نشریه خط

امروزه بسیاری از بناها توجه ویژه ای به سبک معماری ایرانی داشته و سعی می کنند با استفاده از نمادهای مستقیم معماری سنتی و یا الگوبرداری از آن در شیوه ی ساخت خود، یادآور معماری ایرانی-اسلامی باشند. یکی از این طرح ها که می توان به عنوان نمونه ای موفق از آن یاد کرد، بازار بزرگ شهر جدید اندیشه می باشد. این بازار در غرب پایتخت ایران و به عنوان قطب فرهنگی این شهر، با الگوی شهرسازی ایرانی-اسلامی بنا شده است. ساخت این مجموعه که ایده اولیه طراحی آن متعلق به آقای فریبرز جبارنیا می باشد، آغاز شده و در نهایت با تلاش حدود ۱۵۰ هنرمند ایرانی در سال ۱۳۹۴ به اتمام رسیده است. طراحی این بازار با الهام از مفاخر معماری ایران هم چون نقش جهان اصفهان، باغ فین و مدرسه آقا بزرگ کاشان و بناهای سنتی یزد صورت گرفته و با پاسخگویی به نیازهای امروزی مردم، ترکیبی موزون و دل چسب از معماری مدرن و سنتی پدید آورده است. استفاده از آجر در نمای بیرونی مجموعه، ایجاد رواق و چهارسوق هایی که منقش به نام و اشعار مشاهیر ایران زمین هم چون سعدی و حافظ هستند و گودال باغچه ای که در مرکز آن واقع شده، همه و همه دست  در دست یکدیگر داده تا هویتی کاملا ایرانی و منحصر به فرد به این بازار بدهند. در این میان قرارگیری مسجدی عظیم در مرکز ثقل و نقطه عطف این مجموعه و به عنوان یکی از ارکان اصلی شکل گیری بازار در قدیم، که از لحاظ معماری بیرونی و داخلی و حتی محل قرارگیری آن، تداعی کننده مسجد امام اصفهان می باشد، عنصری مهم و تأثیرگذار برای ایجاد پیوند ذهنی بیننده و القای حس بودن در میدان نقش جهان، به شمار می رود. برقراری ارتباط بصری با طبقه زیرین بازار به واسطه گودال باغچه، وجود آب نما و حوض با محوریت مرکز این میدان و در کنار مسیرهای پیاده، از همه مهم تر فضای سبز متناسب این میدان، کمک شایانی به پویایی و ایجاد حس حرکت در این مجموعه کرده و باعث شده تا این بازار به نمادی از ترکیب هنرمندانه سنت و مدرنیته و نگینی درخشان در میان شهر جدید اندیشه و حتی ایران، مبدل گردد.

 خانه تاریخی بخردی یکی از بناهای به جامانده از عصر صفوی با قدمتی ۴۰۰ ساله می باشد که در یکی از محله های بسیار قدیمی اصفهان واقع شده است.این بنا که متعلق به یکی از منجمان عهد صفوی بوده، در طول تاریخ دچار تغییر و تحولات بسیاری شده و  سرانجام در سال ۱۳۷۹ عملیات مرمت و بازسازی آن به دست مهندس بخردی ( کارشناس بازسازی و آخرین مالک آن ) و به منظور تبدیل آن به یک اقامتگاه و هتل با تمامی امکانات رفاهی، انجام پذیرفت.این خانه از حیث معماری از نوع خانه های ایوان دار متعلق به اوایل دوره صفوی است که دارای ایوان در قسمت میانی، تالار اصلی در جبهه شمالی ایوان و اتاق ها در طرفین شرقی و غربی می باشد که نمونه های بسیاری از این شیوه ساخت، در خانه های قدیمی اصفهان به چشم می خورد.تزئینات این بنا دارای اصالت، خلوص و سادگی سبک معماری اوایل دوره صفوی است و پنجره‌هایی با شیشه‌های رنگارنگ که از دوره‌های صفوی و قاجار باقی مانده، با مبلمانی از جنس چوب چنار جلوه‌ای دوچندان به این خانه بخشیده است. روند اجرایی مرمت این اثر تاریخی به صورت کاملا کارشناسی و با حفظ اصالت معماری بنا انجام شده، به گونه ای که حتی در تزئینات آن دخل و تصرفی صورت نگرفته و جنس تمامی درها هم از چوب چنار اصل می باشد. این بازسازی اصولی و هنرمندانه باعث شده تا عمارتی سنتی و نارکارآمد به فضایی دلنشین، چشم نواز و قابل استفاده  برای مسافران، تبدیل شود.

