نشریه خط

زیبارویان فرخاری یا بُتان فرخاری در ادبیات کهن فارسی و در اشعار شاعرانی‌ هم‌چون فرخی و عنصری، به عنوان شهره‌ترین زیبارویان جهان توصیف شده‌اند. منظور شاعران از فرخار چه بتکده‌ای در تبت باشد، چه شهری در تاجیکستان و یا شهرستانی در شمال افغانستان، اشاره به زیبایی‌ دارد. در این میان نمایشگاه عکس «نکورویان فرخار» نیز به نیم‌رخ زیبا و کمتر دیده شدۀ افغانستان می‌پردازد. 

در نمایشگاه عکس گروهی «نکورویان فرخار» که با نمایشگاه گردانی فاطیما حسینی و با همکاری سفارت افغانستان در تهران و موسسه بین المللی و فرهنگی اکو روز جمعه سوم آذر ماه در  موسسه فرهنگی اکو در تهران افتتاح گردید، بیش از ۶۰  اثر از ۱۶ عکاس معاصر افغانستانی و عکاسانی از آمریکا، اروپا، استرالیا و ایران گردآوری و به نمایش گذاشته شده است؛ تا با نگاهی به دور از جنگ، زیبایی‌های افغانستان را به نمایش بگذارند.

افغانستان، این سرزمین کهن هم‌چنان زیبا است؛ کشوری متشکل از قومیت‌های مختلف و تنوع چشم‌گیر چهره‌ها با آواهای گوناگون که در شعر و هنر و موسیقی تجلّی یافته‌اند، و این‌بار عکاسان نه به دنبال سیمای جنگ‌زدۀ این دیار، بلکه برای جلوه‌گری سیمای صلح آمیز آن آمده‌اند، تا از مردمانش بگویند. نمایشگاه عکس «نکورویان فرخار» با این نگاه شکل گرفته که این سرزمین در زیر آواری از مصیبت و دشواری همچنان نفس می کشد و زیبایی می‌آفریند. زیبایی‌ای که هم در سیمای آدم‌ها، هم در چشم‌اندازهای این سرزمین و هم در روح و جان این مردم پرتلاش و باهمت نهفته است؛ و فقط گوشه‌ای از آن در کادرهای متفاوت و نگاه زیباشناسانه عکاسان بازتاب یافته است.

پروژه جهانی هنر «کوچ‌رو» از کره جنوبی آغاز شد و امسال در ۱۵ آذر ماه هفتمین دورۀ این پروژه پس از کشورهای کره، هند و آفریقای جنوبی، در ایران و در روستای سلخ جزیره قشم آغاز به کار کرد، تا در این فرصت مغتنم ۱۱ هنرمند ایرانی در کنار ۹ هنرمند دیگر از کشورهای لیتوانی، کره، آلمان، فرانسه، سویس، هلند و اسلواکی به صورت فی البداهه و با ابزاری که طبیعت در اختیارشان می‌گذارد آثار هنری مطابقت با محیط خلق نمایند.

احمد نادعلیان هنرمند برجستۀ هنرهای محیطی کشورمان و چهره‌ای شناخته شده در سطح جهانی است، که در بیش از 40 کشور دنیا به خلق آثار محیطی پرداخته و از همین رو به عنوان دبیر پروژۀ جهانی «هنر کوچ‌رو» در سال ۲۰۱۶، مدیریت این برنامه را در کشورمان عهده‌دار بوده است. به گفتۀ نادعلیان نام «کوچ‌رو» به این سبب برای چنین رویدادی انتخاب شده که کوچ‌رو‌ها در طبیعت حرکت و سفر می‌کنند اما با ترک محیط آن را تخریب نمی‌نمایند.

آثار هنری خلق شده در هنر محیطی نیز عمدتاً متأثر از نیروهای طبیعی مثل باد، باران، صاعقه و... هستند، به طوری که حتی گاهی این آثار در مسیر احیا و باز آفرینی محیط‌های آسیب دیده قرار می‌گیرند. از این رو آثار هنر محیطی «کوچ‌رو» با هدف معرفی و شناخت فرهنگ بومی، در کنار زندگی معاصر و با پیام پایداری محیط و جلوگیری از تخریب، تحت تأثیر یک رویکرد زیست محیطی و با کمترین دخالت در محیط اجرا می شوند.

