و تحویل موارد زیر در این فراخوان ثبت نام نمایند.
• ارائه‌ی توضیح و توجیه طرح پیشنهاد‌شده
• ارائه‌ی مختصات و مشخصات اثر (جنس اثر، ابعاد اثر، تکنیک ساخت و ... )
• ذکر مکان پیشنهادی نصب و ارائه فایل‌ جانمایی مجازی دقیق با رعایت اشل واقعی اثر (طرح‌ها صرفا بر اساس مکان پیشنهادی بررسی می‌شوند)
• ارائه‌ی قیمت پیشنهادی و برآورد هزینه دقیق
• رزومه مستند هنرمند
تلفن‌های تماس با دبیرخانه ۷- ۲۲۹۶۹۷۴۴ داخلی ۱۰۱ تا ۱۰۳ می‌باشد. همچنین هنرمندان عزیز جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به سایت‌های http://www.zibasazi.ir و https://www.festivart.ir مراجعه نمایند.

تهران کم کم دارد به یک بحران تبدیل می‌شود؛ آلودگی‌هوا، آلودگی صوتی ناشی از ازدحام وسایل نقلیه، مصرف بی‌رویه انرژی‌، رفتارهای نادرست شهروندان در قبال طبیعت و هزاران مشکل زیست محیطی دیگر، تهران را با خطری جدی مواجه کرده است. از همین رو سازمان زیباسازی شهر تهران در تعامل با ستاد محیط زیست شهرداری تهران، اقدام به راه اندازی کمپین «شهر تازه» نموده است. 

هدف از ایجاد چنین کمپینی ترویج و تشویق شهروندان به حفاظت از منابع طبیعی و نوعی فرهنگ‌سازی برای آگاهی از مسائل مهم محیط زیستی است، و موضوعاتی هم‌چون هوای پاک، زمین پاک، انرژی پاک و تنوع زیست محیطی در قالب مجموعه‌ای از پوسترها در سطح شهر تهران نصب گردیده و در معرض دید عموم قرار گرفته است. 

هر چند رویکرد هنرمندان این مجموعه آثار را باید خلاقانه دانست، اما مسلماً همه آثار در ایده‌پردازی از کیفیت یکسانی برخوردار نیستند و برخی بیش از سایرین توجه مخاطب را به خود جلب می‌کنند. در این میان استفاده از متنی کوتاه به مثابه کلام با پیش زمینه‌ای به رنگ سبز، در کنار استفاده از تصاویری گرافیکی یا کاریکاتور‌ی به شکلی موجز و به دور از جزئی‌نگری، این امکان را به شهروندان می‌دهد تا به اقتضاء زمان کوتاهی که در اتوبان‌ها دارند، بتوانند به سرعت پیام نهفته در تصاویر را دریافت و با آن جمله کلیدی در ذهن خود ثبت نمایند. 

 استفاده از برخی عناصر بصری آشنا و خاطره‌انگیز هم‌چون برج آزادی، بادبادک، تنگ ماهی یا تصویری از یک نگارگری، در کنار رویکرد بعضی طراحان که گاه به جای عکس با استفاده از تکنیک‌هایی هم‌چون آبرنگ یا مداد رنگی به سراغ تصویرسازی‌هایی خیال‌انگیز رفته‌اند، برای شهروندان دغدغه‌مند تهرانی که مدام در ازدحام آدم‌ها و ماشین‌ها به سر می‌برند، غنیمتی است که می تواند ذهن مشوش آن‌ها را هر چند به اندازه یک نگاه، آرام سازد و آنان را به گذشته‌شان رجوع دهد، تا بیاندیشند که چه بود و چه شد!

ساخت مجسمه مشاهیر و بزرگان پدیده تازه‌ای نیست و در همه کشورها به سبب آشنایی مردم با مفاخر ملی و زنده نگه داشتن یادشان رواج دارد. هرچند در ایران هنر مجسمه‌سازی علی رغم سیر آکادمیک آن، هنوز نتوانسته همه آنچه را که در چنته دارد بروز دهد و وجوه اثرگذارش تا حد زیادی مغفول مانده اما شهرداری تهران چند سالی است که به بهانه برپایی سمپوزیوم‌های مختلف مجسمه‌سازی، شهر را با این هنر سنگی آشتی داده است. 

