نشریه خط

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

«لذت شیرین مادری» عنوان تازه‌ترین اثرِ بانوان هنرمند انقلاب اسلامی در مجموعه «خیمه» می‌باشد؛ که به صورت انتشار استیکرهای تلگرامی و آگهی نماهای شهری، در مشهد مقدس اکران شده است.

هدف از اجرا و انتشار چنین آثاری در وهلۀ نخست، تغییر نگاه جامعه و به ویژه جوانان نسبت به مسئله فرزندآوری و مادر شدن است و در وهلۀ دوم نیز، تغییر سیاست‌های جمعیتی و ایجاد عزمی جدی برای از بین نرفتن سن جوانی کشور و جلوگیری از پیر شدن آن می‌باشد. چرا که در سال‌های گذشته سیاست‌های جمعیتی به سمت شعار معروف «فرزند کمتر، زندگی بهتر» پیش رفته و به طور ناخودآگاه جوانان را به سوی فرد گرایی سوق داده است. به همین سبب در این نگاه، مادر شدن برای زنان هم‌چون سرعت گیری تعریف شده که آن‌ها را در مسیر زندگی مجبور به ترمز می‌کند تا از سرعت پیشرفت خود بکاهند و یا آن را متوقف سازند! در این میان مسئولان جامعه نیز که نمی‌خواستند ترافیک متولدین دهۀ شصت دوباره تکرار گردد، با تولید و پخش فیلم‌ها، سریال‌ها و مجموعه‌های کارتونی متعدد، داشتن فرزندِ کمتر را به نوعی فرهنگ در میان خانواده‌ها تبدیل کردند. فرهنگی که مخاطبانش کودکان متولد شدۀ دهه شصت بودند؛ و حالا کودکان دیروز، جوانان امروز هستند. جوانانی که تشکیل خانواده و سپس فرزندآوری برای‌ خودشان و جامعه به مسئله‌ای سخت تبدیل شده است. 

هر چند تبلیغ و ترویج آثاری از قبیل «لذت شیرین مادری» که در تبلیغ مقام و جایگاه مادر است و یا مجموعه پوسترهای «با یک گل بهار نمی‌شه» که خیلی پیش‌تر و با هدف هشدار مضرات کاهش جمعیت، توسط خانه طراحان انقلاب اسلامی اجرا و منتشر گردیده بود، بسیار خوب و اثر گذار می‌باشند. اما فرهنگ بذر یک روزِ نیست که به سرعت جوانه بزند، بلکه به صرف سال‌ها زمان و انرژی نیازمند است تا درخت خشک شده دوباره ریشه بگیرد.

در پایان گفتنی است مجموعه پوسترهای «لذت شیرین مادری»، به سفارش شهرداری مشهد و توسط سرکار خانم آرزو آقاباباییان در مجموعه «خیمه» طراحی و اجرا شده است. 

یکی از عناصر مهم گرافیک شهری، آگهی نما یا همان بیلبورد ها هستند که میتوان گفت تاثیر زیادی بر مخاطبان خود می گذارند. آگهی نماها معمولا در اتوبان ها و خیابان های بزرگ و در ابعادی وسیع نصب می شوند و به فراخور مناسبت های ملی/مذهبی متفاوت، یا بر اساس سیاست گذاری های شهرداری ها تغییر می کنند.

در ابتدای هفته ی دفاع مقدس سال جاری، آتلیه ی هنری سه در چهار به سفارش شهرداری دست به طراحی آگهی نماهای جدیدی متناسب با این موضوع زد. در این آگهی نماها با الهام گرفتن از دست نوشته های پشت لباس خاکی رزمنده های دفاع مقدس، تصویرسازی هایی با محوریت جهاد و سازندگی و محرومیت زدایی در سال های اخیر به تصویر کشیده شد.

