طراحی تجربه (Experience design) و بسیاری از رویکردهای دیگر در قرن بیستم از طراحی پست‌مدرن زاده شدند. علل زیادی برای ایجاد این رویکردها برشمرده اند که مهم‌ترین آن‌ها تغییر ساختارهای نظام اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی بوده است. جامعه دیگر محصولاتی یک‌شکل و بدون تنوع را به‌سادگی نمی‌پذیرد و کاربران علاوه بر ویژگی‌های معمول مانند، کاربرد، جذابیت، سهولت در استفاده، قابلیت تهیه و خرید، قابلیت بازگشت به چرخۀ طبیعت و ایمنی، انتظارات بیشتری از محصول دارند. بازار رقابت برندهای مختلف هرروز داغ‌تر می‌شود. به دلیل گسترش حمل‌ونقل جهانی، طیف گسترده‌ای از بازارها در نقاط مختلف جهان ایجادشده است که لزوماً سلایق یکسان ندارند. توانایی‌های تولید بالا رفته و هرروز مواد و متریال های مختلف کشف و یا ساخته می‌شود و در عرصه‌ی فرهنگی نیز توجه به‌تمامی ابعاد شخصیتی انسان موردتوجه قرارگرفته است.
طراحی تجربه رویکردی بین‌رشته‌ای در طراحی است که اساساً بر پایۀ یک جهش اساسی در فرهنگ طراحی غرب توسعه‌یافته است. جهشی از فرهنگ مصنوع محور به فرهنگ اطلاعات محور. این رویکرد فرم، محتوا و زمینه‌ا‌ی را که ارتباط در آن، درگذر زمان اتفاق میافتد، در برمی‌گیرد. افزایش تعامل بین محصول و مشتری، توسعه جدیدی در شیوه‌های طراحی است که فقط منحصر به محصول نمیشود، بلکه شامل تجربیاتی درفروش، بسته بندی، تربیت و یکسان‌سازی کارکنان نیز هست.
این رویکرد با رابطه‌ی تنگاتنگی که با رویکرد احساس‌گرا دارد، زمینه را برای خلق یک تجربه‌ی جدید فراهم می‌کند که فراتر از یک محصول است. رقابت محصولات در دنیای امروز دیگر بر سر تکنولوژی‌های جدید نیست، بلکه احساس مخاطب به محصول عامل خرید اوست. یکی از راه‌های برانگیختن احساسات مخاطب، ایجاد انگیزه‌های نو و تجربیات جدید و غیرمنتظره در محصول است. با توجه به اینکه طراحی محصول به نحوه‌ی تجربه کردن کاربران نسبت به محصول و کیفیت این تجربه برمی‌گردد، ظاهر فیزیکی و کارکرد محصول دیگر همه‌چیز محسوب نمی شود. یک محصول از سه طریق تجربه می‌شود، احساس، ادراک و شناخت. وقتی تمام حواس در ارتباط با یک محصول درگیر شوند یک تجربه‌ی خوب از محصول شکل می‌گیرد. شناخت کامل حواس و تجربیاتی که تاکنون معمول بوده به ایجاد یک فرصت جدید برای طراحی تجربه‌ای نو، کمک می‌کند که می‌تواند منجر به موفقیت محصول و ایجاد اطمینان به برند موردنظر شود.طراحی تجربه‌گرا در تراز غریزی و سطح رفتاری، به تعامل میان اثر و مخاطب شکل می‌دهد. احساس و تجربه‌ای معنادار و به‌یادماندنی که در برخورد با هر چیزی در انسان ایجاد می‌شود، خوب یا بد، شیرین یا تلخ، سخت یا آسان، خوشمزه، خاطره‌انگیز یا نفرت‌آور، هر چه هست، تجربه کاربری مخاطب در آن مورد است
طراحان تجربه به‌طور اساسی از فروشگاههای بزرگ بازدید می‌کند و نظاره‌گر مخاطبان در هنگام خرید هستند، تا احساسات انسانی، نگرانی‌ها و عدم اطمینان انسان‌ها را در برابر محصولات ببیند؛ و بیشتر بر تجربه خریداران به هنگام انتخاب و خرید محصول از بین محصولات مشابه تأکید دارد.تعدادی از شرکت های بزرگ دنیا، امکان تجربه را برای بازدیدکنندگان خود ایجاد کرده تا تولیدات شرکت را در اتاقک‌های تعاملی (Interactive Kiosks) آزمایش کنند و برای این امکان هیچ هزینه‌ای از آن‌ها دریافت نمی‌کنند و شرکت نیز به‌هیچ‌وجه قصد تبلیغ کالای خود را برای فروش ندارد و بازدیدکننده را ترغیب به خرید نمیکند. در طراحی تجربه انسان‌ها چیزی بیشتر از کاربرانِ صرف هستند. بر این اساس یک طراحی خوب آن است که مردم را دعوت به مشارکت، کُنش و واکنش کند. به زبان دیگر، اطلاعات می‌بایست تجربه و نه مصرف شوند. یکی از شرکت‌های موفق در این عرصه شرکت السی است که محصولات خانگی خود را با تغییراتی جدید و متفاوت وارد بازار کرد. برندهای معتبری چون، نایک، سامسونگ و اپل پیوسته از روش اتاقک‌های تعاملی و بهره گرفتن از نگرش کاربران استفاده می‌کنند تا محصولات خود را ارتقا دهند.. شاید تمامی نوآوری‌هایی که در عرصه‌ی طراحی محصول با جسارت، اتفاق میافتد، موفق نباشد و یا عمر آن کوتاه باشد، ولی بسیاری از این جسارت‌ها در خلق محصول، باعث نجات یک شرکت یا کارخانه از ورشکستگی و یا موفقیت مالی شرکتی دیگر برای مدت‌ها بوده است.
مفهوم تجربه کاربری (User Experience) به‌سرعت جایگزین تفکر‌های غالب در بازاریابی گردیده است. درواقع امروزه بازاریاب‌های موفق دیگر محصول به مردم نمی‌فروشند بلکه آن‌ها تجربه حاصل از داشتن آن محصول را به مردم ارائه می‌نمایند. بسیاری مواقع این رویکرد در جهت منافع سرمایه‌داران و تحریک احساسات لحظه‌ای مخاطب برای خرید، مورد سوءاستفاده قرارگرفته است. می‌توان گفت تمامی این رویکردها و روش‌های بازاریابی، چاقویی دو لبه هستند که در نظر گرفتن وجوه انسانی و اخلاقی باعث استفاده‌ی درست و معقول از آن‌ها می‌شود.
منابع:
1.کوچک پور، نسیم. افهمی، رضا. انصاری، مجتبی. زمستان ۱۳۸۹. روش‌شناسی طراحی صنعتی در عصر پسامدرن. نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی. شماره ۴۴.
2. آل علی، فرهاد. خرداد ۱۳۹۱، بررسی شناخت تأثیرات احساسی و عاطفی محصولات بر کاربران و مصرف‌کنندگان و تبدیل آن‌ها به پارامترهای طراحی در طراحی صنعتی، اولین همایش ملی فناوری‌های نوین در صنعت لوازم‌خانگی مرکز آموزش عالی علمی کاربردی انتخاب. تحت نظارت دانشگاه جامع علمی کاربردی
http://www.alessi.com/en