به تازگی نیز در دوازدهم مرداد ماه، اختتامیه نخستین سمپوزیوم مجسمه‌سازی مفاخر شعر ایران، به کوشش سازمان زیباسازی شهرداری تهران و با همکاری انجمن خانه شاعران ایران برگزار گردید، که طی آن از پانزده هنرمند راه یافته به این سمپوزیوم با اهدا لوح تقدیر و مبلغ شش میلیون تومان قدردانی به عمل آمد. 

در این سمپوزیوم که طی ده روز در خانه شاعران ایران برگزار شد، سردیس چهارده شاعر معاصر ایران از جمله، مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری، سیدحسن حسینی، شهریار، پروین اعتصامی، قیصر امین پور، مشفق کاشانی، حسین منزوی، نیما یوشیج، حمید سبزواری، طاهره صفارزاده و سلمان هراتی ساخته گردید.

این سمپوزیوم یکی از مهمترین رویداداهای هنری در زمینه مفاخر ایران است، که نه تنها به اعتلا هنر مجسمه‌سازی کمک می‌کند بلکه برگزاری هدفمند آن در آینده موجب ساخت تمثال‌های سایر مفاخر ایران می‌گردد.

استفان کتوریر در سال  م۱۹۵۷ در فرانسه به دنیا آمد. فعالیت خود را به عنوان یک عکاس از سال ۱۹۹۰ آغاز کرد. عکس‌های او در موزه‌هایی مانند ژرژ پمپیدو، موزه لس آنجلس، موزه هنر شیکاگو،  گالری ملی کانادا و... نگهداری می‌شود. موضوعات او به طور کلی حول محور شهر و ساخت‌و سازهای شهری است. کتوریر در مجموعه باستان‌شناسی شهری از شهرهایی مانند برلین، پاریس ، سئول، مسکو و هاوانا عکاسی کرده است. او در این مجموعه قصد دارد تا از طریق پویایی خطوط افقی و عمودی و منحنی‌ها و اثرات و درخشندگی نور و رنگ، فضای بومی آن شهر را نشان دهد. او قصد دارد تا از طریق تصاویر تخریب یا ساخت و ساز، پویایی و حس زندگی در آن شهر را به نمایش بگذارد. عکس‌های او برجسته نمودن تلاطم زمانی در مناطق شهری است.
در شهر پاریس تحولات و بازسازی مناطق شهری تنها در چهارچوب قوانین حفظ نمای ساختمان‌های قدیمی امکان‌پذیر است. این مسئله در عکاسی از شهر پاریس درعکس‌های کتوریر بخوبی نمایش داده شده است. عکاس با انتخاب زاویه مناسب و پرسپکتیو تک نقطه‌ای که به فضای خیابان و ساختمان‌های قدیمی شهر پاریس ختم می‌شود از درون ساختمانی عکاسی کرده است که فضای داخلی آن به قصد باسازی و تغییر کاملا تخریب شده این در حالی است که نمای بیرونی این بنای قدیمی تغییر نکرده‌است. حفظ هویت و بافت شهری در شهرهای بزرگ دنیا یک مسئله اساسی است و متاسفانه در کشورما اهمیت بسیار کمی به این مقوله نشان می‌دهند.

«پیشگیری بهتر از درمان است!»، این جمله را به کررات شنیده‌ایم؛ اما برگ‌های سیاه دفترچه‌های بیمه، صف‌های طویل بیمارستان‌ها و نوبت‌های چند ماهه پزشکان، قصه‌ای دیگر را حکایت می‌کنند. قصه فرهنگ فست فودی ما ایرانیان که در همه اجزا زندگی‌مان نفوذ کرده و به همان سرعت هم تأثیرات مخربش را بر روی سلامتی‌مان گذاشته، آمار بلند بالای مبتلایان به بیماری های مختلف هم گواه همین ادعا است.