گفتنی است هفتمین دوره پروژه‌ی جهانی هنر «کوچ‌رو» در سال ۲۰۱۶، عصر روز یک‌شنبه ۲۸ آذر ماه طی مراسمی با حضور مسئولین و شرکت‌کنندگان داخلی و خارجی در موزه هنرهای معاصر تهران به کار خود پایان داد.

این روزها هجوم اجناس پلاستیکی و بی کیفیت وارداتی در بازار ایران، دوری انسان از اشیایی را موجب شده که ارتباط او را با طبیعت یادآور می شود. طراحی و ساخت اشیای مورد استفاده در منازل با ایده ی ترویج حس خوشایند رابطه ی انسان و چوب هدفی است که برادران صادقی دغدغه آن را از سال ۱۳۹۴ دنبال کرده اند. آن ها معتقد هستند خود طبیعت که سرمنشأ زیبایی و هارمونی است، بر اساس سادگی بنا شده و انسان به عنوان عضو کوچکی از این طبیعت شگفت انگیز، همواره در جست و جوی باز آفرینی این هارمونی و زیبایی در دنیای کوچک اطراف خود می باشد. فعالیت اصلی این گروه هنری با شعار سادگی زیباست، بر پایه ی اجرای حجم های دست ساز چوبی با فرم هایی زیبا، ساده و کاربردی در منازل، استوار شده است. اعضای این گروه هنری را محمدحسین صادقی فارق التحصیل رشته الکترونیک و برادر او مصطفی صادقی فارق التحصیل رشته عکاسی از دانشکده هنرهای زیبا تشکیل می دهند. برادران صادقی فعالیت مبتنی بر ترکیب فن و هنر در قالب محصولات دست ساز را با اجرای اتودهای دستی و مطالعه در مورد انواع چوب و آشنایی با ابزار آغاز کرده، از حدود شش ماه پیش کارگاه کوچکشان را تجهیز نموده و در نهایت فعالیت جدی خود را در سال ۱۳۹۵ کلید زده اند. امید است این دو هنرمند جوان با گسترش فعالیت و تولید محصولات دست ساز متنوع، ایده ها و فکرهای نوینی در این عرصه رقم بزنند.

در سال‌های میان ۱۹۷۰-۱۹۹۰ م، تصاویر خیره‌کننده‌ای از جاذبه‌های طبیعی چون کوه‌ها، دریاچه‌ها و ... به صورتی که هیچ‌گاه هیچ‌کس آن را بدین شکل تصور نکرده بود، دیده شد؛ گویی با چشم عقاب از ورای یک شیء نوک تیز به جهان بنگری! قابل تأمل آنجاست که رؤیت چنین تصاویری، پیش از انتشار تصاویر ماهواره‌ای و نقشه‌برداری آنلاین و دنیای هواپیمایی مدرن بوده است. این شد که گئورگ ژرستر در سال ۱۹۷۵ م سبک نوین عکاسی را بنیان نهاد و آن را "نگاه به زمین از فراز آسمان" نامید.
اولین خاست‌گاه این عکس‌ها، تقویم های دفتر هواپیمایی سوییس، یکی از معتبرترین‌های زمان خویش در جهان، بوده است. او به مدت ۲۰ سال بر فراز بیش از صد کشور جهان پرواز کرد و از عکس‌های هوایی، هنری ساخت که برایش شهرت جهانی به بار آورد. او تصاویر خود را توسط بزرگ‌ترین مطبوعات بین‌المللی مانند نشنال جئوگرافیک، استرن، فوکوس و ... منتشر نمود و در سال ۱۹۷۶ م موفق به دریافت جایزه معتبر نادار شد. ژرستر علاوه بر این که عکاس بی‌نظیری بود، در زیبایی‌شناسی پیش‌رو و پیش‌گام بوده است. شیفتگی او به اشکال هندسی انتزاعی و بازی رنگ‌ها که از بالا دیده می‌شود نیاز به جهان‌بینی و بصیرت دارد. او با عکس‌هایش ضمن ایجاد درک بهتر تکامل ساختارها و اشکال زندگی، سعی در شناخت زیبایی منحصر به فرد سیاره آبی و تحمیل احترام به آن را نیز داشته است. این مهم نمونه‌ای است مستند از تأثیر دخالت انسان در چرخه محیط زیست. همانند تصاویر آسمانی باشکوه ایران که در نمایشگاه کیهان زوریخ به نمایش گذاشته شد و اخیراً در فرهنگسرای نیاوران نیز این آثار در معرض دید ایرانیان نیز قرار گرفت؛ که در نوع خود اتفاق مبارکی است.