این آگهی نماها و تصویرسازی های آن علاوه بر یادآوری روزهای دفاع مقدس به واسطه ی پس زمینه ی لباس خاکی رزمنده ها، به فراتر رفتن موضوع جهاد در روزگار کنونی اشاره دارد. با قرار گرفتن همه ی این عناصر در کنار هم و شعار «جهاد ادامه دارد...» بسیاری از تلاش ها و مقاومت های اقتصادی و فرهنگی امروزی مردم و مسئولین، ادامه ی همان جهاد هشت ساله می نماید.

کارگردانی هنری این مجموعه بر عهده ی محمدرضا چیت ساز بود و تصویرسازی های آن توسط میکائیل براتی انجام گرفت.

خانه طراحان انقلاب اسلامی در تازه‌ترین پوستر محیطی خود، به مناسبت نزدیک شدن به ایام اربعین، همۀ عاشقان ابا عبدالله الحسین را در یک قاب بزرگ قرار داده است. تفاوتی ندارد ایرانی یا عراقی، سفید یا سیاه، فارس یا انگلیسی زبان، وقتی در راه حسین گام برداری، ناخودآگاه با همه یکی می‌شوی.

این روزها بزرگترین دیوارنگارۀ کشور با ابعاد یک کیلومتر مربع، واقع در میدان ولی‌عصر (عج) رنگ و بوی پیاده‌روی اربعین را به خود گرفته است. طرح این دیوارنگارۀ عظیم یادآور یک عکس خانوادگی بزرگ است، خانواده‌ای به بزرگی یک تفکر، یک مذهب و یک جهان! در واقع به واسطۀ یک حس مشترک و یک هدف واحد که همانا گره‌ زدن روزهای سرخ عاشورا به روزهای سبز ظهور است، طعم این نزدیکی و برادری بی‌نظیر را تنها می‌توان یک بار در سال و در یک مسیر چشید.

گفتنی است دیوارنگارۀ بزرگ میدان ولی‌عصر (عج) با موضوع حضور جهانی مسلمانان در پیاده روی اربعین، با شعار «انی احامی ابداً عن دینی»، (من حامی دین هستم) که به عنوان شعار مراسم اربعین امسال نیز انتخاب گردیده، توسط استاد محمدرضا دوست محمدی تصویرسازی شده و از سوی خانه طراحان انقلاب اسلامی اکران گردیده است.

عاشورا به یک روز و یک ماه و یک سال خاص ختم نمی‌شود؛ زیرا حضرت زینب کبری (س) با آن داغ عظیم بر دل نشسته، پیام‌بر کربلا گردید تا عاشورا را از اسارت حرف‌های پست و دروغ آزاد سازد. به همین سبب فرهنگ‌ساز‌ عاشورا شد تا برای ابد عیاری ناب به دست مردمان جهان بدهد، برای سنجش مردان از نامردان، تا دیگر هیچ گروه و ملتی در طول تاریخ در برابر ظالمان زمان سر فرود نیاورند.

در این زمان نیز دفاع از حرم حضرت زینب (س) ادامه همان فرهنگ‌ عاشورایی است که امروز را با ظهر عاشورای هزار و چهارصد و اندی سال پیش گره می‌زند. خانه طراحان انقلاب اسلامی در تازه‌ترین اثر خود به مناسبت ماه محرم در قالب گرافیک محیطی، تصویری از حبیب حرم سردارِ شهید حاج حسین همدانی و دیگر مدافعان حرم را با شعار «انی احامی ابدا عن دینی» طراحی و بر دیوارنگاره‌ی عظیم میدان ولی‌عصر (عج) اکران نموده است. شعار انتخاب شده برای این اثر در واقع بخشی از رجزخوانی حضرت عباس در هنگام رساندن آب به خیمه‌ها است.

در این پوستر عظیم شهری، محمدرضا دوست‌محمدی در مقام تصویرساز با هوشمندی تمام، این رجز حضرت عباس را بر سربند سرخ رنگ مدافعان حرم طراحی کرده، تا تأکید مضاعفی بر پیوند ناگسستنی میان مدافعان حرم با حضرت ابوالفضل و سیدالشهدا (ع) در دفاع از حریم خواهر بزگوارشان حضرت زینب (س) باشد.  