در همین راستا وزارت بهداشت در ادامه فعالیت‌های خود در حوزه سلامت، با مشارکت سازمان زیباسازی شهرداری تهران، اقدام به راه‌اندازی «کمپین شهروند سالم» نمود. هدف از اجرای این کمپین ارتقاء سواد سلامت شهروندان بیان شد و به همین سبب، طی کارگاهی سه روزه از سوم تا پنجم دی‌ماه، ۸۰ نفر از طراحان گرافیک به صورت فشرده پوسترهایی را در باره‌ی نمک، چربی، قند، سرطان و ایدز، با هدف آموزش و اطلاع رسانی طراحی کردند. همچنین طی مراسمی پوستر‌های برگزیده معرفی و در سطح شهر تهران به نمایش در آمدند تا پیشگیری وارد سبک زندگی شهروندان شود و به دنبال آن هزینه‌های بهداشتی، درمانی کاهش یابد و از تعدد مرگ‌های نابه‌هنگام کاسته شود.

این کارگاه طراحی گرافیک تحت نظر اساتید مطرح حوزه گرافیک، مصطفی اسداللهی، محمدرضا دوست‌محمدی، محمد علی بنی اسدی و سید حسن موسی‌زاده برگزار و در مجموع ۴۲۸ اثر از سوی ۷۴ شرکت کننده اجرا شد، که از این میان ۱۵۵ اثر انتخاب شدند. در این میان از ۹ نفر از طراحان تقدیر به عمل آمد و احسان موسوی راد، مهدی جعفری، حمید مازیار، زهراکریمی، فاطمه مرتضایی، عباس شریف، محمد صمدی، لیلا نیرومند و هدایت علیپور به عنوان طراحان برتر «کمپین شهروند سالم» معرفی شدند.

دیوارنگاره های شهری مانند گالری های غول پیکری هستند که به واسطه ابعاد و وسعتشان در هر حال دیده خواهند شد. به همین دلیل است که این آثار در چهره نهایی یک شهر و حتی مسائل فرهنگی آن اثرگذارند. سازمان زیباسازی شهر تهران به واسطه همین تاثیرات، دوسالانه ای ترتیب داده تا به ارتقای هر چه بیشتر هنر دیوارنگاری کمک کند. این دوسالانه با عنوان دوسالانه ملی دیوارنگاری شهری، امسال برای سومین بار برگزار شد؛ دوسالانه ای که این بار با نام و شعار شاهدان شهر پا به عرصه گذاشت. علت این نام گذاری را می توان در هدف عمده سومین دوسالانه که نوسازی، ساماندهی و بازطراحی آثار هنری با موضوع شهدا و فرهنگ ایثار و شهادت است، جستجو کرد. 

فراخوان از سه بخش اصلی، پیشنهادی و مروری بر آثار تشکیل شده بود که نهایتا پس از داوری هیئت داوران در موسسه فرهنگی هنری صبا به نمایش گذاشته شد. در مجموع داوران کیفیت آثار ارسال شده را مناسب ارزیابی کرده و معتقدند این آثار توانایی تغییر چهره شهر را دارند؛ هرچند به نظر می رسد آثار ارائه شده در قیاس با گذشته از ارائه مفهوم فاصله گرفته و اغلب تزئینی به نظر می رسند. ایراد عمده دیگری که در آثار ملاحظه می شوند و داوران نیز به آن اذعان داشته اند، غلبه نگاه گرافیکی بر نگاه نقاشانه است که در واقع یک خطر جدی برای هنر دیوارنگاری محسوب می شود؛ این ایراد نشان از ضعف نگاه جدی واساسی به این هنر است که البته حضور چنین دوسالانه هایی دراصلاح این نقیصه بسیار موثر خواهند بود.

نمایشگاه آثار برگزیده تا پانزدهم اسفند ماه سال جاری در نگارخانه صبا برپاست.