منبع: برگرفته از سخنان "ژان فیلیپ جوتزی"، رایزن فرهنگی سفارت سوییس در پاریس...

آب ماده‌ای است حیاتی برای انسان که در تمام اعصار دغدغه آن را داشته است. امروزه نیز انسان در بخش‌های مختلف دنیا از آن بهره‌ها می‌گیرد تا زندگی کند. فیلیپ جانسون، معمارِ آمریکایی قرن بیستمی است که توجه ویژه‌ای به آب دارد، و نوع نگاهش را به آن این‌گونه خلاصه می کند:
"آب تمام انواع حالت‌های جالب را به خود می گیرد؛ می‌پرد، آرام است، مه ایجاد می‌کند، پوشش می شود، پایین و بالا می‌رود و با پرت شدنش به پایین صدا ایجاد می‌کند." گویی آب را در قالب و شمایل انسان روایت می‌کند. او با چنین درکی از آب به خلق اثری اقدام می کند که انسان مدرن از آن با عنوان شاهکار عصر حاضر یاد می‌کند. انسانی که آن چنان درگیر خود است که عناصر طبیعی را هم آن‌چنان می‌پسندد که با مختصات خودش سنجیده شود و درخدمت او باشد...این می‌شود که وقتی به اثر این معمار به اصطلاح بزرگ دقت می کنید به اسارت کشیدن و دربند‌شدن طبیعت را با تمام وجود حس می‌کنی. فرم های هندسی بی‌روح، گوشه‌های تیز و خشک که با قرارگیری در لا‌به‌لای هم، ایجاد منظر زیبای شهری را دنبال می‌کنند... روح و حیاتی در کالبد اثر حس نمی‌شود؛ این ویژگی فضا در تقابل با ماهیت وجودی آب بوده که اساس حیات است!
مقابل این نوع نگاه به طبیعت را می‌توان در اثری در آن سوی مرزهای آمریکا، یعنی شوشتر، دنبال کرد...سازه‌های آبی شوشتر دارای قدمتی بیش‌ از ۴‌هزار‌سال می‌باشد، که از آن با عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب‌صنعتی یاد می‌کنند(سفرنامه ژان دیولافا، باستان‌شناس فرانسوی). مؤثر این اثر، بهره‌مندی‌اش را از آب که جلوه‌ای است از طبیعت، به شکل ارگانیک دنبال می‌کند. او آهسته، پیوسته و با تأسی و الهام از رفتارهای موجود در طبیعت، فرم و ظرفی می‌سازد برای تامین نیازهایش. در سازه‌های آبی شوشتر، با استفاده از تعریف فرم‌هایی متنوع و هنرمندانه ضمن تأمین نیازهای حیاتی انسان به آب، منظری چشم‌نواز و دل‌انگیز را نیز سبب شده که ضمن ایجاد تفرجگاه، پیوند عمیق میان انسان و طبیعت را نشان‌گر است.
این همه گفته شد تا دریابیم که معماری آمده تا جلوه‌ای باشد از فرهنگ یک سرزمین، راوی باشد از هستی‌شناسی، بندگی انسان‌ها برای آنی که باید باشد!