گفتنی است خانه ‌طراحان انقلاب اسلامی در ماه محرم امسال آثار گرافیکی دیگری را نیز در قالب پوستر و به جهت پاسداشت شهدای مدافع حرم طراحی و اجرا نموده است. پوسترهایی هم‌چون «حبیب حرم» و «لبیک یا حسین» از جمله این آثار هستند.

این روزها بزرگ‌ترین دیوارنگاره کشور در میدان ولی‌عصر (عج)، به مناسب سالگرد فاجعه منا و کشتار حاجیان در سال ۶۶ رنگ بوی حزن انگیزی به خود گرفته است. کارگاه سه در چهار، در تازه‌ترین اثر خود سعی نموده تا به شکلی استعاری میان پرده سیاه کعبه با پَرپَر شدن مظلومانه حاجیان در سال ۱۳۶۶ و فاجعه سال گذشته در منا، ارتباطی مفهومی برقرار سازد تا رهگذران میدان شلوغ ولی‌عصر (عج) اگر نگاه‌شان به این اثر شاعرانه ‌افتاد، غربت کعبه و حج ناتمام حاجیان را به یاد آورند و برای ظهور حضرتش در دل دعا کنند. 

نصب بزرگترین دیوارنگاه کشور در میدان پرازدحام ولی‌عصر (عج) اتفاق مبارکی است؛ زیرا این سازه عظیم می‌تواند به عنوان یک رسانه‌ مهم، با اکران آثار هدفمند و خوش ساخت نقش موثری در جذب مردمان درگیر با روزمرگی‌ها داشته باشد و برای لحظه‌ای آنان را به تفکر و تأمل وادارد. 

پیش از این نیز به مناسبت ولادت حضرت رضا (ع) اثری با عنوان «کبوترانه دلم بی قرار گنبد توست» توسط کارگاه طراحی سه در چهار اجرا و بر دیوارنگاره میدان ولی‌عصر (عج) نصب گردیده بود.

کشور ما در مقایسه با کشورهای توسعه‌ یافته‌ی صنعتی دنیا به کم‌کاری متهم است که البته اتهام بی‌دلیلی نیست. تعطیلات فراوان و بازدهی پایین کارهای اداری در کنار فرهنگ مشکل‌داری که همیشه برای ورود به بازار کار دنبال لقمه‌ی آماده می‌گردد، از مواردی هستند که ما را شایسته‌ی این اتهام می‌کنند.

شهرداری تهران که به تازگی راه جالبی را برای تبلیغات فرهنگی‌اش پیدا کرده است، این بار به سراغ آفت تنبلی، تکدی‌گری و  موضوع رزق حلال رفته است، موضوعاتی که همه‌گی تحت عنوان «شهروند کوشا» معرفی شده‌اند. شهرداری همانند مجموعه‌ی «شهروند سالم»‌ش، برای مدتی مشخص بیل‌بوردهای شهری‌ را یک‌سویه کرد و در اقدامی کمپین‌مانند تبلیغات محیطی شهر را به یک صدا درآورد. ادبیات ساده، مینی‌مال و نیمه طنز این بیل‌بوردها پذیرش آن‌ها را راحت‌تر کرده و با این خودمانی‌تر شدن تبلیغات محیطی، می‌توان آن‌ها را نسل پیش‌رفته‌ و رسمی شده‌ی دیوارنویسی‌ها نیز به حساب آورد. نوشته‌هایی که به چشم یک شعار بالادستی دیده نمی‌شوند و غالبا آن‌ها را حرف‌هایی از مردم به مردم احساس می‌کنیم. 

پوسترهای این مجموعه در کارگاهی سه روزه و زیر نظر اساتید شناخته شده‌ی گرافیک طراحی شده‌اند. از میان ۵۰۰ طرح ارائه شده در این کارگاه، تعداد ۷۰ طرح برگزیده شد و در بیل‌بوردهای سرتاسر تهران به نمایش گذاشته شده است.