"هنگامی که از یک هنرمند خرید می‌کنید، شما بیشتر از یک کالا را خریداری می‌کنید؛ شما در حال خرید صدها ساعت آزمون‌و‌خطا هستید. شما در حال خرید سال‌هایی سرشار از ناامیدی‌ها و شادی‌های ناب هستید. شما در حال خرید فقط یک‌چیز نیستید؛ شما در حال خرید یک قطعه از یک قلب، یک قطعه کوچک از زندگی انسان دیگری هستید!" این دل‌نوشته، برگرفته از صفحه شخصی هنرمند جوانی است اهل اصفهان. هنرمندی که زمانی شیفته آثار قلم‌زنی دایی‌اش می‌شود و پس از مدتی تصمیم می‌گیرد به صورت جدی به این هنر فکر کند. علاقه مندی او به این هنر زمینه‌ای شد تا او در سال ۱۳۸۴ مشغول تحصیل این رشته در دانشگاه شود. این مهم سبب شد تا او علاوه بر آشنایی با مهارت‌های تجربی، در فضای علمی دانشگاه نیز وجوه دیگری از هنر قلم‌زنی که تا آن زمان برای او پنهان بود آشکار شود.
یکی از ویژگی‌های شخصیتی نیما ساعی، روحیه‌ی خلاق و تنوع طلب است که او را در خلق ترکیب‌بندی‌های بی‌بدیل یاری رسانده است. بهره‌مندی از چنین روحیه‌ای ایده‌ی تلفیق دو هنر اصیل یعنی قلم‌زنی و جواهرسازی را در ذهن او ایجاد کرد. او دقیق‌بودن در کار و تمیز کار‌کردن را رکن اصلی این هنر دانسته و کارِ نقوش به صورت واقعی و روی اسلوب مانند آناتومی انسان و نقوش اسلیمی را فرعی بر این اصل در نظر می‌گیرد. او به شیوه‌ای هنرمندانه فلز را بستر و زمینه‌ای می‌کند برای نشاندن و سوار‌کردن جواهر بر آن؛ تا مانندی باشد از ارزشمندی و جلوه مروارید در صدف.
نیما ساعی، جز معدود هنرمندانی است که آثارش علی رقم کمیت چشم گیر، کیفیت را نیز حفظ کرده و همچنین گرفتار تکرر طرح و نقش نشده است. بخشی از این آثار فاخر در کتاب مصور "عروج هنر ایران"  آورده شده که خود دلیلی است بر اثبات این مدعا که هنر صنایع دستی اصفهان نماینده‌ی حقی است از هنر این مرز و بوم!

در بازطراحی مجتمع ناژون اصفهان، گروه طراح سازه‌ی اصلی بنا را حفظ کرده اما جهت‌گیری واحدها و طراحی درون و بیرون آن را به کلی تغییر داده است. آن‌ها واحدهای مسکونی را از حالت شرقی غربی به شمالی جنوبی تغییر داده‌اند تا امکان نورگیری مطلوب‌تر و ایجاد چشم‌اندازهای یک‌سان را برای هر دو واحد فراهم کنند. نکته‌ی برجسته‌ی طراحی آن‌ها مربوط به نماسازی این مجتمع است، جایی که با ایده‌ای متفاوت موفق به حل کردن مساله‌ی حریم بصری شده و در عین حال نمایی پویا و زنده را خلق کرده‌اند. در هر کدام از تراس‌ها گل‌جاهایی قرار گرفته که در عمل‌کرد، حجم و شکل دارای تنوع هستند. این جعبه‌‌های سبز با دیواره‌‌ای که از روی‌شان عبور کرده به دو بخش تقسیم شده‌اند و بدین شکل، حجم درون بنا را تا خارج از نمای ساخت‌مان نیز امتداد داده‌اند. جهت‌گیری متفاوت آجر و چوب در نما، در کنار رنگ‌های گرم و سرد آن‌ها نمای ساخت‌مان را جلوه‌ای پویا بخشیده و حضور پرقدرت گیاهان سبز نیز آن را زنده‌تر کرده است.

ساخت مصلی اصفهان از سال ۱۳۷۵ آغاز و تا کنون ادامه دارد. این مجموعه شامل ۸ مناره، گنبد و فضاهای وابسته و همچنین فضاهای خدماتی گسترده ای است.این بنای عظیم، از طرفی مورد تمجیدهای فراوان طرفداران معماری مدرن و ار طرف دیگر مورد انتقاد دوست داران معماری ایرانی- اسلامی مساجد و به خصوص مساجد ساخته شده در مکتب اصفهان قرار گرفته است. منتقدان، ناهمگون بودن سبک معماری مصلی با معماری مساجد اصفهان ، که منجر به شکل گیری پروژه ای با رویکرد هایتک شده و همچنین استفاده از مصالحی همچون شیشه در سقف صحن اصلی را که یادآور دوره رنسانس است به چالش کشیده اند و مخالفت هایی با آن دارند.

این مخالفت ها موجب شد تا مدیر جدید طرح که بسیاری از این انتقادات به نقل از ایشان است، در جهت رفع این ایرادات و برای ایجاد همخوانی این مجموعه مدرن با بافت تاریخی اطراف آن و به خصوص مساجد اصفهان، تغییراتی در نوع مصالح کاربردی و همچنین طرح کلی مجموعه، انجام دهند. از جمله اینکه به جای شیشه از سرامیک فیروزه ای و لاجوردی در سقف صحن اصلی، استفاده شده و برخی از فضاهای الحاقی، حذف شده و یا تغییر کاربری داده اند تا شکوه و عظمت گنبد و مناره ها، جلوه بیشتری به خود بگیرد و نمایان تر شود.

برای مردمانی که در میانه‌ی کویر زندگی می‌کنند و از منابع غنی طبیعی بهره‌مند نیستند، تامین مواد لازم کشاورزی ضروری است. لزوم تامین منابع آبی برای زمین‌های کشاورزی، غنای خاک، کودهای کشاورزی و... از موارد مهم و ضروری‌ است که باعث بروز راه‌حل‌های خلاقانه وجدید می‌شود. یکی از مهم‌ترین این دستاوردها عنصری است به نام "کبوترخانه" که نه تنها برای مصارف کشاورزی کاربرد داشته بلکه اثرات کثیری بر معادلات اجتماعی و اقتصادی شهرها و محلات داشته است.