بازخوانی تصاویر قدیمی همیشه نیازمند رویکردی جهت دار و محتوا محور است. اکران دوباره آنچه که بارها به واسطه ی رسانه های مختلف منتشر شده است با نوع نگاهی تازه می تواند دوباره مخاطب را به چالش نگریستن دعوت کند . 

«لحظه نا قطعی» از این دست است؛ نمایشگاهی از آثار چند عکاس دوران دفاع مقدس که با رویکرد زیباشناسانه، چیدمانی از تصاویر را در نگارخانه ی تم روبه روی مخاطبان قرار داده است.

این نمایشگاه منتخبی  از آثار جاویدالاثر کاظم اخوان، شهید سعید جانبزرگی، شهید محسن چوبدار، احسان رجبی و مهرزاد ارشدی است که تحقیق و نمایشگاه‌گذاری‌ آن توسط رهام شیراز مدرس عکاسی در دانشگاه و همیاری روزبه ملکی کارشناس ارشد رشته عکاسی صورت گرفته.

لحظه نا قطعی در بیانیه خود می گوید : «اگر عکاس خیابانی را شخصیتی بدانیم که به واسطه‌ی مواجهه‌اش با فضاهای شخصی دیگران در یک عمومی‌ مانند خیابان به قاب‌های ذهنی‌اش دست پیدا می‌کند، عملکرد عکاس -ـ رزمنده‌های این مجموعه بسیار نزدیک به عکاسی خیابانی است؛ با این تفاوت که مواجهه‌ی عمیق آنها در این عمومیِ خاص (خط مقدم)، بسیار تابع شهامت شان برای نفوذ و احاطه به روح اتفاق‌های پرتنشِ جنگ است.»

آنچه که از خاطره این تصاویر دیده شده در برهه های خاص زمانی در ذهن ها باقی مانده، مستنداتی است که در زمان خود حاوی واقعیت های سال های متمادی از عمر مردم این سرزمین است که در پی جنگی تحمیل شده، تغییرات خواسته و ناخواسته ای کردند. 

وحال نگاهی دوباره با گونه ای خاص از مستند به آنچه مستند جنگ خوانده میشود می تواند طراوتی در این حوزه ایجاد کند . 

نمایشگاه «لحظه نا قطعی» تا ۱۹ آبان ماه در نگارخانه تم برپاست .

سومین سمپوزیوم مجسمه‌سازی تبریز، سه شنبه ۱۶شهریور ماه در حالی به کار خود پایان داد که امسال برای نخستین بار به صورت بین المللی برگزار گردید. در این میان از مجموع 45 اثر سنگی برگزیده، 35 اثر با سنگ تراورتن، 5 اثر با سنگ گرانیت و 5 اثر نیز با سنگ مرمریت به اجرا درآمدند. 

هدف از برگزاری «سومین سمپوزیوم بین المللی مجسمه سازی تبریز»، استفاده از ظرفیت و توان هنرمندان برای خلق آثار ماندگار هنری و آوردن هنر در فضا شهری است. آثار این دوره از سمپوزیوم مجسمه سازی تبریز قرار است به زودی در پارک هنر تبریز نصب و رونمایی گردند، تا زمینه آشنایی و نزدیکی هر چه بیشتر مردم و گردشگران را با این هنر سرد و سخت فراهم آورد.

در سمپوزیوم تبریز به کلیه شرکت کنندگان هدایائی از سوی سازمان زیباسازی شهرداری تبریز اعطاء گردید و به نفرات برتر نیز جوایز نقدی دیگری به همراه لوح تقدیر و اِلمان هنری سمپوزیوم اعطاء شد. در این میان با توجه به ارزش هنری تمامی آثار، نفرات برتر با رأی مستقیم شرکت کنندگان انتخاب شدند و پِتر پتروف از بلغارستان به عنوان نفر اول این دوره از سمپوزیوم انتخاب گردید. همچنین عنایت صحرایی از ایران و لین لی جین از تایوان موفق به کسب رتبه‌های دوم و سوم شدند.